Investeren in infrastructuur is lucratief.

België (en met uitbreiding ook tal van andere landen) heeft soms de aanschijn van een uitvergrootte versie van de werkplaats van DDT-Oké Cars: vuil, onderkomen en niet-aangepast aan huidige – laat staan toekomstige – behoeftes.  Om dit te gaan updaten is geld nodig. Geld dat er niet is bij armlastige garagisten of regeringen, die hun begroting niet op orde hebben. En waar vermogenden dan ook neerstrijken om te zien of er geen zaakjes te doen zijn.

Zo is het te begrijpen dat een verzekeraar als AG Insurance zich klaarstoomt om te investeren in tunnels, gevangenissen, energieparken en gezondheidsvoorzieningen of dat hetzelfde AG participeert in Scholen van Morgen, een publiek-private samenwerking met de Vlaamse overheid.  In de financiering van dergelijke projecten vinden verzekeraars het rendement (de rente), die ze elders op de markt niet meer kunnen vinden nu vastrentende producten quasi niets meer opleveren.

Is investeren in een veelvoud van infrastructuur lucratiever?

Een stapje verder gaan infrastructuurfondsen. Bij hen gaat het niet alleen om de financiering van noodzakelijke infrastructuur. Ze blijven met hun geld zitten in de infrastructuur. Dit omdat de infrastructuur zelf geld genereert. Wie op weg naar zijn vakantie tol op de autostrades in Franrijk betaalt, herkent dit. Maar ook wie zijn elektriciteitsfactuur eens tegen het licht houdt of zijn maandelijkse afrekening voor het kabelgebruik bij Telenet overdenkt, stelt vast dat wie de infrastructuur bezit, vaak toegang heeft tot een recurrente inkomstenstroom, die in veel gevallen door verder aangroeiend gebruik nog stijgt ook.

Meer en meer vermogensbeheerders zien dan ook brood in investeringen in infrastructuur. In ons aanbod steken er momenteel  2 fondsen die daar expliciet op inspelen: DNCA Invest Beyond Infrastructure & Transition en M&G(Lux) Global Listed Infrastructure Fund. Tot heden zitten ze niet in onze modelportefeuilles.

De aantrekkingskracht van infrastructuurfondsen wordt voor een stuk veroorzaakt door het ineenstoten van het rendement op obligatiefondsen. Met een rente die tegen 0 aanschurkt en met de onwaarschijnlijkheid dat de rente nog veel verder daalt/kan dalen, is het moeilijk om nog genoeg rendement uit dergelijke fondsen te halen.

Een goede maand geleden was ik op een bijeenkomst waarbij de Duitse vermogensbeheerder Flosbach von Storch het had over het nieuwe tijdperk waar gemengde fondsen zich in bevonden. Tot voor kort konden deze op elkaar compenserende mechanismes rekenen. Gingen de aandelen omhoog, dan gaf het niet dat het obligatiegedeelte wat achterbleef. Gingen de aandelen echter omlaag (recessie), dan was de verwachting dat men er alles zou aan doen om dit te counteren. Renteverlagingen om investeringen aan te moedigen was dan een veel gebruikte strategie door de centrale banken. En door renteverlagingen stegen juist de koersen van de obligaties. Hiermee werd de neergang bij het aandelengedeelte (gedeeltelijk) gecompenseerd. Sinds +/- 2016 gaat die vlieger in Europa niet meer op. De rentes kunnen +/- niet meer lager.

Nochtans zijn er heel wat beleggers, die rekenen op een continue, regelmatige uitkering. Niet alleen de gepensioneerden, die hun karig pensioen graag aangevuld zien door uitbetaling van een coupon. Ook bijv. verzekeraars, die hun pensioenfondsen moeten afstellen op het feit dat jaar na jaar x % van hun klanten de pensioenleeftijd bereiken en dus een uitkering van hun opgebouwd kapitaal verwachten.

Waarom infrastructuurfondsen zo interessant zijn voor investeerders?

