Parameters uitzetten om de graad van ‘ethiek/duurzaamheid’ te bepalen is niet evident. De begrippen ethiek en duurzaamheid zelf blijven evolueren. Accenten die vroeger niet gelegd werden kunnen worden toegevoegd. Anderen winnen aan belang.

Om die reden is onze objectiveringsscore een “work in progress“. Met deze score proberen we rendement én ethiek van een fonds/ Tak 23-belegging te waarderen. Met als doel: het kaf van het koren te scheiden. Zo kunnen we onze klanten een kwalitatief aanbod doen. Los van de waan van de dag. En los van persoonlijke voorkeuren gebaseerd op buikgevoel.

We verbouwen onze manier van evalueren.

Vanaf kalenderjaar 2022 zal ook de MSCI ESG Rating van de fondsen (*) geïntegreerd zijn in onze waardering. Daar zijn verschillende redenen voor. Vooral de grote afhankelijkheid van de input via Morningstar zal hierdoor verminderen.

Controversiële investeringen

MSCI bekijkt of er belegd wordt in controversiële assets. Als ethische belegger wil je immers niet dat er met je geld foute dingen gebeuren. Je wil dan bv. al zeker niet dat je beleggingsgeld gebruikt wordt voor:

• vernietiging van milieu
• schenden van arbeidsrechten
• schendingen van mensen-/leefgemeenschapsrechten
• schenden van consumentenrechten
• betwistbaar gedrag van bestuurders (vb. fiscale fraude)
• …

Rond al deze zaken zijn internationale verdragen opgesteld, die op zijn minst moeten gerespecteerd worden. Deze verdragen komen o.m. via OESO of UN tot stand. Zo is er bv. het UN Global Compact, waarbij afspraken gemaakt zijn om wereldwijd de duurzaamheidsprincipes af te spreken én stappen te zetten in het verwezenlijken van de UN Ontwikkelingsdoelen (SDG’s).

Moraal en religie

Meestal hou je er als mens ook een morele – of religieuze overtuiging op na. Om consequent met jezelf te blijven wil je dan bv. ook wegblijven uit tal van andere beleggingen:

• entertainment voor volwassenen (porno/prostitutie/…)
• alcoholische dranken
• tabakswaren
• gokken
• aasgierleningen
• controversiële – en/of gewone wapens
• …

Over sommige items is er geen 100 % overeenstemming of ze al dan niet dienen uitgesloten te worden. Of kernenergie aanvaardbaar is en genetische manipulatie van gewassen kan zijn dergelijke discussiepunten.

Wat halen we uit de MSCI ESG Rating?

De MSCI ESG Rating probeert de beleggingen van de fondsen op aanwezigheid van 4  controverses uit te pluizen. Merk op: ze evalueren daarmee niet het volledige gebied van controversiële investeringen.

• inbreuken op UN Global Compact-principes
• aanwezigheid van controversiële investeringen op vlak van milieu, gebruikers, mensenrechten, arbeidsrechten of deugdelijk bestuur
• directe en indirecte betrokkenheid bij controversiële wapens
• productie  (max. 5 % van omzet) en distributie (max.  15 % van omzet) van tabaksproducten

In het beste geval scoor je overal een 0 %. Dat wil zeggen dat het fonds op de nagekeken aspecten geen inbreuken kent.

Die toegekende rating is natuurlijk ook maar een samenvatting. Zelf zijn we niet geëquipeerd om hun bevindingen tot in detail na te trekken. We beperken ons in de opvolging dan ook tot de percentages, die vermeld staan in de visuele voorstelling. We tellen de betrokkenheid bij elkaar op. Een fonds dat op 1 domein 0,6 % en op een ander 1,4 % controversiële beleggingen in portefeuille heeft, terwijl ze op de andere 2 domeinen smetvrij is, krijgt dus een controversepercentage van 2 % (op 4 terreinen van elk 100 %) toegekend. Onze maximale score wordt toegekend aan fondsen die op de 4 domeinen niet betrokken zijn in controverse.

