Nu 1 jaar geleden (het netwerk rond) Optima in elkaar donderde, is de fall-out nog niet volledig van de kaart verdwenen. Politiek Gent (SPA-a en in mindere mate Open VLD ) liepen er kleerscheuren bij op.
Uitgezonderd bij de rechtstreeks betrokkenen, was er ook veel leedvermaak voor de goedgelovige mensen en/of bewuste fraudeurs die hun centen en vragen toevertrouwden aan Optima Financiële Planners. Ze werden er begeleid naar Tak23-producten met hoge commissie voor verkoper én onzekere opbrengst voor henzelf. En via dochter Optima Global Estate werd ook nog in hun zakken gezeten door een ruime winstmarge op aan te kopen vastgoed te nemen.
Velen actief in de financiële wereld gniffelden om hun eigen gelijk (I told you so), terwijl ze vroeger moeite hadden om Optima te pareren. Ondanks de talrijke verhalen, die de ronde deden over hun praktijken. Ook zag je polarisatie rond de vraag of het Garantiefonds (ons belastinggeld) in feite wel moet tussenkomen voor vermogenden, die mogelijks via het kanaal van Optima juist probeerden om hun taxatie zo laag mogelijk te houden.
Maar zoals steeds dreigt ook hier terug een kind met het badwater weggegooid te worden. Immers, au fond is het opstellen van een goede financiële planning erg zinvol. En hulp daarbij (zelfs tegen betaling) inroepen is niet eens zo’n gek idee. Dat verhaal werd bij alle commotie in het verlopen jaar niet echt meer verteld. Daarom zullen we in deze bijdrage maar eens tegendraads zijn. En een lans breken voor wat de core-activiteit van Optima had moeten zijn.
Toen hier Optima omviel, had Doc Scott Brown, Professor Financiën bij een hogeschool verbonden aan de universiteit van Puerto Rico (VS) net een tekst gepubliceerd met als titel “12 Best Financial Planners Tips for your Money“. Deze tekst is vooral bedoeld om diens eigen studenten op weg te zetten en hen te laten delen in de inzichten, die hij zelf rond financiële planning verworven heeft. Inzichten over hoe je het best aan waarde-creatie doet. Iets wat jonge mannen en vrouwen meestal ontberen (of pas 10-tallen jaren later verwerven).
Hoewel de invloed van VS en de liberale cultuur (from Zero to Hero, the American Dream) duidelijk in de tips weerspiegeld zijn, willen we ze toch even overlopen. Ze kunnen ter overweging genomen worden door Millenials in Europa (en België). Per slot van rekening zullen deze wellicht niet meer automatisch de evidenties van een welvaarsstaat kunnen beleven. Door combinatie van de hoge overheidsschuld én vergrijzing (en verwitting (80+)) van de samenleving dreigen zij immers veel meer op zichzelf aangewezen te zijn om een zekere financiële toekomst op te bouwen.
Tip 1: Betaal met je inkomen jezelf (of de familie die u onderhoudt) het eerst.
Beschouw je inkomen niet als iets dat helemaal alleen voor jezelf is. En wat je naar eigen goeddunken kunt besteden. Reserveer telkens een groot deel van uw inkomen, vooraleer je er iemand anders mee betaalt.
Volg daarbij 2 stappen.
- Stel als doel om minimum 10 tot 25 % (of meer) van uw bruto-inkomen aan de kant te zetten.
- Speur naar overbodige kosten, zodat u deze kunt elimineren. Controleer hierbij zeker ook al je automatische betalingen. De gemakkelijkste manier om € 1.000 op een spaarrekening te verwerven (om noodsituaties te kunnen opvangen) is immers uitgaven te reduceren die u geen – of zeer weinig voordeel bieden.
Even concreet: Op moment van ontvangst van je loon/wedde, zet je dadelijk een vast gedeelte aan de kant (voor opbouw van reserve) of investeer het (met oog op bescherming van uw omgeving (vb. schuldsaldoverzekering, hospitalisatieverzekering, familiale verzekering, …) of kapitaalsopbouw voor later. Wat niet op je zichtrekening blijft staan, geef je ook later niet meer spontaan aan impulsaankopen uit. Je leert als het ware te denken binnen de limieten van wat overblijft. Meestal volstaan enkele maanden om u de gewoonte eigen te maken. Beschouw het als een vorm van afkicken. En doe het consequent. Want net zoals een beetje stoppen met roken niet helpt, helpt het ook niet om nu eens wel en dan weer niet een bedrag van je zichtrekening te evacueren. Verkies discipline boven medelijden met uzelf.
