Nagenoeg gelijktijdig vonden wij een Vlaamse publicatie en een Waalse publicatie over ethisch beleggen op ons pad. Het gaat over respectievelijk Duurzaam Sparen en Beleggen in België in 2011 , een studie uitgevoerd door Forum Ethibel in opdracht van Mira, Milieurapport Vlaanderen (31 p) en L’investissement socialement responsable en Belgique Rapport 2012 (142 p) uitgevoerd door Réseau Financement Alternatif. Lezenswaardig voor wie interesse heeft in ethisch beleggen.De studies inventariseren de situatie zoals ze was in 2011. Een jaar van eurocrisis. Een jaar waarin Dexia voor 2e keer onderuit ging en de financiële crisis 3 jaar oud was. En dit blijkt ook uit de bevindingen.
Zo blijken er 359 duurzame investeringsvehikels (fondsen, notes, verzekeringen, ….) geïnventariseerd te zijn. Hiervan zijn er 318 specifiek voor België. 8 meer dan in 2010. Toch is er een vermindering 8,8 % aan belegd vermogen in dit jaar opgetreden.
Maar in vergelijking met de vermindering van het belegd vermogen voor de totale Belgische markt ICB -Instelling voor Collectieve Belegging) met 14,4 % is die score niet echt slecht te noemen. Ze leidde er toe dat het aandeel van duurzaam beleggen steeg van 9,1 % naar 9,8 %. Een marktaandeel dat in vergelijking met vele buitenlanden nog achterna hinkt, maar toch stilaan niet meer verwaarloosbaar is. Het gaat over € 10,1 miljard.
Qua aanbieders is er een sterke groei in het aanbod dat Petercam beheert. De rest van de markt stagneert met uitzondering van het aandeel KBC dat wat meer afkalft.
De beginselvastheid van de fondsen is echter ook afgenomen. Waar na de invoering van de United Nations Principles of Responsible Investments in 2006, zie www.unpri.org, talrijke aanbieders zich engageerden om deze beginselen na te leven, zijn er nu velen die inmiddels terug afgehaakt hebben: Fortis IM, Dexia Insurance, Ethias Verzekeringen, KBC AM, …. .
Volgens het onderzoek leven in 2011 alleen nog Alterfin, Incofin, Dexia AM en Petercam Internatonal IM deze principes in hun beleggingsbeleid na.
De financiële implosie uit de periode 2008 -2010 heeft daar wellicht een hand in. Diverse financiële instellingen moesten spartelen om het hoofd boven water te houden en op zo’n moment is de focus zo op overleven gericht dat aandacht en energie voor andere waarden erbij moet inboeten. Vraag is of die instellingen op korte termijn terug open gaan staan voor de ethisch-, duurzame kant van beleggen? Alleen de toekomst zal dit uitwijzen.
Nochtans is het Belgische aanbod relatief sterk. Zo is er voornamelijk aanbod uit 3e en 4e generatie duurzame beleggingen. Ter informatie sommen we hier het verschil nog in generaties nog eens op:
- in eerste generatie is vooral aandacht voor negatieve criteria, vb: géén dierenproeven, geen beleggingen in wapens, tabak, …
- in tweede generatie is er reeds sprake van positieve criteria, maar deze beperken zich vaak tot 1 of slechts enkele elementen. We kunnen hier spreken van thematische fondsen.
- in de derde generatie worden alle terreinen van het duurzaam ondernemen onder de loep genomen. Zowel E(cologie), S(ociaal aspect) als G(ouvernance- bestuur) wordt bij de screning in rekening gebracht. En tevens kiest men uit het aanbod dan telkens voor een ‘best-in-class‘ benadering.
- in de 4e generatie wordt er een actieve dialoog gevoerd met de stakeholders en voert men onderzoek en evaluatie onafhankelijk van financiële criteria.
Geheel in lijn met de tijdsgeest van afkeer voor risico steeg het aandeel duurzaam sparen wel spectaculair. Dit kende een groeispurt van 118 % en kwam op een totaal bedrag van € 3,06 miljard uit. Een marktaandeel van 1,27 %.
Wat 2012 gebracht heeft zal nog even in het ongewisse blijven hangen. Wellicht is het aandeel duurzaam sparen nog flink gestegen. Het aandeel duurzaam beleggen zal wellicht tot dit jaar moeten wachten om een betekenisvolle stijging te kennen. Gezien de beleggingsangst ook in 2012 nogal wat mensen in de ban hield.
Een angst die momenteel in sneltempo lijkt te gaan verdampen, nu her en der weer kapitaalinstroom in beleggingsfondsen en aandelenbeurzen aangekondigd worden.