• infrastructuur is alomtegenwoordig.
  • Het is niet omdat we wireless internetten, dat er geen infrastructuur is die ons digitaal leven regelt (servers -al bevinden ze zich in de cloud- draaien dag en nacht). Ons WIFI-signaal wordt gecapteerd en voorbij onze routers nemen vaste lijnen -zelf op de bodem van de oceaan- het over. Maar we communiceren niet alleen.
  • We drinken koffie, nemen een douche, besproeien onze tuin of gaan naar toilet. Zonder waterleiding zou dit niet kunnen.
  • We rijden per fiets, auto of openbaar vervoer naar ons werk, onze vrienden, onze familie, onze vakantieplek. Zonder wegeninfrastructuur is dit onmogelijk.
  • Onze vuilnis hoopt zich niet op in onze woningen, we plaatsen volle vuilniszakken aan onze voordeur en die worden door bevoegde diensten opgehaald en verwerkt. Maar achter de vuilkar steekt een volledige organisatie van afvalverwerking.
  • We halen iets uit onze frigo, knippen een licht aan, kijken TV,… Zonder een elektriciteitsnet lukt dit allemaal niet.
  • ….
• uitbating en beheer van infrastructuur is vaak monopolistisch /oligopolistisch georganiseerd.
  • dergelijke organisatie heeft erg veel prijszettingsmacht. De overheid en de consument heeft vaak geen alternatief en moet volgen in de prijs die infrastructuurbeheerders vragen.
  • als de organisatie goed voor zichzelf zorgt (en dat is vaak een understatement), dan is ze flink winstgevend.
  • winstgevendheid zorgt er voort dat ze haar aandeelhouders hoge dividenden kan uitbetalen. In 2018 keerden volgens dit artikel B-Post (communicatie-infrastructuur), Proximus (communicatie-infrastructuur) en Engie (energie-infrastructuur) het hoogste dividend uit van alle bedrijven genoteerd in de BEL20.
• infrastructuur wordt vaak intenser gebruikt
  • er worden nog steeds meer auto’s gekocht. De verkeersinfrastructuur geraakt er zelfs door verzadigd
  • er wordt steeds meer digitaal met elkaar gecommuniceerd (Facebook, WhatsApp,….) Goed voor de verkopers van telecomabonnementen
  • we halen steeds meer elektrische toestellen in huis. Goed voor de omzet van de energieproducenten
  • we kunnen doorgaan met dergelijke opsommingen, maar de bottom-line is toch dat stijgende omzet meestal ook de winst doet groeien (de marginale kosten per extra gebruiker dalen)
• infrastructuur kunnen we niet missen
  • Omdat infrastructuur een soort smeermiddel is dat al de rest doet draaien, kunnen we niet zonder.
  • Ons “modern” leven zou stokken zonder wegennet, telecominfrastructuur, elektriciteitsvoorziening, waterleiding, … .
  • infrastructuur moet continu ter beschikking zijn. En deze continuïteit zorgt ervoor dat investeerders een zicht hebben op permanente inkomsten.

Zijn er dan geen gevaren aan investeren in infrastructuur verbonden?

De gretigheid waarmee investeerders momenteel op infrastructuur springen, werd hierboven reeds verklaard. Kort samengevat:  voor wie nood heeft aan permanent beschikbare inkomsten haalt momenteel niet genoeg meer uit vastrentende producten. Door de levensnoodzakelijkheid, de continuë werking, de groeivooruitzichten lijkt infrastructuur wel de heilige graal. Een bron die nooit kan opdrogen. Maar is dat wel zo? We zien alvast 3 risico’s.

• het risico van de mismatch: verkeerde schatting van investering versus opbrengst.
  • Niet elke infrastructuurinvestering blijkt een verstandige, winstgevende investering. We moeten maar eens kijken naar de verkeersinfrastructuur.  De Liefkenshoektunnel is er gekomen na een private investeringsoperatie, maar werd nooit rendabel. De factuur van het verlies werd voor een groot gedeelte doorgeschoven naar de Vlaamse overheid. De Kanaaltunnel werd eveneens als een levensbelangrijk project omschreven. Het zou de banden tussen Europa en Groot-Brittannië definitief smeden. Een anti-Brexit-project dus als het ware. Niet alleen heeft dit de integratie van GB niet bevordert, het is tot heden ook een verhaal van gebrek aan rendabiliteit voor de uitbater Getlink (het vroegere Eurotunnel-bedrijf)
• het risico van overgebruik:  bijkomende financieringskosten en vergrote kans op schade/ongelukken
  • We stelden het al dat het gebruik van sommige infrastructuur stelselmatig groter wordt. Als er dan niet tijdig vooruitgekeken wordt, is de kater soms groot. De ingestorte Ponte Morandi in Genua is een schrijnend voorbeeld. Op een gegeven ogenblik moet dan gekozen worden tussen blijvend renoveren of compleet heropbouwen. Door de vele doden is dit ook voor de investeerders (meer bepaald voor Atlantia, welke sinds 2018 ook hoofdaandeelhouder van Getlink werd) een financiële strop geworden. Een negatief imago kan lang op een koers wegen. Hetzelfde overgebruik kan je zien bij onze eigen kerncentrales in België. Engie, de uitbater ervan kwam vorig jaar danig in de problemen wegens herstelwerken aan diverse centrales, dat even gevreesd werd voor een stroomtekort in België. De kerncentrales hadden al geleidelijk aan moeten uitgefaseerd zijn, maar wegens onduidelijk beleid door onze regeringen blijven ze maar opgelapt worden. Tot grote bezorgdheid niet alleen in eigen – , maar ook in omringende landen.
• het risico op disruptie: nieuwe technologie/nieuwe belastingen/nieuwe wetenschappelijke inzichten/veranderende maatschappelijke normen kunnen ingrijpend zijn
  • nieuwe technologie kan plots een dominante technologie verdringen.
    • Het stenen tijdperk is niet gestopt omdat de stenen op waren. Neen, plots werd het mogelijk om metaal te bewerken. En metalen werktuigen bleken veel efficiënter dan stenen werktuigen.

