En plots lijkt het of we terug in een bankencrisis verzeild zijn geraakt. De kredietcrisis van 2007-2008 en de eurocrisis van 2011 revisited? In de VS viel de Silicon Valley Bank (SVB)  en sleurde ook al een andere bank met zich mee. In Europa waren de scholgolven die dit veroorzaakte aanvankelijk matig. Maar nu de aandacht terug op bankenstabiliteit gericht is, kwam ook het dossier van het wankele Credit Suisse de lichte paniek aanzwengelen. De val van de Silicon Valley Bank raakt ook duurzame beleggers.

Waar ging het fout bij SVB?

Wat we tot heden hierover lezen is dat bij  er een mismatch was bij hun investeringen. Het vele geld dat ze via techbedrijven ontvingen (tech was immers de grote winnaar in coronatijd) werden in ‘veilige’ langlopende staatsobligaties belegd. Dit aan een toenmalige lage rente. Nu de centrale banken de inflatie proberen bestrijden door de rente fors op te trekken, worden de uitstaande staatsobligaties steeds minder waard. Wie wil stukken aan 0,5 % rente kopen als je momenteel pakweg 3,5 à 4 % rente kan opstrijken? Gevolg: de balans van SVB geraakte uit evenwicht.

Kantelmoment

En nu de coronacyclus achter de rug lijkt te zijn en de techbedrijven het met minder moeten doen (zie bijv. de implosie van hun beurskoers), willen ze regelmatig terug geld opnemen in plaats van het naar de bank dragen. Gevolg: de cashpositie van de bank raakt uitgeput en om die aan te vullen moet ze een gedeelte van  haar langlopende obligaties met fors verlies verkopen.

De wetenschap dat er veel verlies zat op de staatsobligaties in portefeuille en het besef dat vele bedrijven hun toevertrouwde cash opvroegen, leidde uiteindelijk tot twijfel over de solvabiliteit van de bank. Gevolg: een bankrun, waardoor de situatie volledig uit de hand liep en de overheid moest tussenkomen.

Overheid springt in de bres.

De overheid gaat garant staan voor  de tegoeden van de rekeninghouders. Het Amerikaanse depositogarantiestelsel  (FDIC) wordt onbeperkt opgetrokken. De investeerders in de bank (aandeelhouders) verliezen hun centen.

Hebben we en de toezichtshouders dan niets geleerd uit eerdere bankencrisissen? Het aanvankelijk verscherpt toezicht werd voor kleinere banken (als SVB) deels teruggedraaid door president Trump in 2018.

Het duurzame imago van de Silicon Valley Bank.

De bank werd opgericht in 1983 in het kloppend hart van de technologische innovatie in de VS. Ze was jarenlang een financier voor talrijke bedrijven. Op haar website vermeld ze onder meer Andreessen Horowitz (durfkapitaal) & Shopify (e-commerce) onder haar klantenbestand.

Omdat niet iedere Silicon Valley-ondernemer alleen met dollartekens in zijn ogen rondloopt, maar er bij redelijk veel tech-bedrijven toch ook aandacht is voor ecologische vooruitgang, is SVB ook steeds meer in cleantech en duurzaamheid gaan investeren.  Op hun site hebben ze het over 1.550 belangrijk klanten in de betrokken sector. Zelf lanceerden ze vorig jaar nog een project om tegen 2025 (!) volledig klimaatneutraal te zijn. Maar ook het beleid ten overstaan van werknemers, aandacht voor diversiteit, gelijkheid en inclusie op de werkvloer werden beklemtoond. Naast deugdzaam bestuur en ondersteuning van de gemeenschap waar ze actief waren. Kortom: ze afficheerden zich als een ESG trendsetter. Dat bleef uiteraard niet zonder gevolgen. Zo werd de bank opgenomen in de Bloomberg Gender Equality Index en verwierf hij een 5-sterrenrating onder de meest verantwoordelijke bedrijven uit Amerika.

Dit alles bleef niet zonder gevolg voor (duurzame) beleggers. Silicon Valley Bank werd door velen gezien als een bedrijf waar je met een gerust gemoed kon in investeren. De faling wordt dan ook door Republikeinse  anti-ESG-adepten aangegrepen om nogmaals uit te halen. De ondergang van de SVB wordt er toegeschreven aan haar ‘woke‘-opstelling.

SVB vertegenwoordigt in talrijke duurzame beleggingsportefeuilles.

