Wat was me dat?

Het voorbije jaar leek geen onverdeeld succes voor beleggers te worden. Maar dat was buiten de langdurige eindejaarsrally gerekend. De eerste 10 maanden van 2023 waren voor beleggers minder vruchtbaar. Dit door de volgende redenen:

• Enerzijds was er de sterk gestegen rente, welke op niveaus kampeerde die we  minstens 10 jaar niet gekend hadden.  Obligaties maakten hun comeback (gaande van staatsbons tot high yield). Beleggers tekenden er gretig op in. Bereid om hun rendementen vast te klikken én niet onderhevig te moeten zijn aan wispelturige aandelenreturns.

• 

  Anderzijds was er een uitgesmeerde groeivertraging en geopolitiek onzekerheid. Zo kwam de economische motor in Duitsland bijna tot stilstand. We balanceren al enkele maanden tussen de scenario’s van ‘zachte landing’ of ‘recessie’. Met geopolitieke onzekerheid doelen we op de verzuurde relatie met Rusland omwille van haar agressie ten opzichte van Oekraïne, de spanningen tussen VS en China mbt. economische wereldhegemonie (en gewenst samenlevingsmodel?), het kruitvat in het Midden Oosten dat maar niet geblust raakt nu Hamas en Israël elkaars bevolking naar het leven staan (en de Gazastrook terug naar de Middeleeuwen gebombardeerd werd), … .

Wat wordt me dat?

De eindejaarsrally van 2023 leek vooral ingegeven door het gevoel dat de rente haar hoogtepunt bereikt had. En dat dus alleen nog de weg naar beneden open lag. Beleggers namen daar alvast een voorschot op. Te vroeg?

2024 wordt een jaar van verkiezingen.

In eigen land (gemeenteverkiezingen, regionale- en nationale verkiezingen) leidt gebrek aan profiel én daadkracht bij de ‘traditionele partijen’ tot versnippering en versterking van de uitersten. Dan is er van nuance steeds minder sprake. Het “them” versus “us” (Belgen <-> vreemdelingen / Vlamingen <-> Walen / armen <-> rijken / …) heerst.

Ook in de VS lijkt het terug de kant van polarisering op te gaan. Weinig lijkt een comeback van de door schandalen geplaagde Trump in de weg te staan. De weg naar een veilige, democratische en duurzame toekomst lijkt daarmee versperd. Populisme maakt een verdere opgang. Dit impliceert wellicht ook uitstelgedrag voor te nemen -, maar mogelijk impopulaire maatregelen.

Vragen en ontmoedigende  antwoorden

Komen de SDG’s dichter bij hun realisatie?, Zal de EU-insteek om kapitalen meer de richting van duurzaamheid te duwen voldoende beweging in de financiële markt veroorzaken?, Raken we dichter bij de klimaatdoelstellingen van Parijs of gaat de Global Warming haar opwaartse lijn verder zetten? …

Het zijn vragen waarop het antwoord mogelijk ontmoedigend is. En die onmacht kan een voedingsbodem voor verdere onverschilligheid zijn. De vragen rond de effectiviteit van het ESG-verhaal zijn niet verminderd. Het verplicht polsen van het belang dat een belegger hecht aan duurzaamheidskenmerken heeft anderhalf jaar na het invoeren ervan beleggingen niet massaal richting respect voor mensenrechten of Zero Co2-uitstoot geduwd.

Moedig doorploeteren?

We voelen dat veel mensen moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. En dan zijn ethische keuzes meestal verder weg dan het zoeken van kortetermijnoplossingen en het opzoeken van (tijdelijke) verstrooiing. Ook cynisme, zowel in berichtgeving als bij beleggingsbeslissingen, lijkt terug van weggeweest.  En EGS-vermoeidheid. Dus waarom zich nog inspannen? Wie gelooft die beleggers met hun groen pleidooi nog? En dan nog? Is hun feitelijke impact wel groter dan hun gesust geweten?

Pensioen in aantocht.

Lezen we hier het verhaal van een ontmoedigende auteur, die zichzelf terugtrekt nu hij op enkele maanden van zijn pensioen staat? Misschien. Maar toch blijf ik er van overtuigd dat het zinvol is om extra-financiële elementen mee in overweging te nemen bij je financiële beslissingen.