      

    • Begin vorige eeuw deed er zich vrij plots een omslag in mobiliteit voor.
    • Tot pakweg 15 jaar geleden stuurden we nog kaartjes bij vakantie/verjaardagen/feestdagen. Deze werden gaandeweg vervangen door SMSjes, maar ondertussen posten we op Facebook of sturen we een WhatsAppje.
  • nieuwe belastingen (sanctie) of fiscale incentives (nudging) kunnen gedrag doen kantelen
    • Stel dat rekeningrijden (met een significant bedrag) ingevoerd wordt, zal er dan uiteindelijk niet minder met de wagen gereden worden? Zal de Oosterweelverbinding dan wel nodig geweest zijn?
    • Stel dat zonnepaneeleigenaars gestimuleerd worden om in energie-opslag (batterijen, waterstof,…) te investeren om het elektriciteitsnet minder te bezwaren (off-grid), zou dit de positie van energieleveranciers niet ondergraven?
  • nieuwe wetenschappelijke inzichten
    • De Romeinen waren gekend om hun doorgedreven aanleg van watervoorzieningen. Sommige aquaducten zijn hier nog getuige van. Maar ze gebruiken ook loden buizen voor het watertransport. Stel dat toen geweten was dat lood zo schadelijk was, zou dit de waterinfrastructuurbouw doen instorten hebben?
    • Stel dat nog beter bewezen wordt dat elektromagnetische straling van draadloze apparaten de ontwikkeling van kanker stimuleert  of dat fijnstof in onze leefomgeving effectief voor duizenden doden per jaar in ons land zorgt, zou dit onze verslaving aan internet en mobiliteit niet kunnen afremmen en leiden tot verminderd gebruikt van de betrokken infrastructuur?
  • veranderende maatschappelijke normen
    • • nauw aansluitend met het vorige item. Soms breken maatschappelijke inzichten toch door en zorgen ze voor maatschappelijke druk. De klimaatopwarming wordt ernstig genomen door 99 % van de wetenschappers die hierrond bevoegd zijn. Dit resulteerde in wereldwijde afspraken (Akkoorden van Parijs), jongeren probeerden maanden om dit hoger op de politieke agenda te krijgen. Zal dit er toe leiden dat uiteindelijk olievoorraden in de grond blijven steken (stranded assets) en de fossiele brandstoffeninfrastructuur geleidelijk haar waarde verliest?  Het lijkt niet deze kant op te gaan als je de laatste investeringen van Warren Buffett bekijkt. Of misschien toch als je leest dat gekende olie-exporteurs overschakelen op renewables.

Conclusie: kansen en risico’s.

Dat infrastructuurfondsen het alternatief zouden zijn voor het wegdeemsteren van de obligatiefondsen, nu deze laatsten amper nog rendement genereren is dus wat kort door de bocht. Ze zijn wel een voor de hand liggende keuze, voor wie op zoek is naar alternatieven voor obligatiefondsen. Maar je kan er beter niet klakkeloos op intekenen.

Voor wie daar anders over denkt, hoop ik dat dit artikel wat verhelderend is.  Het lijkt er op dat je anders net als bij Dimitri De Tremmerie iets te veel de realiteit van je “infra-st-str-structuur” uit het oog verloor en het belang ervan opblaast.