Dat er financiële risico’s verbonden zijn aan de klimaatverandering, dat kan iedereen aan zijn klompen aanvoelen. Vorig jaar was er op TV bijv. de dramaserie Als de dijken breken om ons hierop attent te maken.

In Nederland heeft De Nederlandse Bank -DNB- (die net als zijn equivalent onze Nationale Bank van België -NBB- het prudentieel toezicht heeft op de financiële sector) daar in 2017 een studie aan gewijd.

Dit onder de toepasselijke titel “De Nederlandse financiële sector veilig achter de dijken?” .

En op 20 september 2018 was er in Amsterdam een seminarie rond de beleggingsrisico’s veroorzaakt door klimaatrisico en energietransitie.  Doelgroep waren pensioenfondsen en verzekeraars. Verschillende sprekers hebben er de impact van klimaatrisico’s op het beleggingsgebied van
institutionele beleggers proberen in kaart te brengen.

Klimaatverandering wijst institutionele beleggers immers niet alleen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ze heeft ook haar invloed op hun (toekomstige) financiële resultaten.

Terwijl de  Belgische overheid zich bezig houdt met scheurtjes in afgeschreven, maar niet uit gebruik te nemen kerncentrales én het mogelijk energietekort dat hierdoor ontstaat, blijft het aan de kant van onze Nationale Bank -voor zover we er zicht op hebben – stil rond de betrokken materie. Totaal anders dus in Nederland, waar overheid en regelgever de beleggingssector aanmoedigen om de complexe financiële risico’s te meten en te managen.

Volgens de Nederlandse financiële pers was er grote belangstelling voor de behandelde thema’s.  Behoudens vergissing haalde dit seminarie bij ons niet de kranten.

1 van de sprekers was Ridzert van der Zee , verbonden aan Triple A-Risk Finance B.V., een consultancybedrijf, gespecialiseerd in risicomanagement en actuariaat. De slides van zijn voordracht zijn op het internet vrij beschikbaar.

Ik ga hier even op in omdat zijn inzichten ook voor particulieren het overwegen waard zijn.

Enerzijds zijn we als particulier ook onderhevig aan de gevolgen van de rendementen die institutionele beleggers verwerven (een pensioenfonds beheert het appeltje van de dorst van velen / een verzekeraar met slechts resultaten saneert en/of verhoogt zijn premies).

Anderzijds belegt een particuliere belegger doorgaans in gelijkaardige fondsen als institutionelen. Zij het dan versies met vaak een iets hogere lopende kosten factor.

3 scenario’s afgetoetst.

Spreker presenteerde een inschatting van de verliezen in diverse sectoren van de economie, welke zullen ontstaan door de energietransitie richting duurzame energie. Hij gebruikte daar 3 scenario’s voor, welke door overheden zouden kunnen aangestuurd worden :

1. de klimaatopwarming dient beperkt te worden tot maximum 2 % (compromis klimaatovereenkomst Parijs 2015) tegen 2030 (binnen 12 jaar)
2. de  klimaatopwarming moet beperkt worden tot 1,5 % (streefwaarde klimaatovereenkomst Parijs) tegen 2030
3. de lat wordt hoger gelegd en men besluit tot een drastische vervroeging van de originele deadline naar eind 2023 (binnen 5 jaar).

Verlies over de ganse lijn – maar zware uitschieters-  op de aandelenmarkt

Het derde scenario voorziet een zware aderlating op alle terreinen.

Maar ook de twee andere scenario’s hebben een  behoorlijke financiële impact op een goed gespreide portefeuille aandelen. Deze waardevermindering bedraagt 5 %  (of 3 %) in zijn algemeenheid.

Er zijn zwaar negatieve cijfers voor de nutssector – waar diverse bedrijven met lage winstmarges de pineut zullen zijn. Bij zichzelf zullen deze niet de nodige financiële middelen vinden om de omschakeling te organiseren.

In de energiesector zullen echter de grootste klappen vallen (dit wegens stranded assets – voorraden die niet langer ontgonnen kunnen worden en dus volledig financieel afgeschreven moeten worden-).

Ook stroomafwaarts hiervan (vb. bij chemiebedrijven) zal de schade oplopen, gezien men er door strengere milieueisen bepaalde producten niet meer zal kunnen verkopen.

Bedrijven die niet stante pede aan de energietransitie beginnen mogen volgens van der Zee op nog hogere kosten rekenen.

