Om in te schatten van uit welke hoek de informatie, die je hier kan lezen, komt aangewaaid, is het nuttig dat ik het even over mezelf heb. Ik beperk me tot mijn professionele biografie. Mijn privéleven laat ik onder de mantel der liefde liggen.

Prehistorie

Ik ben in 1959 geboren en groeide op in West-Vlaanderen. Na opleiding tot maatschappelijk assistent werkte ik tot 1988 in Volkshogeschool Elcker-Ik Gent vzw. Dit was een organisatie, die enerzijds niet-diplomagerichte vorming over diverse thema’s aan volwassenen aanbood én gelijktijdig ook een progressief, pluralistisch centrum was waar diverse actiegroepen hun uitvalsbasis vonden. Werking rond vrouwenemancipatie, anti-kernergielobbying, mobilisatie tegen plaatsing van atoomwapens in België (VAKA), …. werden er ondersteund.

Carrière-switch in 1989.

In 1989 maakte ik een carrière-switch. Het bank- & verzekeringskantoor van mijn ouders was aan opvolging (of verkoop aan derden) toe. Ik zocht op dat moment naar een andere beroepsuitdaging, maar dacht in eerste instantie actief te blijven binnen de sociaal-culturele sector. Een vriendin wees me er op dat ik de overnamekans van het ouderlijk kantoor toch beter diende te bekijken. Omdat het een kantoor was met een bestaand klantenbestand & omdat het om een makelaarskantoor (dus niet-gebonden aan 1 bepaalde verzekeraar) ging, zag ik hier toch de mogelijkheid in om vrij – & ongebonden advies te verlenen. Geforceerde productverkoop was immers het laatste wat ik wou doen.

In vogelvlucht.

We zijn inmiddels meer dan 30 jaar verder. Ik zocht en vond mijn weg in de verzekerings- & beleggingswereld met vallen en opstaan. Tevens zag ik er de globalisering zich verder ontwikkelen. Werd ik meegesleurd in fusie- en defusiegolven van leveranciers en partners.  Ik zag hoe

• de focus op groei (via incentives  -reizen, cadeau’s – van banken en verzekeringsmaatschappijen wordt die groeiwortel ook voor de neus van de bemiddelaars gehouden) lag.
• verzekeringsmaatschappijen hun eigen commerciële doelstellingen lieten primeren op het zogenaamd algemeen belang (bijv. rendabiliteitsoverwegingen in autoverzekering hebben geleid tot dusdanige segmentering van de markt dat bepaalde consumenten (jongeren,…) op amper betaalbare premies aangewezen zijn.).
• ze hiermee het solidariteitsprincipe als oorspronkelijke kracht van verzekering opgaven.
• banken vanaf midden jaren ’90 tot 2008 hun klanten naar buitenbalansproducten lokten, omdat ze daarmee het risico in de schoenen van de klant konden schuiven én de instapcommissies alvast op zak staken.

Maar ik zag gelijktijdig ook hoe

• klanten zich vaak uit gemakzucht niet informeerden over hun eigen situatie én de mogelijkheden die voor hen ter beschikking staan.
• ze uit hebzucht kozen voor het goedkoopste product (geen aandacht voor kwaliteitsaspecten) of voor gevaarlijke opties (remember LSHP, First-rekening, Kaupthing Bank).

En natuurlijk zag ik bij mezelf ook hoe de exponentiële stijging van het productaanbod, de quasi permanente wijzigingen bij leveranciers in hun structuur, hun strategie of hun productvoorwaarden, de toename en het verloop van klanten in wijzigende leefsituaties,… het beheersen van de kennis en vaardigheden in de verzekerings- en beleggingswereld niet gemakkelijker maakten.

De financiële crisis.

