2022 was een jaar die beleggers niet vlug zullen vergeten. De meeste langetermijnbeleggers hebben tijdens het jaar hun rendementen zien kelderen. Aandelenfondsen, gemengde fondsen en obligatiefondsen, … overal werd er (globaal gezien) verlies opgetekend. Er leek geen veilige haven meer te zijn. Ook alternatieve beleggingen (zoals cryptomunten) bleken hun zelfverklaarde status van beloftevol én veiliger dan de klassieke markt niet te kunnen waarmaken. De inflatie schoot met sprongen omhoog. De rente volgde met wat vertraging. Al onze modelportefeuilles voor 2022 reageerden min of meer marktconform. Dit wil zeggen: ze draaiden uit op een negatief rendement.

This time, it’s different?

We beseffen dat we in een gekantelde tijd leven. Jarenlang waren beleggers gedopeerd door het lage rentebeleid van de centrale banken. Dit is gestopt en we het ontwaken was hard.

We zien

• oorlog aan de grenzen van Europa met (momenteel) geen zicht op een vredesbestand,
• China dat zich naar een economische koppositie wringt en de VS hiermee op stang jaagt, torenhoge schulden in de meeste westerse landen die door de gestegen rente veel duurder te herfinancieren vallen,
• een pak bedrijven en particulieren die de gestegen kosten niet langer kunnen dragen,
• … .

Dit alles leidt wellicht tot een recessie. Hoe diep zal die zijn én hoelang zal deze duren. Bij de aanvang van 2023 is dit niet in te zeggen.

We kunnen alleen inschatten dat de rendementen op beleggingen alvast in het eerste gedeelte van het jaar wellicht zullen achterblijven op langetermijn-gemiddelden. Gezien beurzen (en beleggingen die er op gebaseerd zijn) steeds voorlopen op de realiteit is er kans dat naargelang het jaar opschuift de rendementen opnieuw aantrekken.

Maar omdat we geen glazen bol hebben, zijn dit slechts gissingen. Eén of meerdere onverwachte negatieve- of positieve gebeurtenissen kunnen hier de bodem uit wegslaan.

ESG? Weg er mee!

Terwijl de regelgeving de klant meer en meer de richting van duurzaamheid wil indrijven, zien we internationaal een tegenbeweging opkomen. In Europa worden de verplichtingen van de SFDR-regelgeving verder aangeschroefd. En in de VS wordt er ook volop in ‘groen’ geïnvesteerd via de Inflation Redution Act.

Maar in dezelfde VS zijn er ook tegenbewegingen. Die vinden ESG allemaal maar ‘woke-gedoe’. Aandacht die de focus wegtrekt van wat beleggers echt willen: rendement. Voor hen is ESG ballast waarvan ze zich willen ontdoen. Aangestoken door de stem dat duurzaam beleggen amper iets uithaalt en in feite het publieke belang schaadt (Tariq Fancy), trekken investeerders hun geld weg uit een ESG-strategie of eisen ze dat vermogensbeheerders van koers veranderen. Ook in Europa worden er wenkbrauwen opgetrokken in het ESG-verhaal. Greenwash blijkt nog steeds aan de orde.

Het lijkt een hetze. Deels opgeroepen door weerstand tegen verandering. Maar deels ook omdat de aanspraken van aanbieders van duurzame beleggingen nog veel windowdressing bevatten. En zolang de regelgeving niet volledig en consequent uitgerold is, zal de sector hierrond uitgedaagd blijven.

Onze objectiveringscriteria zijn lichtjes aangepast.

In de loop van 2022 was Morningstar onregelmatig in het openbaar publiceren van de CO2-impact van beleggingen.  De punten die dit vroeger opleverde werden geschrapt. Ze werden verdeeld onder enerzijds de Climetricsrating én de CO2-blootstelling volgens MSCI. Een extra restpunt werd toegekend aan fondsen/ETF’s die onder artikel 9 van de SFDR-regelgeving blijven vallen.

Onze modelportefeuilles stellen wij samen door fondsen te groeperen die de hoogste score halen in deze objectiveringscriteria. Uiteraard dienen we daarbij de acceptatieregels van onze leveranciers (die individueel niet alle fondsen die wij opvolgen aanbieden) na te leven. En we  zorgen voor een zo goed als mogelijk gevarieerd aanbod. Spreiding verlaagt nu eenmaal het risicoprofiel bij een beleggingen.

Suggesties. Niet te nemen of te laten.

Onze 24 modelportefeuilles zijn te beschouwen als suggesties van de chef. Het gaat telkens om 8 modelportefeuilles per beleggingsprofiel: defensief, gebalanceerd of dynamisch. Omdat niet iedereen hetzelfde bedrag kan investeren zijn er 8 diverse portefeuilles per profiel. We staan er zelf achter, maar dringen ze niet op. Kiest u liever iets anders uit onze kaart, dan kan dit ook.

