Of onze Rode duivels nu een weireldploegsje zijn of niet, feit is dat onze nationale trots vaak gevoed wordt door individuele prestaties. Prestaties waarbij het in feite niet echt iets uitmaakt of men in de kleine driehoek ter hoogte van de Noordzee nu geboren of er naar geïmmigreerd is. Een land dat over weinig eigen grondstoffen beschikt, kan dit ergens groot in zijn? Goed onderwijs, degelijk sociaal beleid, volop tewerkstelling, een gezonde omgeving, een begroting in evenwicht en een staatsschuld die het leven van komende generaties niet hypotheceert… het zouden allemaal items zijn die bij een evaluatie aan bod mogen komen.  En het resultaat zou naar we kunnen vermoeden niet al te uitmuntend zijn.

De financiële informatiesite Morningstar heeft recent een poging gedaan om landen te quoteren op hun duurzame beleggingsprestaties . Ze deed dit aan de hand van de aandelenindices per land. Welke aandelen zijn er genoteerd en hoe scoren deze op vlak van duurzaamheid? Deze benadering is natuurlijk voor veel kritiek vatbaar.

• Beursgenoteerde bedrijven zijn niet noodzakelijkerwijze representatief voor de volledige bedrijfswereld in een land (zo was tot voor een paar jaar de Bel 20 eerder een financiële index met allerlei banken die er een hoog gewicht van uitmaakten, terwijl nu in feite andere aandelen (denk ABInbev) domineren. Aandelen die zelfs niet noodzakelijkerwijze hun grootste omzet in eigen land halen).
• Duurzaam handelen is niet alleen een bedrijfsopdracht. Het is ook een opdracht voor de bewoners van een land. Als bedrijven goed presteren, maar wij passen als individu ons gedrag niet aan (overconsumptie van vlees, wegwerpproducten blijven kopen, vervuilende mobiliteit, woningen niet geïsoleerd en/of fossiel verwarmd, ….), kan een goed rapport toch nog een slechte praktijk maskeren.
• Uiteraard is ook de overheid als sturende factor een belangrijk aandachtspunt. Zet men in op langetermijnvisie of op pappen en nathouden? Stimuleert men investeringen in verduurzaming van mobiliteit, voeding, ….? Ook dit aspect is niet meegenomen in de benadering van Morningstar.

De studie van Dan Lefkovitz biedt – met weglating van bovenvermelde bezwaren- een duurzame wereldkaart. Hierin valt op dat Europa relatief goed scoort. Maar ook dat er tussen de Europese landen erg grote verschillen zijn.

Opvallende winnaar is Portugal (65,4). dit dankzij EDP (nutsbedrijf) en Galp Energia (energie) die er op de beurs noteren. Denemarken is er tweede (65,4). Hier hielp onder meer Novo Nordisk (gezondheidszorg) om het goede resultaat de bereiken. Het podium wordt volgemaakt met Nederland  (60,3). Onderaan de Europese lijst hangt Griekenland (45,1), gevolgd door Polen (45,6), Tsjechië (45,7), Ierland (48,6) , UK (50,6). België prijkt daar met een score van 51,0 net boven. Maar we zijn wel geklopt door -naast de top 3-  Oostenrijk, Frankrijk, Hongarije, Duitsland, Spanje, Italië, Finland, Zweden en Noorwegen.

Ter vergelijking: opkomende landen als Zuid-Afrika en Colombia doen het beter dan ons. Maar wereldwijd zijn er natuurlijk ook een pak slechtere voorbeelden. Voorbeelden waaraan we ons natuurlijk niet moeten spiegelen. We moeten niet trots zijn op een slecht examen in de wetenschap dat er anderen zijn die nog glansrijker gebuisd zijn.

De relatief goede cijfers voor Europa worden voor een stuk bepaald door het feit dat bedrijven in deze landen in vergelijking met grote delen van de wereld minder met controverses (elementen die het aureool van duurzaamheid schaden)  te maken hebben. Dit blijkt wanneer gefocust wordt op dit aspect.

De hoogste score in controverses (strafpunten in feite) wordt toegekend aan Zuid-Korea (8,6) . Maar daarachter komt verrassenderwijze Zwitserland (8,5), waar er in de voorbije jaren bij multinationals Nestlé, Novartis, Roche en UBS schandalen te rapen waren. Ook het Verenigd Koninkrijk (8,1)  verloor hierdoor pluimen. Dit dankzij (sic) HSBC, Shell.  Verder raakt ook VS hier punten kwijt (7). Apple, Wells Fargo, Exxon & Johnson & Johnson zijn hiervoor aansprakelijk. Duitsland krijgt een score van 7 volledig door 1 bedrijf veroorzaakt: VW met haar sjoemelsoftware. Ook België doet het hier niet echt goed. Hoewel niet gespecifieerd raakt het door de weging van controverses 6,8 punten kwijt. Wellicht is het belastings’ontwijkend’ gedrag van vele ondernemers 1 van de elementen. Maar er zijn natuurlijk ook individuele cases:  ABInBev, AGEAS , KBC, Umicore, ING (ook in België beursgenoteerd), ….

In het artikel op Morning* kan je ook een kaartje vinden die de landen apart quoteert op

• basis van milieu-inspanningen (Environmental Score). België (58,3) is er geen topper in vergelijking met een pak andere West-Europese landen.
• basis van sociaal beleid (Social Score) . België (56,9) scoort hier ook slechts matig in vergelijking met andere West-Europese landen
• basis van goed ondernemingsbestuur (Governance Score). België (54,1) bengelt ook hier in de staart als we vergelijken met andere West-Europese landen.

De waarde van dergelijke lijstjes is relatief omdat de bronnen van hun onderzoek, noch de concrete evaluatiecriteria bekend gemaakt worden. Een beetje zoals Test-Aankoop artikels publiceert met aanduiding van beste -/slechtste koop, terwijl men in de begeleidende tekst ook maar erg algemene opmerkingen aantreft. In alle geval zou het voor de bewoners van dit land nuttig kunnen zijn om concrete criteria te kennen.

Het treft trouwens dat ook DPAM in mei ll. haar ranking van landen volgens duurzaamheid publiceerde (ook zonder verdere uitleg). Zij maakt op basis van deze ranking uit of ze al dan niet in overheidsobligaties van het betrokken land belegt.

Er is geen volledige overlap tussen beide lijsten. Dit vestigt er nogmaals de aandacht op dat je moet oppassen met (resultaten van) lijstjes zomaar voor waar aan te nemen. Omdat het kader/de criteria van waaruit men naar conclusies toe werkt onvoldoende bekend gemaakt werd, is het mogelijk dat de aannames van waaruit Morningstar of DPAM werken niet gelijk lopen met deze die voor u belangrijk zijn.

Maar in alle geval blijft duidelijk dat u best niet zomaar een willekeurig mandje BEL 20-aandelen koopt als duurzaam beleggen voor u belangrijk is. En aangezien 1 van de regels bij beleggen is: “koop alleen wat u kent (en maak je huiswerk)” bemoeilijkt dit de positie van een beginnende duurzame belegger.

 

.