En toen kwam 2008. De paniek en de vertwijfeling bij leveranciers, klanten en ook bij mezelf zijn moeilijk onder woorden te brengen. Gevestigde financiële instellingen als Fortis, Ethias, KBC, Dexia, ING,.. , waarvoor quasi iedereen zijn hand in het vuur had gestoken steken bleken plots reuzen op lemen voeten te zijn. Die hetzij vlug overgenomen moesten worden, hetzij overeind dienden gehouden te worden door forse overheidssteun. Dit leidde tot grote verontwaardiging bij publieke opinie & tot roep naar verandering.

De verandering beperkte zich echter bij veel consumenten tot een vlucht naar “zekerheid”. Onze spaarrekeningen groeiden aan tot ongekende hoogtes (*). En het begrip spreiding van risico verengde zich tot het kopen van dezelfde producten bij verschillende aanbieders. De gemiddelde (bemiddelde) Belg zal nu klant zijn bij 2 of 3 banken. En hiermee kan men weer rustig verder, want biedt de overheid immers geen uitgebreide garantie op ons spaargeld? In de slipstream van 2008 was die immers tot € 100.000 opgetrokken. Gelukkig is Vadertje Staat erg solvabel ;-).

En wat erna kwam.

Inmiddels zijn we met zijn allen weer 10 jaar ouder. De financiële crisis lijkt te zijn weggeëbd, na eerst de vorm van een landen- & muntcrisis (medio 2011) aangenomen te hebben. De budgettaire laksheid in sommige landen (Portugal, Italië, Ierland, Griekenland, Cyprus & Spanje) leidde er tot ravages met collectieve verarming als resultaat.  Na het doorbreken van het wereldrecord regeringsvorming in 2010-2011, stond ook de financiële geloofwaardigheid van België even onder druk. Te hopen is alvast dat de waarborgen die ons land in 2011 toekende om Dexia overeind te houden, nooit moeten uitgeoefend worden. De Belgische staatsschuld was hoger dan 100 % van het BBP op het moment dat Covid-19 uitbrak. Het is er sindsdien niet op verbeterd. Inmiddels verliet Groot-Brittannië de EU en is er oorlog in Oekraïne.

Maar ook de $ lijkt niet al te stevig. Door o.m. diverse oorlogen (Irak, Afghanistan,…) is ook de USA – de “politieman van de wereld” – een erg grote schuldenaar geworden. Ook daar pakt men de schuldproblematiek niet aan. Integendeel, de centrale bank liet er een paar jaar zijn geldpersen dag en nacht draaien. Pompen en nathouden? Een na een controversiële president als D. Trump pompt de huidige president Joe Biden weer volop geld (dat er niet is) in stimuleren van de consumptie. Nuttige investeringen in infrastructuur, sociale voorzieningen en onderwijs staan ook op de agenda.

We kunnen alleen maar hopen dat er geen plotse blijvende opstoot van inflatie (en rente) komt of de afbetalingsmogelijkheden van al die schulden zullen fictief blijken te zijn. Iets wat nu reeds af en toe doorschemert in de roep naar een (algehele) schuldkwijtschelding voor overheden.

Specialisatie: een noodzaak en een roeping.

Voor mijzelf heb ik in 2011 beslist om niet langer op alle slakken zout te leggen. Ik besloot mij te gaan toeleggen op verkoop van ethische fondsenbeleggingen. Daar zijn diverse redenen toe.

Voorbij de korte termijn

Enerzijds wil ik onafhankelijk zijn van de waan van de dag. In mijn meer dan 30-jarige carrière, heb ik immers gezien hoe zowel leveranciers van financiële producten als klanten nu eens voor product X, dan weer voor product Y kozen. Bijna zoals lifestyle-bladen ons de seizoenkleur van onze kleren voorschrijven.

Afstappen van valse veiligheid

Anderzijds vrees ik dat de rush naar “veiligheid” zoals we die nu kennen eerder lijkt op het gedrag van lemmingen, die allen bij gevaar dezelfde kant oplopen, dan dat het een verstandige – en rationele keuze is. Van lemmingen wordt gezegd dat ze zich soms en masse over een klip te pletter storten. Ik hoop dat we dit met het standaard spaarpatroon van vandaag ook niet aan het doen zijn. Het valt toch te vrezen dat velen uit angst het kind (lees: de andere spaar- en beleggingsmogelijkheden) met het badwater weggooien.