Waarom is deze kost algemeen zo hoog?

van der Zee somde 3 redenen op:

 1. directe kosten:  vb. de kostprijs van CO2-certificaten ter compensatie voor uitstoot van broeikasgassen kan komende jaren veel duurder worden.

2. sommige reserves moeten afgeschreven worden omdat ze wegens strenge milieuregels niet meer rendabel kunnen aangewend worden. Vb olievelden blijven onontgonnen, kolencentrales moeten sluiten.

3. de vraag naar fossiele energie-intensieve producten gaat omlaag, waardoor winstmarges van bedrijven verder dalen.

Hoe kan je daar als belegger op reageren?

Is het zinvol in andere activaklassen te gaan beleggen?

De impact van de gedwongen energieomslag valt het minst te merken bij overheidsobligaties. Maar wie zoekt daar momenteel zijn rendement? (*) En zullen veel kosten van de klimaatverandering uiteindelijk ook niet in de nek  van de overheden gedraaid worden? Dat zou hun kredietwaardigheid niet  verbeteren.

De hypotheekleningenmarkt staat open voor institutionele beleggers (doelgroep van het betrokken seminarie) , maar is minder toegankelijk voor particulieren.

De markt van leningen of klassieke bedrijfsobligaties wordt minder geïmpacteerd, dan die van de aandelen. Maar ook daar is de combinatie van oplopende kosten en huidige lage rendementen niet zomaar een lucratief pad.

Dan toch maar blijven zweren bij aandelen, maar gevoelig selectiever worden?

Uit bovenstaande slide blijkt dat -zelfs al  focus je je op de 200 bedrijven die het minst blootgesteld zijn aan de negatieve gevolgen van de energietransitie-, je nog steeds op een belangrijk verlies afstevent.

Daarbij zou ten gevolge van die focus ook je beleggingsspectrum verschraald zijn (er is geen vertegenwoordiging van energie- en nutssector meer in je portfolio).

van der Zee wijst er op dat de financiële impact van de energietransitie sterk verschilt van bedrijf tot bedrijf. Het komt er dus op aan om aan stockpicking te gaan doen om de verliezen te beperken. Of te gaan kiezen voor fondsen / ETF’s met een lage CO2 -impact (De Carbon Risk Score die Morningstar uitbracht kan hier bijv. zijn nut bewijzen. In onze werking is deze reeds geïmplementeerd. Zie onze bijdrage van 24/08/2018 ).

Zijn er dan geen winnaars bij de energietransitie?

Natuurlijk zullen die er ook zijn. Maar vaak zijn ze de winnaars van morgen op vandaag te klein om al opgenomen te zijn in de MSCI Europe Index. Deze weerspiegelt  immers de grootste bedrijven van Europa.

Investeren in dergelijke groeiers uit de small – of midcap zone is niet echt zonder gevaar.  Niet ieder klein bedrijf groeit op tot een winnaar.

Maar er zijn zeker ook fondsen / ETF’s te vinden, die hier reeds voldoende ervaring in opgebouwd hebben om uw vertrouwen te krijgen. We denken hier bijv. denken aan het Belgische Quest Cleantech Fund.

Moet de belegger nu panikeren?

Klimaatopwarming en de noodzakelijke omschakeling naar duurzame energie die dit met zich meebrengt, moet natuurlijk ook een prioriteit bij de overheden blijven vooraleer bovenstaand scenario zich zal realiseren.

Als je ziet hoe Europa zich nav. dieselgate in bochten wrong om toch maar de auto-industrie ter wille te zijn, kan je je vragen stellen bij zowel de daadkracht van de overheid als de lobby-invloed van betrokken industrieën.

Maar hoe dan ook zijn er genoeg aanwijzingen (gestegen gevoeligheid voor problemen veroorzaakt door luchtvervuiling, verstrengde  isolatienormen in woningbouw, lage emissiezones  in steden, aandacht voor hernieuwbare energiebronnen, ….) die aangeven dat de energieomslag er (misschien) traag maar zeker staat aan te komen.

Panikeren is dus niet nodig, maar vooruitzien is steeds een verstandige optie. Nu reeds zijn beleggingsinsteek (beginnen ) aanpassen aan de komende realiteit is daarbij een belangrijke eerste stap.

————————————-

(*) Zijn overheidsobligaties van landen uit emerging markets-zone hier geen beter idee? Tja, de rentes zijn daar momenteel wel hoger, maar zij staan mogelijk voor nog meer uitdagingen dan hier gezien –naar wordt aangenomen– de klimaatverandering volgens berekeningen het eerst en het felst zal toeslaan in Azië en de regio rond de Stille Oceaan.