Als we de wereldeconomie oppervlakkig samenvatten dan wordt de laatste tijd wel eens naar volgende boutade gegrepen “America innovates, China replicates and Europe regulates “. Zeker op vlak van technologie (GSM, computers, sociale media, …) lopen we in Europa hiermee steeds meer achterstand op. Terwijl we met de fanfare voorop lopen om allerlei beperkingen ter bescherming van het individu uit te rollen. Zeker er moeten regels zijn om gelijke speelvelden te bekomen, om de rechten van de consument te beschermen. Maar het belerende vingertje van de EU werkt vaak ook contraproductief. Het verschil in aantal unicorns tussen de VS en de EU lijkt dit aan te tonen.

En we moeten de geciteerde slogan natuurlijk niet al te letterlijk nemen. Zo is er in China ook meer dan genoeg regulitis. Denk maar aan de recent ingevoerde beperkingen die de gamingsector treffen. Of aan het stringente puntensysteem waarbij wenselijk sociaal gedrag beloont wordt en ‘asociaal gedrag’ je kredietscore negatief beïnvloedt.

Hoteldebotel New Hampshire

En ook in America heb je initiatieven die onder de noemer ‘strengere regelgeving’ kunnen vallen.  Zo werd er in de VS, in de staat New Hampshire meer specifiek, begin dit jaar een wetvoorstel neergelegd dat tot doel heeft staatsinvesteringsfondsen te verhinderen om in hun beleggingsbeslissingen rekening te houden met ESG-criteria. Lees hier de New Hampshire House Bill 1267.

Enkele regels luiden:

I. Het enige doel van de beheerders van dergelijke fondsen moet zijn om financieel rendement te behalen en risico’s te minimaliseren .

II. Daartoe moeten beheerders van dergelijke fondsen in het belang van haar belastingsbetalers én gepensioneerden er voor zorgen dat ze investeren zonder ook maar enigszins rekening te houden

met environmental, sociale – en governance-criteria  (ESG).

III. & IV. laten we onbesproken.

V. Overtredingen tegen deze regels zullen bestraft worden met gevangenisstraffen van minstens 1 tot maximaal 20 jaar.

De regeling zou in voege moeten gaan per 01/01/2025.  Het voorstel werd ingediend door 3 republikeinse volksvertegenwoordigers.

Vrijheid van meningsuiting?

Het lijkt er op dat steeds meer politici de anti-woketoer opgaan (en ESG derhalve louter tot woke reduceren) in een populistische poging om de “zwijgende meerderheid” die al die morele bezwaren liever kwijt dan rijk zijn en smachten naar een maatschappij waar “oude gewoontes” hun bestaansrecht blijven behouden ter wille te zijn.

Je kan veel zeggen over vrijheid van meningsuiting en de grenzen die hierrond steeds strakker afgebakend lijken te worden. Maar door wetgeving verhinderen dat milieu- of sociale beweegredenen in rekenschap gebracht worden bij investeringsbeslissingen doet de slinger wel erg fel de oude kant opslingeren.

Zelfs bestuurlijke misstanden zouden geen criteria ter evaluatie meer mogen zijn. In dit artikel wordt fijnzinnig een voorbeeld gegeven (zonder namen te noemen) dat erg lijkt op de situatie bij Tesla. Zo een CEO familieleden benoemt (of bij uitbreiding: benoemd heeft – de benoemingen bij Tesla zijn niet van recente aard) in de raad van bestuur zonder dat deze bestuurlijke kwalificaties hebben, dan kan je als fondsbeheerder dit niet  meer als reden gebruiken om je geld uit dit bedrijf terug te trekken.

Dilemma: vandaag  zou het niet verstandig zijn en  morgen mag het niet meer.