En zoals een kikker in een pan op het vuur geleidelijk went aan de stijgende temperatuur, nalaat uit het water te springen en zich daardoor laat dood koken, is een burger die uit angst permanent met zijn geld in spaarrekeningen blijft zitten, zich er misschien niet van bewust dat hij zijn eigen verarming organiseert. De vergoeding op zijn spaargeld is immers al jaren structureel lager dan de inflatie. Wie uit angst om geld te verliezen dus zijn geld op een spaarrekening oppot, is maar van 1 ding zeker. Namelijk dat hij doet wat hij juist niet wil doen: geld verliezen.

Ik vind niet het warm water uit.

Ik heb in de voorbije 30 jaar vastgesteld dat er erg veel ernstige- en betrokken mensen zijn onder verzekerings- en beleggingsmakelaars. Maar ik heb er toch ook moeten vaststellen dat er erg weinig aanbod is dat inspeelt op maatschappelijke vernieuwing en verantwoord ondernemen. Er is naast VDK Bank, dat zich meer en meer als duurzaam in de kijker zet, natuurlijk Triodos Bank, met zijn ethische spaarrekeningen en zijn enkele ethische fondsen. Verder zijn er een paar niet-onverdienstelijke initiatieven uit de NGO (niet-gouvernementele organisaties) zoals Alterfin, Incofin, Hefboom…

Ook mag niet onvermeld blijven dat enkele bank- en verzekeringsgroepen (BNP Paribas Fortis, Belfius & zeker KBC) een aanbod maatschappelijk verantwoorde beleggingen commercialiseren. Deze producten vonden eerder hun weg naar institutionele beleggers (vennootschappen, vzw’s zoals religieuze congregaties, overheid). De laatste jaren sijpelen ze ook door naar de particuliere klant. Ook Argenta sprong inmiddels op die kar.

De nieuwe coöperatieve bank (NewB) wou dit ook doen, maar geraakte amper uit de startblokken en is ondertussen verveld tot een agentschap van VDK Bank.

Beperkingen omzetten in mogelijkheden.

Omdat ik verzekeringsmakelaar was, kan ik niet rechtstreeks beleggingsfondsen van de opgesomde bank- & verzekeringsgroepen verkopen. Ook was het niet mogelijk om er een structurele samenwerking mee aan te gaan. Belfius, BNP Paribas Fortis en KBC kenmerken zich juist door hun gebonden distributie (bankagent, verzekeringsagenten).

Een open, gediversifieerd ethisch beleggingsaanbod verspreidt via kanaal van verzekeringsmakelaars (die uit het aanbod van verschillende verzekeraars vrij kiest), had ik in mijn carrière nooit aangetroffen. Ik was waarschijnlijk de eerste makelaar in België, die zich hierop toespitste.

Deze blog wou op transparante wijze een lans breken voor het eigen aanbod. Ik probeerde dit te doen door een waaier van invalshoeken te bespelen. Mijn bedoeling was dus commerciëel. Dit kon u ook zien aan de extensie van deze blog. Hij eindigt niet voor niets op .com.

Op de golven van mijn activiteit als makelaar.

Tussen begin 2015  en eind 2016 was de intensiteit waarop op de site bijdragen verschijnen lager. Ook de tijd besteed aan studiewerk rond ethisch beleggen is er toen wat bij ingeschoten. Reden hiertoe is dat een andere carrièreswitch (specialisatie in verzekeringen van elektrische voertuigen erg veel tijd opslorpte.

Sinds begin 2017 en tot 2022 is de de hogervermelde activiteit teruggevallen.  Ons aanbod groeide tot meer dan 100 fondsen, waaruit we kunnen selecteren. Ook werkten we voor de beoordeling van deze fondsen inmiddels een waarderingssysteem uit. We combineren daarbij rendementselementen met niet-financiële gegevens om “best of both worlds” naar boven te pompen.