Tip 2 : Blijf op de uitkijk voor een loonsverhoging.
Meestal wordt deze u niet spontaan aangeboden. Als je écht goed werk levert, is het steeds een vraag waard om naar loonsverhoging te polsen. Of je kan uitkijken naar een beter betaalde job. Misschien is er zelfs een afgeleide job uit je werksituatie te halen, die je meer inkomen kan bezorgen.
Let wel: loonsverhoging zal maar kunnen als je ook echt engageert tov. je werkgever. Er dus niet de kantjes afloopt of het profiel van een jobhopper hebt. Best ook even strategisch denken hoe je je vraag aanbrengt.
Tip 3 : Wordt een werknemer of ondernemer met veel potentieel.
We weten dat niet iedereen zich zal ontpoppen tot ondernemer of bedreven zal zijn in het managen van een bedrijf. Maar in de meeste gevallen hebben de best betaalde werknemers uit de belangrijkste bedrijven toch zeer specifieke vaardigheden. Deze personen (m/v), die meestal een universitair – wetenschappelijk- diploma hebben, hielden hun focus vooreerst op het ontwikkelen van hun vaardigheden door de best mogelijke opleiding, die er voorhanden was, te kiezen. Ze beseffen immers dat grote bedrijven voor belangrijke uitdagingen staan en dat werkgevers staan te springen voor mensen met de juiste skills. Ze hebben vaardigheden verworven in vakken, die meestal als moeilijk beschouwd worden: ontwerpen (engineering), financiën, boekhouding, scheikunde, natuurkunde, geneeskunde, wetenschappelijk onderzoek, enz. Zorg dat je een opleiding achter de rug hebt, die gegeerd is door een werkgever vooraleer je op de arbeidsmarkt komt. Ook als je moet bijklussen voor enkele jaren, doe het dan gewoon. Uiteindelijk levert het wel op.
De meest geslaagde mensen hebben de top pas bereikt door er in hun jonge jaren offers voor te brengen. Het wordt immers veel moeilijker om de tijd of de energie nog te vinden eens je rond de 50 bent, want dan slorpen familiale verplichtingen je te zeer op.
Je opleiding is een investering in jezelf, die je in de beste positie brengt voor je naasten eens je wat ouder wordt.
Let wel: bovenstaande impliceert niet dat neerbuigend moet gekeken worden naar opleidingen die gericht zijn op handenarbeid. Je zou er versteld van staan hoeveel succesvolle monteurs, loodgieters, technici en vrachtwagenchauffeurs er zijn.
Tip 4: Ontdek uw eigen ondernemerschap
Als financiële professor van een grote universiteit heb ik vrij veel interactie met succesvolle ex-studenten, die nu de dienst uitmaken bij topbedrijven. De succesvolste begonnen als werknemer en creëerden gaandeweg hun eigen onderneming. Je hebt het meest kans op succes als je eerst het bedrijf en de industrietak, die u het best ligt kunt identificeren.
Tip 5: Plan ook uw ontspanning/plezier.
Vele gezinnen beslissen spontaan om een reis naar Disneyland te maken zonder zich voorafgaandelijk af te vragen wat dit zal en mag kosten. Je kan beter de eerste 30 % van je inkomen na taxatie aan plezier en ontspanning toewijzen en daarna 20 % aan de kant zetten voor pensioenopbouw. De resterende helft kan je dan besteden aan je basisuitgaven. Dit is alvast het advies van Elizabeth Warren.
Tip 6 : Let op wat je verspilt.
Neem de tijd om uw boekhouding bij te houden. Ook je privéleven is een soort bedrijfje. Ga regelmatig door al je uitgaven, desnoods met een huishoudboekje. Zo krijg je zicht op – en denk je na over alle lopende uitgaven gedurende het jaar. Je kan je eigen inkomen opdrijven door onnodige taksen op een legale manier te vermijden. (Je moet hierbij niet automatisch terug aan Optima denken. Reductie van verpakking zorgt ook dat u minder vuilzakken moet kopen. Verwarmen alleen wanneer het nodig is reduceert uw energiefactuur,….).
Tip 7 : Huur totdat je geworteld bent.
