Het menselijk oog heeft zijn beperkingen. Vraag dit maar aan alle opticiens, die met dit euvel hun kost verdienen. Maar zelfs als we scherp zien, zorgt de oog-hersenscombinatie soms voor foutieve interpretaties van wat we zien. Eén van de meest tot de verbeelding sprekende voorbeelden hiervan zijn de tekeningen van M.C. Escher (° 1898 – + 1972). Deze Nederlandse graficus blijft fascineren. Niet alleen door zijn manifest aanwezige tekentalent, maar toch vooral door de onmogelijke constructies die hij tekende, welke maar bij nader beschouwen hun geheimen prijsgeven.

Bij Escher, net zoals bij beleggingen is het vaak het perspectief waaraan we ons mispakken.

 De tekening links (om auteursrechterlijke reden is de tekening op 24/05/2012 verwijderd. Protest tegen gebruik werd gepost op pagina https://ethischbeleggen.com/wie-schrijft-deze-blog/.  Ze toonde het mensen die op een vierkante trap naar boven liepen, maar toch steeds op hetzelfde punt uitkwamen. Wie geïntrigeerd is, zal ze elders op internet wel gemakkelijk terugvinden)  is zo een klassieker in zijn genre. Bekijk eens nader wat de personen aan het doen zijn? Ze lijken een trap op te gaan, maar toch komen ze nooit op een hoger niveau. Ze ’trap’pelen met andere woorden ter plaatse.

Zo! Daarmee is aangetoond dat we ons zicht niet altijd kunnen betrouwen.

Laten we nu zelf ook eens een eigen gedachtenexperiment uitvoeren. In het bestand hieronder zie je 4 grafieken. Probeer eens op je intuïtie te vertrouwen en antwoord eens zonder nadenken op volgende 2 vragen:

1. Als ik mocht kiezen tussen 2 beleggingen – deze zoals weergegeven in grafiek 1 of deze zoals weergegeven in grafiek 2- , welke belegging zal dan mijn voorkeur krijgen?

2. Als ik mocht kiezen tussen 3 opties – ofwel een belegging kiezen die evolueert zoals grafiek 3, ofwel een belegging kiezen die evolueert zoals grafiek 4 ofwel feestelijk bedanken voor 3 & 4 en naar iets anders uitzien-, wat kies ik dan?

  experiment optisch bedrog

Schrijf je spontane antwoord even op, vooraleer je verder leest.

Wat zijn nu de resultaten van dit experiment?

• In veel gevallen zullen mensen geneigd zijn om bij keuze tussen 1 & 2 te kiezen voor mogelijkheid 2. De grafiek met nummer 2 oogt namelijk interessanter. Is hij dit ook? Als je naar de bedragen kijkt links van de kolom zal je moeten toegeven dat het resultaat in grafiek 1 toch interessanter is dan dit in grafiek 2. Heb je een belegging volgens grafiek 1, dan brengt deze na verloop van tijdsperiode immers ongeveer € 750 meer op.
• Als er moet gekozen worden voor belegging 3, 4 of de mogelijkheid om voor iets anders te kiezen, dan zullen erg veel mensen kiezen voor iets anders, gevolgd door keuze 4. Nochtans hou je bij keuze 3 meer over dan bij keuze 4. De grafiek van keuze 3 lijkt dramatischer dan die van keuze 4, hoewel je bij keuze 3 ongeveer € 1.100 minder verlies doet dan bij keuze 4.

Was je ook op het verkeerde been gezet?

Zijn dit willekeurige cijfers? Neen, echt niet.

De grafieken 1 &  2 geven de opbrengst weer van respectievelijk een spaarrekening die een “hoog rendement” opbrengt ( 2,50 % basisrente en getrouwheidspremie samen) & van een klassieke spaarrekening (1,25 % basisrente en getrouwheidspremie samen).  Momenteel is er binnen de bankwereld een verschuiving bezig van spaargelden. Kleinere banken (vaak internetbanken) knagen aan het marktaandeel van grote banken. Dit omdat ze vaak hogere rentes aanbieden. Er wordt dus wel wat verschoven met spaargeld, maar nog steeds staat het grootste gedeelte van het spaargeld geparkeerd op rekeningen die amper 1,25 % rente opbrengen.  Veel van dit geld staat daar erg lang onaangeroerd. De grafieken 1 & 2 geven dan ook weer wat de opbrengst is van een spaarinlage van € 10.000 onaangeroerd gedurende 10 jaar. 