Het professionele einde nadert.

In de periode tussen 2016 en 2023 had ik met diverse uitdagingen te maken.

• Enerzijds bleek dat ik de voorbije jaren slachtoffer geworden ben van een oplichting door een leverancier bij wie werd ik de verzekering van de elektrische voertuigen plaatste. Betrokkene ging in faling en de rechter legde mijn schuldvordering op de hoop “oninbaar” wegens onvoldoende middelen bij betrokkene.
• Anderzijds steeg het percentage zorgtaken, die ik in mijn privéleven diende op te nemen sterk. Resultaat was dat mijn werktijd erg versnipperd werd

De jaren van overdrive begonnen hun tol te eisen. Een klein kantoor, in een snel wisselende markt, waar ook de regelgevers regelmatig met nieuwe verplichtingen op de proppen kwamen, runnen lukte steeds minder. Ondertussen noopte corona met zijn lock-downs tot thuiswerk waardoor efficiënt werken én rechtstreekse klantencontacten veel beperkingen ondervonden.

Kortom: professioneel boerde ik achteruit. De veerkracht om mij te herpakken brak en administratief geraakte ik erg achterop. Iets wat ook weer financiële gevolgen had.

Momenteel ben ik op 1 jaar van mijn officiële pensioenleeftijd. De klantenportefeuille van mijn kantoor is inmiddels overgedragen naar een collega verzekeringsmakelaar Star Insurance. Zelf draai ik daar nog even mee, teneinde de overdracht zo smooth als mogelijk te maken.

Uitgestoken hand.

Zo. Hiermee is met grove borstel mijn professionele biografie geschetst. En weet de lezer vanuit welke achtergrond ik kom en welke ideeën, inzichten of waangedachten ik achter mij aansleep.

Ik roep de lezer ervan op om met interesse kennis te nemen van de artikels die gepubliceerd worden. Reacties zijn gewenst. Vergeet nooit dat er verschillende opties zijn in jullie – en mijn leven. Wat ik schrijf is niet te nemen of te laten. Denk na over wat ik schrijf én verschil desnoods van mening. We leven gelukkig nog in een democratie. Daar mag dat. En niets belet om ook uw licht elders op te steken. Integendeel, dit is meestal verrijkend. Maar ik apprecieer het natuurlijk wel als je daarna terugkomt en je belegging via ons kanaal uitwerkt. We bieden je al onze informatie gratis aan. Gratis is voor ons géén synoniem voor vrijblijvend ;-).

De toekomst houdt onduidelijke perspectieven in.

Niet alleen mijn persoonlijk leven staat voor een wending. Ook de financiële wereld staat niet stil. Er is overal vallen en opstaan. In de VS leek het er even op dat we in de eerste helft van 2023 naar een nieuwe bankencrisis gingen. Ook Europa werd niet gespaard. Zo bekent de val van Crédit Suisse, een bank die opgeraapt werd door collega UBS, dat daar 20.000 ontslagen vallen.  En na jaren van rentes onder nul, is de inflatie vorig jaar weer sterk uit de hand gelopen. Rentes stijgen terug, kredieten worden duurder, het regent falingen, … . Dit alles terwijl er een stormram voor de deur staat: de verwachtte doorbraak van artificiële intelligentie.

“ESG= OK!” versus “ESG? Weg er mee!”

En alsof het nog niet genoeg was ligt ook de wereld van duurzaam beleggen onder vuur.