Iets anders kiezen kan. Bijv. omdat:

• een naar voor geschoven fonds reeds in uw beleggingsportefeuille zit en u geen oververtegenwoordiging in uw globale portfolio wenst.
• u specifieke accenten wil leggen. Misschien bent u vegetariër en hebt u een boontje voor investeren in duurzaam voedsel? U kan overtuigd zijn van de abonnementeneconomie (Netflix, Spotify, …). Of u bent bevreesd voor hacking en de wildgroei op internet en wenst u in cybersecurity te beleggen. We hebben het allemaal in ons aanbod.

Risicoprofielen niet zalig verklaren.

Defensief viel door de mand.

Overheden verplichten ons om te werken met risicoprofielen. Aan wie een defensief profiel heeft moet je geen risicovol product verkopen is de achterliggende bezorgdheid. Die bezorgdheid is terecht. Alleen blijken risicoprofielen geen wonderoplossingen. Zo worden obligaties al sinds mensenheugenis als ‘veilige’ beleggingen naar voor geschoven. Maar vorig jaar toonde ons dat die veilige beleggingen ook collectief met forse waardeverminderingen kunnen geconfronteerd worden. De rendementen volgens risicoprofiel varieerden slechts lichtjes: van zeer slecht tot nog iets slechter.

In het verleden hebben we om die redenen obligatiefondsen wat vermeden. Een goede beslissing (waarmee niet gezegd is dat de  producten die we in de plaats schoven automatisch beter presteerden).

Omdat de rentes ondertussen al met enkel procenten gestegen zijn, is er theoretisch terug plaats voor een bescheiden vertegenwoordiging van obligatiefondsen in defensieve portefeuilles. Dergelijke fondsen in ons aanbod scoren echter niet goed in onze eindbeoordeling. Ze zijn dan ook NIET vertegenwoordigd in de defensieve modelportefeuilles.

Effecten objectiveringsscore op gemengde en dynamische portefeuilles.

• Gemengde fondsen met flexibele beleggingsstrategieën zouden een voetje voor moeten hebben. Deze hebben hun handen vrijer om te reageren op te verwachten rentewijzigingen. U vindt ze echter NIET vertegenwoordigd in modelportefeuilles met een defensief en een gebalanceerd karakter. Opnieuw omdat ze in onze eindbeoordeling door de mand vallen.
• Aandelenfondsen zal je overal terugvinden. Themafondsen fondsen zijn meer vertegenwoordigd in dynamische portefeuilles.  Wat Emerging Markets betreft waren we iets terughoudender dan in het verleden voor exposure tot China. De grote vinger in de pap van de communistische partij in het economisch leven en de onduidelijke toestand op de weinig transparante vastgoedmarkt zijn hier onze overwegingen. Hoewel er stemmen zijn die stellen dat China met het loslaten van zijn zero-covidbeleid eindelijk weer de deur openzet naar sterk groei. Maar omdat Emerging Marketsfondsen in onze eindbeoordeling globaal laag scoorden, zijn ze dit jaar NIET in onze modelportefeuilles vertegenwoordigd.

Regionale – en thematische accenten.

Net als in de vorige jaren willen we een portefeuille die niet al te zeer op 1 regio gefocusd is.

EUROPA

De oorlog aan de oostgrens van ons continent heeft voor een vertraging in de groei gezorgd. Begin 2022 was het nog de verwachting dat Europa een inhaalbeweging ging maken tegenover de VS. Maar zolang de oorlog duurt zal die beweging er niet komen. Technisch gezien is Europa goedkoop. Met een gemiddelde koers-winstverhouding  van 12 (in de VS bedraagt deze 18) is er nog veel ruimte voor groei. Maar gezien de omstandigheden (inflatie, energiecrisis, oorlog) zien we deze ruimte niet rap gevuld. We verlagen onze exposure op Europa naar +/- 35 %.

VS

Met de Inflation Reduction Act lijkt er een stroomstoot door het Amerikaanse bedrijfsleven te zullen trekken. Bedrijven die gedelocaliseerd waren, kunnen terugkomen. Wereldwijde spelers zullen hun (nieuwe) productie mogelijk naar de VS overbrengen.  Verder zijn de tech-bedrijven (denk Silicon Valley, …) de voorbije anderhalf jaar erg zwaar afgestraft. Onder meer de stijgende rente was hier debet aan. We denken dat die afstraffing stilaan haar dieptepunt bereikt heeft en dat hier een opleving mogelijk is.

