2017 zit er op. Het jaar dat Donald Trump de macht overnam van de democraten (en ook van de republikeinen) en Hillary haar droom opborg om als eerste vrouwelijke president aan het hoofd van de VS te staan.

Het is een jaar geweest dat op politiek vlak wat bakens verzette (China wordt nog belangrijker op wereldvlak, VS plooit zich verder terug op eigenbelang (en stapt uit klimaatakkoord). IS lijkt verslagen hoewel de dreiging met terreur nog boven onze hoofden hangt. In Europa dreunde de Brexit nog na, maar lijkt ook het populisme alvast wat minder vooruit te zijn gegaan dan aanvankelijk gevreesd werd. Frankrijk (althans zijn president)  lijkt weer volop voor Europa te gaan kiezen, maar kan de as met Duitsland voorlopig nog niet herstellen wegens machtsvacuüm bij zijn buur. Griekenland kan weer lenen aan tarieven die een pre-crisisniveau halen. Vluchtelingen worden nog steeds niet met het nodige mededogen ontvangen. Fiscale vluchtelingen zien steeds meer dat ook voor hen de grenzen toe gaan.

Op economisch vlak lijkt de opmars van Artificiële Intelligentie nog maar onderhuids aanwezig te zijn. De jobskaalslag die Machine Learning en robotisering met zich zal meebrengen, lijkt op veel plaatsen nog niet tot het bewustzijn doorgedrongen.

De economische groei zat zowat overal  (VS,  Europa, Japan en emerging markets).

Voorspellers zaten er -zoals de traditie het wil- ook nu weer niet juist op. De renteverhogingen in de VS bleken kleiner in aantal dan voorspeld. De inflatie leek aan te trekken, maar ook dat viel uiteindelijk terug stil. De QE in Europa werd op een lager toerental gezet, maar niet stilgezet. Rentestijging in Europa was nog onbestaande.

Gevolg:

• Obligatiefondsen leden wat verlies, maar niet met de minwaarden die verwacht werden.
• Gemengde fondsen hadden het moeilijk om duidelijk positieve cijfers te schrijven. Een rots in de branding als Carmignac Patrimoine moest zich reppen om 2017 niet negatief af te sluiten (+ 0,09 %).
• De meeste aandelenfondsen hebben er een goed jaar opzitten. Niet uitzonderlijk, gewoon goed. Daarbij moet rekening gehouden worden dat Amerikaanse aandelen door de band behoorlijk stegen, maar deze stijging bij Europese beleggers niet echt uit de cijfers blijkt door de forse daling van de $ tegenover de € in 2017.

Bovenstaande  omstandigheden moeten we in rekening brengen bij het evalueren van onze 24 modelportefeuilles uit 2017. De nummers hieronder vermeld verwijzen naar de nummering in de pagina over modelportefeuilles in 2017.

De defensieve portefeuilles:

Met rendementen gaande van 3,75 %  (portefeuille n° 10) , 3,90 % (portefeuilles n° 1, 4 en 7),  5,54 % (portefeuille n ° 19), 6,27 % (portefeuille n° 13), 6,58 % (portefeuille n° 16) tot 8,13 % (portefeuille n° 22) werden goede resultaten gehaald.

Het moet daarbij gezegd worden dat we -bij gebrek aan beschikbaarheid-  erg weinig duurzame obligatiefondsen in onze defensieve portefeuilles steken hadden. De defensiviteit werd gedeeltelijk opgebouwd met  procentuele overwichten op gemengde fondsen. Deze kunnen schakelen tussen obligaties en aandelen volgens hun verwachtingen. In praktijk is daar in 2017 een groot accent op aandelen komen te liggen. Voor de portefeuilles waarin hogere kapitalen belegd werden, staken zelf een beperkte percentage aandelenfondsen in de samengestelde portefeuilles. Aandelenfondsen die een voldoende lang trackrecord hadden om als relatief veilig te kunnen beschouwd worden.