Deze tip staat een beetje haaks op onze plaatselijke mentaliteit, waar de baksteen in de maag resideert. Maar schrijver woont dan ook in VS, waar honkvastheid veel minder speelt dan hier. Zijn stelling is dat je beter huurt tot je weet dat je ergens voor minstens een decennium zal verblijven. Eens je weet waar je langdurig wil verblijven, is het aankopen van een woning wel te verkiezen. En kies voor een kredietaflossing dat je maximaal kan dragen. Een afbetaling van enkele honderden euro’s / maand meer, kan de aflossingstermijn met verschillende jaren reduceren. Een woning verwerven op die manier is een krachtige vorm van geforceerd sparen, die uw netto-waarde over de tijd fors omhoog trekt. Huurgelden of kredieten kunnen wegschrappen is de geweldigste manier om het percentage dat u kan sparen/beleggen op te trekken.
Tip 8 : Vind gratis geld.
De auteur verwijst hier o.m. naar de subsidies die in VS ter beschikking zijn voor Native Americans (Indianen). Hij raadt aan om alles te gebruiken wat je kan om gratis geld in te schakelen. Deze tip lijkt misschien ver van je bed, maar ook op het Europese vasteland, is die toepasbaar. Overheidssubsidies voor zonnepanelen, isolatiepremies, studiebeurzen, fiscale incentives voor pensioensparen, ….. Waarom ze aan je laten voorbij gaan als ze kunnen ingezet worden voor invullen van een reële behoefte (in casu: eigen groene energie, minder verwarmingskost, ….).
Tip 9 : Wees selectief in extravagantie, blijf voorzichtig in spaarzaamheid.
Iemand als Warren Buffet woont ver onder zijn eigen financiële stand. Etaleren van rijkdom (ja, Optima kijkt hier toch om de hoek) vernietigt meestal waarde. Binnen Schotse – en Joodse gezinnen is dit een onderdeel van hun cultuur. Hoewel er een verschil is tussen vrekkig en spaarzaam, is het perfect mogelijk om bescheiden te leven zonder dat je jezelf plezier moet ontzeggen.
Tip 10 : Leef schuldenvrij.
Niet boven uw stand leven, houdt in dat u geen nodeloze schulden aangaat. Dit gaat ook op voor permanent leunen op kredietkaarten, waar je maand na maand aan aanzuivering of afbetalingen gebonden bent. Je kan wel eens jaloers zijn op wie een laatste iPhone combineert met diverse City-trips en een permanente lijn met Zalando of andere leveranciers van verbruiksgoederen, maar als puntje bij paaltje komt, zullen over-besteders met hun opzichtige spullen toch aan het kortste eind trekken.
Tip 11 : Leer Warren Buffett’s eenvoudige regels van intelligent investeren.
Natuurlijk is in de VS het Orakel van Ohama een nog mythischer figuur dan hier. Dat is nu nog eens een financiële planner! Hij zal u niet aanraden om in zijn eigen Berkshire Hathaway te investeren. Voor hem zouden de meeste mensen kunnen volstaan met in indexfondsen te beleggen. Maar neem toch maar de tijd om te begrijpen hoe hij zelf omgaat met het geld dat hij superviseert.
Tip 12 : Met een mentor word je je eigen financieel planner.
Als je tot de actie overgaat én leert uit alle tips hierboven vermeldt, heb je geen financiële planner nodig. Maar met een goede begeleider kan je toch een pak verspilling bij het experimenteren voorkomen en je leercurve substantieel verkorten. Zeker bij je eerste stappen rond de implementatie/uitvoering van je plan, kan het een enorm verschil in kwaliteit uitmaken als je geregeld kunt terugkoppelen met een ervaren mentor.
De belangrijkste kwaliteitseigenschap die je dient te verwerven is erg onafhankelijk worden in je financiële analyse. Het blind volgen van de financiële adviezen van een financiële planner zal je nooit veel voldoening geven. De slimste koppels zorgen ervoor dat ze zich zelf eerst opvoeden, vooraleer ze ook maar enige vorm van financieel advies opzoeken.
Het valt op dat de tips van Doc Brown bijna als “life coaching” kunnen gelezen worden.
Rationeel én planmatig te werk gaan, staat haaks op het meestal lakse menselijk gedrag, waarbij we kiezen voor instant-behoeftebevrediging (zie het marshmallow –experiment). De tekst roept op tot verhogen van de eigen weerbaarheid. Het responsabiliseren om de kwaliteit van het eigen leven te bewaken. Iets wat voor Millennials mogelijk een tweede natuur zal moeten worden, gezien zij er niet als de babyboomgeneratie kunnen op vertrouwen dat de samenleving in die mate maakbaar is, dat haar leden kunnen volstaan met zich ‘s avonds moe, maar tevreden voor hun televisie in slaap te laten sussen.