• In Europa probeert men regelgeving op te leggen die de Green Deal moet mogelijk maken. Duurzaam beleggen wordt er in een strak keurslijf gestopt met EU-taxonomie en SFDR. Aan de goede bedoelingen kan niet getwijfeld worden. Transparantie bevorderen en bestrijden van greenwash zijn nobele doelen. Maar de regelgeving is zeer complex geworden en de invoering ervan volgt geen logisch tijdspad. Waardoor financiële tussenpersonen, vermogensbeheerders, … grijze haren krijgen en geprangd zitten tussen verplichtingen en onbeschikbaarheid van gegevens. Een situatie waar de klant vol ongeloof tegenaan moet kijken.
• In de VS is het al niet veel beter. Daar zorgt enerzijds de Inflation Reduction Act voor een injectie van groene investeringen. Terwijl anderzijds diverse Republikeinse kringen duurzame beleggingen onder vuur nemen. Hierbij onder meer gesteund door Elon Musk die ESG niets minder dan de duivel noemt. De anti-wokebeweging heeft zo zijn invloed. Zozeer zelf dat de topman van ’s werelds belangrijkste vermogensbeheerder zichzelf censureert en de term ESG niet langer in de mond wil nemen.

Polarisatie over de betekenis én het belang van termen is mogelijk omdat deze te vrijblijvend waren. Maar mogelijk heeft het ook te maken met het feit dat pure winstmaximalisatie (het originele kapitalistische doel van ondernemen) niet langer als wenselijk gezien wordt door een steeds groter deel van de bevolking. En dat er krachten zijn die zich bedreigd voelen in hun financieel streven. En het dus tijd vinden om ten strijde te trekken tegen wat zij als een bedreiging van hun bestaansreden zien.

“De tijd dringt” versus “pauzeren maar”.

Spijts “klimaatakkoorden” en “duurzame ontwikkelingsdoelen” lijkt het er op dat het enthousiasme om te doen wat men beslist heeft of wenselijk acht meer en meer ontbreekt. Het zijn natuurlijk grote uitdagingen die op ons afkomen. En de tijd die ons rest in vergelijking met de zwaarte van de opdracht is kort. Het gaat ook over een grote omslag: weg van korte termijn-denken tvv. lange termijnperspectief, weg van persoonlijk gewin tvv. algemeen welzijn, weg van vrijblijvendheid tvv. engagement en betrokkenheid, … . Dit vraagt een mindshift. Iets wat gemakkelijker geschreven is dan gedaan (of vol te houden). Daar komt bovenop dat de voordelen pas op termijn zullen blijken, maar nu middelen voor plezier, ontspanning of zelfs moeizaam overleven ontnemen. En alles in een tijd van onzekerheid (hoge inflatie, jobzekerheid, met een oorlog aan onze oostflank, oplopende overheidsschulden, toenemende versnippering én verder schrijdende individualisering, … ).

Het is dan ook niet verwonderlijk dat er stemmen opgaan om maar ‘gas terug te nemen’. Om te temporiseren. Eventueel ‘uitstel’ als opstap naar ‘afstel’. De natuurherstelwet, het verbod op fossiele mobiliteit, de uitfasering van fossiele verwarming in de woningen, … het roept meer en meer tegenstand op.  En vaak wordt daarbij gewezen op het feit dat de (eigen) zwaksten niet kunnen volgen. Het lijkt alsof beroep op solidariteit en sociale bewogenheid ingezet worden om de nodige herverdeling tegen te werken/een halt toe te roepen. Terwijl de echte slachtoffers: komende generaties/ bevolkingen gedwongen tot volksverhuizing wegens stijgend waterpeil of onhoudbare temperatuur/verdwijnende diersoorten/ … natuurlijk totaal geen stem hebben.

We leven alvast in boeiende tijden. Zijn we alert en actief genoeg? Zal de omslag naar duurzaam beleggen iets essentieels uitmaken in de transitie? Het is zeer onvoorspelbaar, maar niets proberen en alles maar bij het oude laten? Neen, bedankt.

(*):  In gans dit beleggingsdenken mogen we  niet vergeten dat er onder de Belgische bevolking een steeds grotere groep mensen is, die niet meer aan sparen toekomen. Inmiddels leeft 1 op 7 mensen (cijfesrs voor gans België) onder de armoedegrens.

(update: 28/06/2023)