Omdat veel mensen alleen naar de naakte cijfers kijken en die cijfers niet evalueren of in het juiste perspectief zetten, is ook grafiek 3 & 4 opgemaakt. Deze grafieken geven weer wat de opbrengst is van de beide spaarrekeningen, zo je de inflatie verrekent. Ik heb hiervoor de inflatie in maart 2012 (3,37 %) als uitgangspunt genomen. Het resultaat van deze verrekening is dat je zelfs met een keuze voor een spaarrekening, die tot de top van de markt behoort, in feite geld/koopkracht verliest. Op die manier aan langetermijnsparen doen is dan ook af te raden.

En toch staat er meer dan 225 miljard € op Belgische spaarrekeningen. Heb je In het gedachtenexperiment geantwoord dat je zeker niet voor keuze 3 of 4 zou opteren? Maar wat doe je in de praktijk?

Spaarrekeningen hebben zeker hun functie. Maar ze zijn géén goed instrument voor wie langetermijn-doelstellingen nastreeft. Omdat iedereen momenteel kiest voor zekerheid & géén alternatieven ziet of er vertrouwen in geeft, zit men gevangen in de zekerheid dat men in feite geld verliest. Of zoals een vriend van mij het recent uitdrukte: “ Mijn spaarrekening is in feite mijn bankkluis geworden. Een bankkluis waar ik niet moet voor betalen“.

Uiteraard zijn aan fondsenbeleggingen ook risico’s verbonden. Net als aan alle alternatieven voor je spaargeld (ogligaties, aandelen, vastgoed, goud, …). Maar zoals een konijn ’s nachts gebiologeerd naar een lichtbak kijkt en daardoor een fantastisch gemakkelijke prooi is voor een stroper, zo is het parkeren van overtollig geld op spaarrekeningen uit angst voor de risico’s van de alternatieven een vorm van optisch bedrog.

 Wie jaren aan een stuk (bijvoorbeeld tussen 2008 en heden) al zijn geld op spaarrekeningen parkeerde uit angst en daarmee zijn langetermijndoelstelling voor zich uitschoof, zal vaststellen dat de termijn om die langetermijndoelstelling te halen ondertussen met een belangrijk percentage afgenomen is. Wie 50 jaar was in 2008 en voor zijn pensioenopbouw tegen zijn 65e iets extra’s wou doen, heeft nu reeds 1/3 van zijn tijd om dit te doen verbruikt. Nochtans stroomt water niet spontaan naar omhoog. Als betrokkene nog 10 jaar wacht omdat de omstandigheden ook in de komende jaren niet meezitten, zal de kater op einddatum groot zijn. (Om dit standpunt te illustreren stond hier eveneens een kleine tekening van Escher. Om auteursrechterlijke reden is de tekening verwijderd. Ze toonde een waterval waarvan het water ogenschijnlijk van beneden via kanalisatie terug naar boven liep in een eindeloze loop . Wie geïntrigeerd is, zal ze elders op internet wel gemakkelijk terugvinden)

 

Zo je gaat ethisch beleggen volgens de mogelijkheden die hier op deze site te vinden zijn, dan zullen er zeker momenten zijn, waarop je met heimwee terugdenkt naar grafieken 3 of 4. Beleggen is immers een activiteit, waarbij de evolutie van je waarde minder stabiel zal bewegen. Uit de modelportefeuilles van Coverbel – die we zo mogelijk aan backtesting onderworpen – leren we echter dat je dan alvast de zekerheid op verlies inruilt voor een reële kans op rendement hoger dan de inflatie.  

Het komt er dus voor uw financiële toekomst ook op aan alles in het juiste perspectief te plaatsen.