Geld is 1 van de drijvende krachten in onze kapitalistische maatschappij. Door de aanwending ervan beslis je in feite doorlopend over verbetering/verslechtering van de samenleving. Koop ik drinkwater in plastic flessen of drink ik kraanwater? Eet ik nog steeds (veel) vlees of probeer ik vegetarisch?, Koop ik een nieuwe wagen op fossiele brandstof of rij ik elektrisch? En kan autodelen misschien ook voor mij een zinvolle optie zijn? … . Keuzes, keuzes, … waar je soms aan voorbij gaat of die  voor stress zorgen als je erbij stilstaat. 

Wat je met je spaargeld doet kan een grote hefboom zijn. In België is het te (?) ambitieuze project om met NewB een nieuwe – en duurzame bank op te starten in de voorbije anderhalf jaar op de klippen gelopen.  VDK Bank heeft, als een volleerde judoka, van de val gebruik gemaakt om de klanten een alternatief te bieden en zijn werking in Brussel en Wallonië op te schalen. Triodos Bank had af te rekenen met een certificatendebacle, … . Ook onze werking bleef onder de verwachting. Maar niets proberen is natuurlijk de gemakkelijkste manier. En laten we er van uitgaan dat alle beetjes helpen. Dus ook voor 2024 hebben we een selectie van zinvolle beleggingsfondsen aangemaakt.

Objectiveren van de mogelijkheden die we ter beschikking hebben.

Neen, we hebben AI in de vorm van Chat GPT-4 nog niet geïntegreerd in onze werking. Ze is nog vooral op eigen hersenactiviteit en op manuele verwerking gebaseerd. Maar -hoewel mogelijk minder vlug- evolueren ook onze denkbeelden. We hebben dit jaar onze objectiveringsregels niet aangepast. Maar toch zijn er verschuivingen in het aanbod.

• Komen er weer obligaties in die portefeuilles?

We zijn nog steeds geen fans om volop obligaties in te schakelen. Enerzijds omdat we die markt niet erg gevolgd hebben en ons aanbod hierrond dus eerder beperkt is. Anderzijds omdat we kiezen voor lange-termijnbeleggingen. De huidige rentes zijn (in historisch perspectief) niet echt hoog én de koerswinst die er te maken is als de rentes terug dalen lijkt ons beperkt. We gaan er daarbij van uit dat de rentes niet terug naar het superlage niveau van de voorbije 10 jaar doorzakken.

In 2 modelportefeuilles (€ 15.000 defensief en € 15.000 gebalanceerd) steekt (beperkt) een obligatiefonds gericht op ontluikende markten. Hier zien we wel wat meer winstkansen. En onze cijfers suggereren daar ook continuïteit in rendement.

Uiteraard hebben we in de portefeuilles gemengde fondsen opgenomen. En ook daar kan de beheerder volgens zijn eigen inzichten al dan niet sterker in obligaties gaan schuilen zo dit gewenst is.

• Reduceer ik het risiconiveau in de gebalanceerde – en dynamische portefeuilles?

De risicoklassen van de betrokken modelportefeuilles zijn gedaald. Maar dit heeft vooral te maken met de gewijzigde regelgeving. De invoering van de KIID- en het verlaten van de KID-benadering zorgde voor dit effect. Als we de gemiddelde risiconiveaus van de defensieve -, de gebalanceerde- en de dynamische modelportefeuilles zien, lijken deze niet ver uit elkaar te liggen. In onze dit optisch bedrog, gezien de opbouw van de portefeuilles toch voldoende van elkaar verschillen.

• Komt er meer of minder Europa in de portefeuilles?

Er is een lichtjes hoger gewicht gegeven aan Europa. Dit is zo voor de modelportefeuilles met een bescheiden kapitaalinbreng. Daar wordt onder meer een ETF weerhouden die bij onze objectivering met de hoogste score ging lopen. Maar dit neemt niet weg dat we niet naast de VS kunnen. We hebben doelbewust niet ingezet op AI-fondsen. We geloven wel dat AI verder zal doorbreken, maar de markten zijn al een groot stuk vooruitgelopen door de stijging van de Magnificent Seven in 2023. Zolang niet duidelijk is wie -buiten deze- de winnaars worden van de AI-revolutie blijven we wat voorzichtig en rekenen we eerder op een inhaalbeweging van zij die achtergebleven zijn in de globale markt.

• Neem ik Emerging Markets fondsen terug op?