Maar ook fondsen die minder dan 1 % in totaal met controverses geconfronteerd worden krijgen wat clementie. We gaan er daarbij van uit dat het beleggingsuniversum zo uitgebreid is en dat er soms kort op de bal dient gespeeld te worden (vb. crashmoment) dat er onbedoeld toch tegen de principes kan gezondigd worden.

Vanaf in totaal 5 % controverse, kennen we strafpunten toe aan het fonds.

Weging van controverses is niet volledig nieuw.

Bij Morningstar is het al dan niet aanwezig zijn van controversiële beleggingen minder goed uit publiek gemaakte scores te filteren. Hun Sustainability Score (de befaamde globes) is het resultaat van de ESG Score van het fonds vermindert met de strafpunten voor controversen waarmee het fonds geconfronteerd wordt. Dit is de reden waarom we vroeger geen aparte waarde aan aanwezigheid of ontbreken van controverses besteedden in ons puntensysteem. De studies hiertoe worden trouwens door hun zusterbedrijf Sustainalytics uitgevoerd. En daar is men minder vrijgevig met zijn resultaten.

Dé waarheid bestaat niet op vlak van duurzaamheid.

In onze vroegere manier van objectiveren was Morningstar zowat Eénoog. De koning in het land van de blinden. We waren dus redelijk afhankelijk van hun (en die van Sustainalytics) visie. Het is echter algemeen geweten dat er een grote frustratie is bij duurzame beleggers over het feit dat raters niet eenduidig zijn in hun advies.

Voor de enen is het bedrijf Tesla duurzaam omdat het inzet op elektrische auto’s (minder CO2) en alternatieve energie (zonnepanelen en batterijopslag). Voor anderen is het juist geen duurzaam bedrijf wegens het ontbreken van vakbondsrechten en omdat de baas, Elon Musk, erg eigengereid is. OK voor de E, maar niet voor het S en G-aspect van ESG.”

Soms krijgen evaluatiepunten bij de ene een zwaar gewicht, terwijl de andere screener er minder belang aan hecht. Of het zelfs helemaal niet meetelt in zijn berekeningen.

MSCI: niet alleen controverses, maar ook CO2-uitstoot en algemene ESG-score

Om die reden is het nuttig om bij meer dan 1 rater over het muurtje te kijken. Voor de weging van de CO2-impact deden we dit reeds. Nu wordt dit element nogmaals op een andere manier onder de loepe genomen. Ook de algemene ESG-score van een fonds wordt voortaan gedubbelcheckt. 

Over de verschillende raters en hoe ze geconcipieerd worden door de beleggingssector, kunt u dit rapport lezen

Meer werk voor ons, meer zekerheid voor onze klant

Hoe meer parameters we opvolgen, hoe meer werk. Onze objectiveringsscore vinkt momenteel 15 verschillende boxen af. Tot half 2021 waren dit er 10.

Hoe fijnmaziger hoe beter echter de kwaliteit van onze interpretatie. Globaal gezien zal onze weging nu vollediger (en dus juister) zijn. We verwachten niet dat de extremen (‘goede -‘ versus ‘slechte fondsen’) nog verder van elkaar afdrijven in onze beoordeling. We denken eerder dat de resultaten zich meer naar een gemiddelde zullen bewegen. Een beetje zoals een lange termijn-belegging, waar er wel jaar na jaar uitschieters (in + of -) kunnen zijn, maar het gemiddelde rendement zich na verloop van tijd wel aftekent.

Een andere puntentelling

De vorige objectiveringsscore gaf een resultaat op 10. Door de toevoeging van bijkomende checks and balances konden we die puntenschaal niet blijven behouden.

Uiteindelijk hebben we het puntensysteem herwerkt. Het eindrapport voor een fonds situeert zich voortaan tussen 0 en 100. Her en der werden -in vergelijking met onze oud systeem- lichte herwegingen toegekend aan oude elementen. Dit om de telling sluitend te maken én om niet met cijfers na de komma te moeten werken.

Onze eindscore per fonds zal u vanaf begin januari 2022 ook kunnen nakijken op de pagina waarin we al onze opgevolgde fondsen vermelden.

(*): Wie de rating van MSCI tot in de puntjes wil begrijpen, kan zich hier inlezen.