Je zit  dan ook in een catch 22-situatie zo je een fonds uit New Hampshires staatsfinanciën of pensioenvoorzieningen bent en momenteel in bijv. Tesla belegd bent. Vanaf januari volgend jaar mag je niet meer uit Tesla stappen omdat je de bestuurderscultuur er ondermaats vindt (punt II. van het wetsvoorstel) . Dat betekent dat je -als dit wetsvoorstel er door komt- nog dit jaar moet uitstappen. Op een moment  (09/02/24) dat het aandeel  op een waardeverlies van + 31 % ( vergelijking met 14/07/23) staat. Je kan dan bezwaarlijk aanvoeren dat je beslissing ingegeven is door de behoefte om een maximale financiële opbrengst na te streven (punt I. van het wetsvoorstel).

Korte – of langtermijnoverwegingen maken?

Je kan terecht aanvoeren dat winstgevendheid van een belegging absoluut niet uit het oog mag verloren worden bij beleggingsbeslissingen. Maar waar trek je de grens? Is winstmaximalisatie de enige driver. Dan heb je m.i. wel een probleem.

Op kort termijn kan het dan wel zijn dat het niet-rekening houden met ESG-criteria een winstgevende strategie is. De oorlog in Oekraïne (met de Ruslandboycot) en de economische heropleving na COVID joegen de olie-aandelen de hoogte in. Maar in een wereld die meer en meer kiest voor vermindering van de CO2-uitstoot, kan je moeilijk volhouden dat olie-aandelen  op lange termijn tot de winnaars zullen behoren.

Integendeel haast. Tijdige milieu-aandacht, sociale rust in je bedrijf door goede sociale maatregelen, een eerlijke verloning en eerlijk belastingsbeleid, … het leidt er allemaal toe dat een bedrijf toekomstbestendiger kan zijn en/of beter gespaard zal zijn van negatieve persaandacht of  consumentenboycot. Iets wat ook de aandelenevolutie en goede komt.

Door ESG superieur rendement?

Uiteraard is dit alles geen garantie. Studies wijzen uit dat ESG-keuzes soms, maar niet steeds, tot hogere rendementen aanleiding geven dan gelijkaardige investeringen waar niet gekeken werd naar duurzaamheidsaspecten. En er speelt daar zeker een element van popularisering in mee. ESG-criteria werden de voorbije jaren steeds meer in rekening gebracht door beleggers. Dat zal dus ook wel voor een aanzuigeffect gezorgd hebben. Mogelijks kan een ‘forse’ tegenwind van de anti-wokebeweging dus ook een omgekeerd effect resorteren:  een vermindering van de populariteit van duurzaam beleggen  en het wegtrekken van belegde gelden uit dit marktsegment.

Meer begrip voor seksueel misbruik?

Vraag is echter of dit geen achterhoedegevecht is. In Europa wordt  alvast de regelgeving geduwd in de richting van meer aandacht voor duurzaamheid bij beleggen. In de VS is er ook een gigantische groene investeringsgolf bezig (de Inflation Reduction Act wil de CO2-uitstoot met +/- 40 % verminderen tegen 2030).

Het wetsvoorstel uit New Hampshire zou daarom ook kunnen gezien worden als een poging van de senatoren om zich te profileren als super pro-Trump-aanhangers .  Free Float  bestempelde de 3 senatoren per 19/01/2024 alvast weinig hoffelijk als ‘ Assholiest of the week’ (vertaald: de lulligsten van de week). Volgens hen heeft de Republikeinse partij zichzelf in New Hampshire overtroffen in haar haast om MAGA (Make America Great Again) te promoten en hun haat voor alles wat trans-homo-jood-zwarte vrouw is uit te vergroten.

Maar geef toe, geen misdaad is zo verdorven als akkoord gaan dat een vermogensbeheerder belegt volgens ESG-principes. In New Hamphire is de maximumstraf voor ontvoering, aanranding of sekshandel 15 jaar. 5 jaar extra voor die ploerten die duurzaam beleggen door de strot van eerzame burgers en gepensioneerden boren is dan nog mild. Toch?