Zo blokletterde De Tijd dat niet minder dan 915 duurzame Europese beleggingsfondsen meegesleurd zijn in het SVB-debacle. Fondsen van BNP Paribas, BlackRock en Goldman Sachs zouden betrokken zijn. Duurzaamheidspublicist Citywire is wat voorzichtiger in zijn cijfers. Op basis van haar gegevens (backtesting tot begin 2022) heeft zij het over 263 artikel 8 fondsen en 29 artikel 9 fondsen. Binnen de SFDRregeling zijn artikel 8 fondsen lichtgroen en de artikel 9 fondsen zijn eerder de hardcore duurzame fondsen. Fondsbeheerders als Mirova, Colombia Threadneedle, BlackRock  en Fidelity worden er vermeld. Zo zou Mirova Global Sustainable Equity een blootstelling van 2,64 % aan SVB hebben, terwijl SVB voor 2,56 % deel uitmaakt van het zusterfonds Mirova US Sustainabale Equity. Colombia Threadneedle (Lux) SDG Engagement Global Equity is dan weer  voor 1,99 % in SVB geïnvesteerd. Deze 3 fondsen zijn allen ingedeeld bij artikel 9.  BlackRocks BGF FinTech en BGF World Financials zijn respectievelijk (eind 12/2022)  voor 3,6 % en  2,1 % aan SVB blootgesteld. Bij Fidelity is het Sustainable US Equity-fonds (01/2022) voor 1,65 % getroffen. Deze laatste 3 fondsen zijn artikel 8-fondsen.

Meer dan een accident de parcours?

Door de relatief plotse – en scherpe bocht van de FED is er een stilstand gekomen in het zero-rentebeleid. Meer zelfs de inflatie ontspoorde en de rente werd naar een veel hoger niveau opgetrokken dan wat in de voorbije jaren voor mogelijk gehouden werd. SVB heeft zich in die beweging duidelijk mispakt. En de Amerikaanse overheid heeft de teugels in haar controle te veel gevierd.

Zijn de duurzame beleggers of hun fondsbeheerders ook in de fout gegaan? Natuurlijk wie in SVB investeerde zal op de blaren moeten zitten. Maar het ziet er naar uit dat die blaren niet schrikbarend hoger zullen zijn dan die van vele niet-ESGfondsen.

Financials leken terug een investeerbare case te worden.

Banken waren voor veel beleggers gedurende de voorbije jaren een NO GO-zone geworden. Onduidelijk businessmodel, striktere regelgeving, omgeving van lage rentes, … het waren allemaal argumenten om er weg te blijven. De paradigmashift (uit groei-aandelen/in waarde-aandelen) die we de voorbije 2 jaar zagen op de markt hebben te samen met renteverhogingen de aandacht weer tot bij de banken gebracht. Dit werd beschouwd als een achtergebleven, te fel afgestrafte sector. Een sector die zou profiteren van de gestegen rente. De bemiddelingsmarge was weer positief geworden zodat de winstgevendheid normaal gezien terug moest groeien.

Dat er dus terug in banken geïnvesteerd werd door beleggers is dus niet zo vreemd. Dat duurzame beleggers hiervoor hun oog lieten vallen op VSB was dit ook niet. Mogelijk hadden ze de balans van de bank wel beter moeten analyseren zodat zij de hoge blootstelling aan langtermijn-obligaties beter ingeschat konden hebben. De gehele markt is echter verrast door de ongemeen snelle – en veel hoger dan verwachte rentestijgingen bij de centrale bank in de VS. Een stijging die nu mogelijk afgeremd wordt door de fall-out van de faling.

Duurzaam beleggen is géén rechte lijn omhoog.

Dat duurzame fondsen een klein gedeelte van hun vermogen belegd hebben in VSB pakt nu verkeerd uit, maar lijkt verschoonbaar. Het bewijst alvast ook weer het belang van voldoende spreiding. Met participaties van kleiner dan 4 % in VSB zijn die regels gerespecteerd.

De verliezen zijn spijtig, maar helaas. Er lijkt echter geen man overboord. Zolang de crisis zich niet verdiept, lijken de gevolgen niet al te erg. Er is een pak geld verdampt. Maar dat gebeurt geregeld bij wie belegt. Zolang het maar gecompenseerd wordt door positieve rendementen op andere momenten en op de lange duur.

Maar gelijktijdig doet de hetze rond SVB pijn voor wie duurzaam beleggen in zijn hart draagt. Want wat er overblijft als het stof neergedwarreld zal zijn, is wellicht te vergelijken met het op de klippen lopen van het oorspronkelijk NewB-project. Een gevoel van “als puntje bij paaltje komt, dan lukt het niet”. Een gevoel dat de niet reeds overtuigde sterkt in zijn (m/v/x) overtuiging om afzijdig te blijven en niet actief bij te dragen aan de transitie die zich aankondigt.