We beleggen niet specifiek in de VS, maar een groot gedeelte van onze portefeuilles betreft fondsen die wereldwijd beleggen. In de praktijk zijn bedrijven in de VS daar vaak oververtegenwoordigd. Gezien de vooruitzichten daar, zetten we iets meer in op wereldwijd opererende fondsen.

EMERGING MARKETS

Zoals hierboven reeds gesteld beleggen we met onze modelportefeuilles dit jaar alleen onrechtstreeks in Emerging Markets. Dit via Europese en Amerikaanse bedrijven, die een stuk van hun omzet in Emerging Markets halen. In wereldwijd beleggende fondsen is er meestal ook een beperkt aandeel bedrijven uit Emerging Markets aanwezig.

ECOLOGIE

Ecologiefondsen hebben het in 2022 niet goed gedaan. Door de energiecrisis deden veel beleggers in olie- en gasbedrijven gouden zaken. Fossielen lijken terug van weggeweest. Nochtans (en ondanks de mislukking van COP 27) is de noodzaak aan energie-onafhankelijkheid nog nooit zo sterk aangevoeld als na de strapatsen van Poetin. Dat voor gebieden waar natuurlijke rijkdom niet voor de hand ligt hernieuwbare energie, energiebesparing, … de komende jaren aan de orde zijn lijkt een evidentie. Zelfs in de VS (toch ook redelijk sterk in aanwezigheid en gebruik van fossiele brandstoffen) rolt Biden zijn subsidiepolitiek in de richting van hernieuwbare energie. We denken dus dat ecologiefondsen in de komende periode terug wat meer rugwind zullen krijgen. Ondanks hun recente wanprestatie in rendement blijven we dit als een zinvolle diversificatie zien in een meer dynamische portefeuille.

Onze modelportefeuilles 2023 schematisch voorgesteld.

Door onze manier van analyseren drijven de fondsen boven die én rendement (geen absolute zekerheid) én een grote mate van duurzaamheid en ethiek combineren.

T	€	P	R	#	G 10	G 5	G 3	2022	2023	SRM (max. = 5)	OSEB (max. = 100)	SFDR (max. = 9)
M	100	V	5	5	6.65	4.31	2.48	-16.72	12.03	4.90	63.20	8.20
M	100	B	5	5	8.02	5.28	3.40	-16.65	13.00	4.90	65.15	8.20
M	100	D	5	5	8.48	6.05	4.69	-16.39	13.84	4.86	67.41	8.26
M	500	V	5	5	6.65	4.31	2.48	-1672	12.03	4.90	63.20	8.20
M	500	B	5	5	8.02	5.28	3.40	-16.65	13.00	4.90	65.15	8.20
M	500	D	5	5	8.48	6.57	4.69	-16.39	13.84	4.86	67.41	8.26
E	3000	V	5	5	6.65	4.31	2.48	-16.72	12.03	4.90	63.20	8.20
E	3000	B	5	5	8.02	5.28	3.40	-16.65	13.00	4.90	65.15	8.20
E	3000	D	5	5	8.46	6.05	4.69	-16.39	13.84	4.86	64.41	8.26
E	6000	V	5	5	6.65	4.31	2.48	-16.72	12.03	4.90	63.20	8.20
E	6000	B	5	5	8.02	5.28	3.40	-16.65	13.00	4.90	65.15	8.20
E	6000	D	5	5	8.48	6.57	4.69	-16.39	13.84	4.86	67.41	8.26
E	10000	V	5	6	6.88	4.78	2.74	-15.82	12.45	4.62	63.34	8.72
E	10000	B	5	6	4.94	5.97	4.10	-16.29	13.07	4.48	65.14	8.80
E	10000	D	5	6	8.91	8.20	7.06	-16.94	14.08	4.40	64.89	8.87
E	15000	V	5	8	6.32	4.15	2.04	-14.38	12.42	4.72	63.42	8.56
E	15000	B	5	8	7.86	6.04	4.15	-16.32	13.83	4.62	65.06	8.58
E	15000	D	5	9	9.29	8.41	7.29	-17.03	14.11	4.54	65.97	8.67
E	30000	V	5	7	7.48	6.85	6.37	-9.52	7.70	4.26	65.16	8.47
E	30000	B	5	7	7.52	7.02	6.78	-10.89	8.40	4.28	65.57	8.42
E	30000	D	5	7	8.49	8.28	6.39	-17.76	14.25	4.32	66.65	8.06
E	60000	V	5	9	6.37	5.24	3.19	-13.79	10.05	4.58	64.21	8.37
E	60000	B	5	11	6.66	6.79	5.05	-15.48	13.53	4.42	65.62	8.45
E	60000	D	6	9	8.56	7.70	5.74	-16.95	15.09	4.42	62.68	8.53

LEGENDE:

T (=Type): soort betaling: M = Maandelijkse storting / E = Eenmalige storting €: te investeren bedrag exclusief kosten
P (=Profiel): V = V oorzichtige belegger, B = ge B alanceerde belegger, D = D ynamische belegger
R (=Risk): Uit de essentiële beleggersinformatie haalden we de risicoklasse per fonds en verrekenden we dit procentueel. Zo komen we aan een totaal cijfer per modelportefeuille. Er zijn 7 klasses, waarbij klasse 1 staat voor laag risico en klasse 7 voor hoog risico.
#: het aantal verschillende fondsen dat deel uitmaakt van de modelportefeuille
G (=Geannualiseerd rendement): rendement van de modelportefeuille gedurende de voorbije 10 , 5 en 3 jaar, exclusief kosten. Opgepast: Rendementen uit een verleden zeggen niets over de toekomst. 
YTD (=Year To Date): rendement sinds jaarbegin. De cijfers worden 1 x / maand aangepast, telkens na verlopen maand.
SRM (= Sustainability Rating Morningstar): Hoe duurzaam is de voorgestelde modelportefeuille? We verrekenen de duurzaamheidsrating die Morningstar aan de individuele beleggingsfondsen geeft op de totale modelportefeuille. 5 is de maximale score hier.
OSEB (=Objectiveringsscore Ethisch Beleggen): we houden niet alleen met duurzaamheid rekening. Want wat ben je met een investering in een duurzaam fonds als dat doorlopend slechte rendementen oplevert? Onze objectiveringsscore probeert de structurele winnaars naar boven te halen. Hier lees je meer over onze manier van beoordelen. De ranking gaat van 0 (erg oninteressant) tot 100 (superinteressant). Het best scorende fonds per 01/01/2003 haalt 72, het slechtste fonds haalt momenteel slechts 2 punten.
SFDR (= Sustainable Finance Disclusure Regulation): Europese regelgeving die  beleggingsfondsen verplicht zich in te delen in 1 van 3 categorieën.

• Art. 6 – niet inspelend op ESG of duurzaamheid (Principieel nemen we geen artikel 6 fondsen op in ons aanbod.)
• Art. 8 – belegging met aandacht voor 1 of meerdere ESG-aspecten
• Art. 9. – belegging met uitdrukkelijke bedoeling 1 of meerdere ESG-aspecten te bevorderen (impact).

Het cijfer dat wij weergeven is het gewogen cijfer van alle onderliggende fondsen in de modelportefeuille. Dit volgens het gewicht dat ze in de portefeuille innemen.

Opmerkingen:

1. Voor de modelportefeuilles met periodieke premies, zijn de weergegeven rendementen in ons overzicht vertekend. Onze cijfers gaan er van uit dat u de volledige inleg per 01/01 deed.
2. Beleggen (zelfs zonder dat je daarbij duurzame – of ethische aspecten in rekening neemt) is iets wat je voor een (middel)lange tijd doet. Zich fixeren op recente rendementen en daar je beleggingsbeslissing op bouwen, heeft meer weg van speculeren.
3. De rendementen uit de modelportefeuilles zijn rendementen, die we reconstrueren op basis van de informatie uit financiële websites van derden. De lopende kosten zijn hierin reeds verrekend. Maar de cijfers houden nog geen rekening met de beheerskosten die de verzekeraar aanrekent. Ook de eenmalige instapkost en de verzekeringstaks (2 % voor natuurlijke personen / 4,4 % voor rechtspersonen) waar u bij intekening aan onderhevig bent, zijn hier niet inbegrepen. Reden te meer om zeker opmerking 2 ter harte te nemen.
4. De SFDR-indeling bij fondsen is momenteel niet stabiel. In 2021 en 2022 schoven veel fondsen van art. 6 naar art. 8 door. Sommige fondsen die eerst onder art. 8 vielen hebben zich later ingeschaald bij art. 9. Maar omdat de regelgeving nog verder uitgerold wordt, is er sinds midden 2022 ook een omgekeerde beweging bezig. Diverse fondsen die zich eerst ingeschaald hadden onder art. 9 lieten zich ondertussen afzakken naar art. 8 omdat ze de verduidelijkte normering niet bleken te halen. In onze berekeningen gebruikten we de SFDR-indeling zoals deze per 01/01/2023 bekend was.
5. Ons puntensysteem is nadelig voor (piep)jonge fondsen omdat er rekening houden wordt met rendementen en rating op 10, 5 en 3 jaar. Fondsen met een anciënniteit van 10 jaar of meer kunnen de meeste punten scoren.
6. Bij 2 fondsen (BE09400002729 & FR0007028543) die enkele keren in onze modelportefeuilles opgenomen zijn, konden we bij onze geraadpleegde bron geen info over CO2-uitstoot vinden. We namen telkens de score over van een zusterfonds, dat wel gequoteerd werd.