In 2023 bleven we met onze modelportefeuilles volledig uit de markt van opkomende landen. Voor 2024 doen we dit niet. Gezien het opzet om  op de lange termijn te beleggen, denken we dat ontluikende landen niet kunnen uitgesloten worden. Meer en meer wordt Indië gezien als het “nieuwe China” en worden landen als Viëtnam, Indonesië, … als toekomstbestendig gezien. China wordt momenteel door een groot deel van de beleggingswereld als “uninvestable” gezien. Als een soort zwarte doos waar je niet weet wat er in zit.

Maar kan je China daarom permanent uit je gezichtsveld verwijderen? Los van hun economische situatie en hun politieke richting (o.m.Oeigoeren-, privacy- en Taiwanproblematiek) is dit een land dat een hogere plaats opeist in de economische wereld. Als we naar een multipolaire wereld gaan (denk hiervoor aan de aanhoudende druk van de VS om aan China geen hoogtechnologische producten te leveren/af te nemen), zou je na verloop van tijd met je beleggingen uit een groot deel van de wereldeconomie stappen als je dit land volledig links laat liggen.

In een groot aantal portefeuilles is derhalve ook een  beperkte blootstelling op ontluikende landen aanwezig. Maar niet met een overwicht aan exposure op China.

Onze modelportefeuilles 2024 schematisch voorgesteld.

Door onze manier van analyseren drijven de fondsen boven die én rendement (geen absolute zekerheid) én een grote mate van duurzaamheid en ethiek combineren.

T	€	P	R	#	G 10	G 5	G 3	2023	YTD 2024 (datum: 01/04)	SRM (max. = 5) (datum: 01/04)	SFDR (max. = 9) (datum: 01/04)	OSEB (max. =100) (datum: 01/04)
M	100	V	3	4	5.92	8.33	5.68	11.03	5.03	4.35	8.15	57.55
M	100	B	4	5	6.33	9.10	4.28	11.09	5.64	4.35	8.30	57.10
M	100	D	4	5	8.06	11.58	4.97	12.08	7.33	4.49	8.36	59.08
M	500	V	3	4	5.92	8.33	5.68	11.03	5.03	4.35	8.15	57.55
M	500	B	4	5	6.33	9.10	4.28	11.09	5.64	4.35	8.30	57.10
M	500	D	4	5	8.06	11.58	4.97	12.08	7.33	4.49	8.36	59.08
E	3000	V	3	4	5.92	8.33	5.68	11.03	5.03	4.35	8.15	57.55
E	3000	B	4	5	6.33	9.10	4.28	11.09	5.64	4.35	8.30	57.10
E	3000	D	4	5	8.06	11.58	4.97	12.08	7.33	4.49	8.36	59.08
E	6000	V	3	4	5.92	8.33	5.68	11.03	5.03	4.35	8.15	57.55
E	6000	B	4	5	6.33	9.10	4.28	11.09	5.64	4.35	8.30	57.10
E	6000	D	4	5	8.06	11.58	4.97	12.08	7.33	4.49	8.26	59.08
E	10000	V	4	6	7.74	5.99	8.43	6.53	3.90	4.30	8.20	57.44
E	10000	B	4	6	6.80	9.70	5.71	11.95	4.77	4.31	8.22	59.27
E	10000	D	4	6	7.62	11.03	6.08	11.99	5.35	4.30	8.30	60.68
E	15000	V	4	8	6.13	8.28	4.24	10.75	4.01	4.09	8.41	56.98
E	15000	B	4	8	6.74	9.46	4.43	11.62	4.07	4.19	8.40	58.06
E	15000	D	4	8	7.66	11.39	4.21	12.28	6.46	4.33	8.58	58.45
E	30000	V	3	7	5.47	7.28	6.17	10.61	3.97	4.03	8.09	57.13
E	30000	B	4	8	6.40	8.61	7.03	11.52	5.06	4.09	8.10	59.79
E	30000	D	4	8	7.87	10.64	8.21	12.28	5.49	4.11	8.22	62.11
E	60000	V	4	9	6.49	8.85	7.00	12.05	5.38	4.25	8.08	60.73
E	60000	B	4	11	6.75	10.31	7.21	11.92	5.65	4.26	8.23	61.84
E	60000	D	4	11	8.35	11.60	6.63	12.77	6.66	4.40	8.29	62.79

LEGENDE:

T (=Type): soort betaling: M = Maandelijkse storting / E = Eenmalige storting €: te investeren bedrag exclusief kosten
P (=Profiel): V = V oorzichtige belegger, B = ge B alanceerde belegger, D = D ynamische belegger
R (=Risk): Uit het essentiële informatiedocument (Eid of KID) haalden we de risicoklasse per fonds en verrekenden we dit procentueel. Zo komen we aan een totaal cijfer per modelportefeuille. Er zijn 7 klassen, waarbij klasse 1 staat voor laag risico en klasse 7 voor hoog risico. Let wel: De KID-regels hebben er voor gezorgd dat de meeste fondsen 1 of meerdere klassen gedaald zijn in vergelijking met de KIID-praktijk. vergis u dus niet als u nog met de oude indeling in uw hoofd zit.
#: het aantal verschillende fondsen dat deel uitmaakt van de modelportefeuille
G (=Geannualiseerd rendement): rendement van de modelportefeuille gedurende de voorbije 10 , 5 en 3 jaar, exclusief kosten. Opgepast: Rendementen uit een verleden zeggen niets over de toekomst. 
YTD (=Year To Date): rendement sinds jaarbegin. De cijfers worden 1 x / maand aangepast, telkens na verlopen maand.
SRM (= Sustainability Rating Morningstar): Hoe duurzaam is de voorgestelde modelportefeuille? We verrekenen de duurzaamheidsrating die Morningstar aan de individuele beleggingsfondsen geeft op de totale modelportefeuille. 5 is de maximale score hier.
OSEB (=Objectiveringsscore Ethisch Beleggen): we houden niet alleen met duurzaamheid rekening. Niemand wil in een duurzaam fonds investeren als dit chronisch verlies oplevert. Onze objectiveringsscore probeert de structurele winnaars naar boven te halen. Hier lees je meer over onze manier van beoordelen. De ranking gaat van 0 (erg oninteressant) tot 100 (superinteressant). Het best scorende fonds per 01/01/2024 haalt 68, het slechtste fonds haalt momenteel slechts 13 punten.
SFDR (= Sustainable Finance Disclusure Regulation): Europese regelgeving maakt een onderscheid tussen beleggingsfondsen die

• niet inspelen op ESG of duurzaamheid (Art. 6 Principieel nemen we geen dergelijke fondsen op in ons aanbod.)
• aandacht hebben voor 1 of meerdere ESG-aspecten (Art. 8)
• de uitdrukkelijke bedoeling hebben 1 of meerdere ESG-aspecten te bevorderen (Art. 9 impactfondsen).

Het cijfer dat wij weergeven is het gewogen cijfer van alle onderliggende fondsen in de modelportefeuille.

Opmerkingen:

1. Voor de modelportefeuilles met periodieke premies, zijn de weergegeven rendementen in ons overzicht vertekend. Onze cijfers gaan er van uit dat u de volledige inleg per 01/01 deed.
2. Beleggen (zelfs zonder dat je daarbij duurzame – of ethische aspecten in rekening neemt) is iets wat je voor een (middel)lange tijd doet. Zich fixeren op recente rendementen en daar je beleggingsbeslissing op bouwen, heeft meer weg van speculeren.
3. De rendementen uit de modelportefeuilles zijn rendementen, die we reconstrueren op basis van de informatie uit financiële websites van derden. De lopende kosten zijn hierin reeds verrekend. Maar de cijfers houden nog geen rekening met de beheerskosten die de verzekeraar aanrekent. Ook de eenmalige instapkost en de verzekeringstaks (2 % voor natuurlijke personen / 4,4 % voor rechtspersonen) waar u bij intekening aan onderhevig bent, zijn hier niet inbegrepen. Reden te meer om zeker opmerking 2 ter harte te nemen.
4. De SFDR-indeling bij fondsen én de regelgeving zelf is nog aan wijzigingen onderheving. In onze berekeningen gebruikten we de SFDR-indeling zoals deze per 01/01/2024 bekend was. De SFDR-regelgeving beoogt in feite alleen transparantie. SFDR wordt (ten onrechte) ook als een soort “label” gebruikt. Ook wij doen dit hier in feite, maar slechts in geringe mate (voor max. 6 % van onze waardering).
5. Ons puntensysteem is nadelig voor (piep)jonge fondsen omdat er rekening houden wordt met rendementen en rating op 10, 5 en 3 jaar. Fondsen met een anciënniteit van 10 jaar of meer kunnen de meeste punten scoren.