De gebalanceerde portefeuilles:

Met rendementen gaande van 4,23 % (portefeuille n° 2), 5,10 % (portefeuille n° 8), 5,12 % (portefeuille n° 5), 5,41 % (portefeuille n ° 11), 8,39 % (portefeuille n° 14), 8,99 % (portefeuille n° 20), 9,11 % (portefeuille n° 17) tot 10,89 % (portefeuille ° 23) werden ook hier goede resultaten gehaald.

De opmerking over gebrek aan obligatiefondsen in ons aanbod, die we hierboven gemaakt hebben, speelde ook in deze portefeuilles in 2017 in ons voordeel. De selectie van duurzame aandelenfondsen die vooral in Europa investeerden heeft het rendement opgetrokken. Zelf fondsen die wereldwijd belegden, maar die in € noteerden hebben bijgedragen aan de goede resultaten.

De dynamische portefeuilles:

Met rendementen gaande van 5,70 % (portefeuille n°  6), 5,87 % (portefeuille n° 9), 6,49 % (portefeuille n ° 12), 6,64 % (portefeuille n ° 3), 9,40 % (portefeuille n° 21), 10,46 % (portefeuille n° 18), 12,02 % (portefeuille n° 15) tot 15,18 % (portefeuille n° 24) werd in het voorbije jaar de hoofdvogel weer afgeschoten.

2017 was gekend door erg weinig volatiliteit en hierdoor blijkt (achteraf gezien makkelijk natuurlijk) dat inzetten op duurzame aandelenfondsen én op ecologiefondsen de beste keuze was.

In alle 3 soorten portefeuilles scoorde het fonds met het meeste aantal fondsen (maar ook tevens de hoogste inleg) telkens het hoogste rendement. Is het de spreiding die hier de hoogste waarde creëerde? Dit is een te gemakkelijke verklaring. Wellicht speelt nog meer mee dat we bij hoge inlages, gewoon uit meer (en daarom soms ook betere) fondsen kunnen kiezen.

Maar omdat de rendementen bij lage inleg (fondsen n° 1  tot  9°) in feite ook niet echt slecht opgebracht hebben, kunnen we gerust stellen dat wie vorig jaar duurzaam belegd heeft (of zijn belegging uit voorgaande jaren aanhield) een goede zaak gedaan heeft.

Merk op:

• 1 vogel maakt de lente niet en de resultaten van 2017 hebben geen voorspellende waarde voor de rendementen in het komend jaar. Trouwens, zoals elders reeds gesteld, het aanbod beschikbare fondsen is in 2018 afgenomen.
• de rendementen in de modelportefeuilles zijn rendementen zonder rekening te houden met instapkosten. Dit omdat het theoretische, niet-aangekochte portefeuilles betreffen. Wie dergelijk fonds aankoopt, moet rekening houden met onze instapkost (1,9 %)  en met de verzekeringstaks (2 %).  Als we deze in rekening brengen moet gesteld dat alleen portefeuille n° 10 op einde van het jaar nog op een minimal verlies zou staan en dat portefeuilles n° 1, 4 en 7  net break-even zouden gedraaid hebben. Voor een lange termijnbelegger zijn deze kosten relatief. Maar dit neemt niet weg dat ze er zijn natuurlijk.
• de eigen portefeuille, die dit jaar afklopte op een rendement 10, 044%, situeert zich qua risicoprofiel tussen een gebalanceerde- en een dynamische portefeuile. Qua geinvesteerd kapitaal situeert ze zich enerzijds tussen de portefeuilles met n°s  19, 20 en 21 en deze met n°s 22, 23 en 24. Haar opbrengst ligt daarmee quasi perfect in lijn.

Conclusie: 2017 was qua rendement een goed beleggingsjaar voor wie duurzaam wou beleggen. En volgens de boekjes presteren dynamische beleggingen beter dan gebalanceerde beleggingen én gebalanceerde beleggingen beter dan defensieve beleggingen in goede beursjaren. Ook bij duurzaam beleggen blijft deze regel gelden.