Met onze werking volgen we meer dan 100 fondsen op. Jaarlijks halen we er de kam door. Ik beweer niet dat we ze van A tot Z uitpluizen. Maar ze worden toch elk op zich apart tegen het licht gehouden. Dit gebeurt door ze langs de lat van onze objectiveringsscore te leggen. Hierdoor wordt het kaf van het koren gescheiden. Wat komt bovendrijven zijn fondsen die én de meeste kansen bieden op een stabiel, voldoende hoog rendement terwijl ze ook aan de hoogst mogelijke ethische criteria voldoen. Hieronder vindt u een uitgebreidere toelichting over hoe onze modelportefeuilles 2022.

Met een aangescherpte blik.

Voor 2022 zijn onze objectiveringscriteria grondig aangepast.

Niet alleen werd in 2021 de SFDR-regelgeving van kracht, waardoor we voortaan over een officiële scherprechter beschikken. Door SFDR staat er een scheidingsmuur tussen een volledig duurzaam fonds (art. 9), een fonds dat duurzame kenmerken vertoont (art. 8) en eentje dat zich van duurzaamheid weinig of niets aantrekt (art. 6). Momenteel zijn het de fondsbeheerders zelf die zichzelf mogen beoordelen. De kans op al dan niet bewuste misleiding is dan ook niet uitgesloten. Om die reden blijven we de evaluatie van derden (ESG-ratingsbureaus, labelingsorganisaties,…) verder opvolgen.

Wat de ratingsbureaus betreft gaan we voor dit jaar weer een stapje verder. Waar we vroeger vooral op de opinie van Morningstar leunden, houden we voortaan ook rekening met de bevindingen van de MSCI ESG Scores . 2 zien immers meer dan 1.

Betrokkenheid bij controverses.

MSCI biedt een totale weging van een fonds op vlak van duurzaamheid en ook een aparte weging voor CO2-uitstoot aan. Ze verschillen daarin niet van Morningstar, hoewel beiden niet noodzakelijkerwijze steeds tot dezelfde wegingen komen.

De meerwaarde van de nu mee ingeschakelde MSCI ESG-rating is dat ze ook expliciet vermelden of een fonds al dan investeert in bedrijven die betrokken zijn bij bepaalde controverses. Bij Morningstar vinden we daar in de fondsendoorlichting geen expliciete gegevens voor. MSCI duidt dit wel. Dit element is naast de weging van de SFDR-inschaling de belangrijkste wijziging in onze manier van evalueren. Waarmee niet gezegd is dat daarbij alle controverses tijdig opgemerkt worden.

Een nieuw eindtotaal.

Omdat er meer elementen afgewogen worden, werd de oude puntentelling (tot 10) een moeilijke zaak. Voor bepaalde criteria waren we op het laatst aan het werken met cijfers na de komma. We hebben de weegschaal daarom herijkt. Voortaan werken we met een score op 100. Om onze objectiveringscriteria op te schalen naar 100 dienden we het gewicht van enkele reeds gebruikte criteria lichtjes aan te passen. Maar al bij al lijkt het op verdere verfijning en niet op een revolutionaire verandering.

Modelportefeuille = (Beleggingsprofiel klant x te investeren kapitaal x hoge score na objectivering) / aanbod van leveranciers

Dit is de wiskundige formule om tot onze beleggingsportefeuilles te komen. Eens we weten wat het beleggingsprofiel van de klant is en welk bedrag hij te besteden heeft, kijken we welke leveranciers (verzekeraars met Tak 23-aanbod) voor hen een voldoende gevarieerd aanbod hebben dat ook goed scoort op onze objectiveringscriteria. Zo hebben we een standaardaanbod met 24 verschillende modelportefeuilles ter beschikking. 8 (telkens voor een ander bedrag) voor defensief ingestelde klanten, 8 voor gebalanceerde klanten en tevens 8 voor klanten met een dynamisch profiel.

We blijven vasthouden aan een mix van verschillende fondsen in de modelportefeuilles. Hoewel dit de behaalde objectiveringsscore naar beneden haalt, doen we dit vanuit de overtuiging dat variatie in beheerders diversiteit in visies meebrengt. En dat dit op zijn beurt helpt om de volatiliteit (risicogevoeligheid) van de totale belegging te verkleinen

Uiteraard is dit standaardaanbod niet te nemen of te laten. Reden voor afwijken zijn onder meer:

• een voorgesteld fonds steekt al in de beleggingsportefeuille van de klant en deze wil geen oververtegenwoordiging van dit fonds in zijn globale portfolio.
• de klant wil specifieke accenten leggen. Hoewel we inzetten op spreiding om zo goed als mogelijk het volledige spectrum van ESG te bespelen (terug met als doel de volatiliteit te verkleinen), blijft het gaan om geld van de klant zelf. Desgewenst kunnen dus eigen voorkeuren (of afkeuren) naar voor gebracht worden. 1 van de redenen waarom we méér dan 100 fondsen opvolgen is juist het garanderen van ruime keuzevrijheid. Zo hebben we specifieke fondsen die in huisvesting, in voeding, cybersecurity, abonnementeneconomie (Netflix, Spotify, …), … investeren in ons aanbod zitten.

De financiële toezichthouder verwacht dat we de klant een passend (appropriate) en geschikt (suitable) aanbod voorschotelen. Met die 24 modelportefeuilles is er alvast een grote basismenukaart beschikbaar. Extra kruiding of weglaten van bepaalde ingrediënten? Gebeurt op vraag en in overleg met de klant.

Wat is defensief beleggen anno 2022?

Het aanbod wat we hebben, is niet geschikt voor mensen die hun geld maar kortstondig kunnen missen. Dit omdat vandaag de dag “risico-acceptatie” een basisvoorwaarde is voor wie kans wil maken op rendement. Vastrentende producten bieden een rendement die amper hoger dan 0 % raakt. En daar moet je nog kosten (verzekeringstaks, instapkost, jaarlijkse beheerkost, …) aftrekken. Je verliest vandaag de dag gegarandeerd geld als je in dergelijke producten stapt. De grote kans dat de rente in de komende 2 jaar aantrekt, zal de onderschreven vastrentende producten verder onderuit halen. Niemand wil immers een product kopen met een lagere rente dan wat hij straks kan bekomen.

Defensief – gebalanceerd -dynamisch

Onze modelportefeuilles schommelen allen rond 5 op een risicoschaal tot 7. Maar toch is het niet 1 grote gemene deler.

Ons aanbod voor klanten die zich eerder als defensief bestempelen is vooral opgebouwd uit een combinatie van gemengde – en volle aandelenfondsen. Door de combinatie van voldoende variatie in fondsen (onze garantie) en voldoende lange duurtijd (uw engagement) dalen de risico’s op blijvende minwaarde.

Voor klanten met een gebalanceerd profiel steken er minder gemengde fondsen in het aanbod. Klanten met een dynamisch profiel worden bediend met een gevarieerd aanbod aandelenfondsen, waar ook risicovollere accenten opgenomen kunnen worden (denk aan Emerging Markets of specifieke themafondsen).

Omdat de kans op een ernstige terugval op de aandelenbeurzen steeds blijft bestaan, is het aangeraden om voldoende liquiditeiten aan te houden. Zo kan je een gebeurlijke crash uitzweten. Je hoeft dan niet in blinde paniek over te gaan tot verkopen: dé gegarandeerde manier om met zekerheid een groot verlies vast te klikken.

Wie zich niet herkent in die manier van denken, is o.i. niet rijp om te beleggen en blijft beter aan de kant staan. Toch moet deze zich beraden op welke manier hij (m/v/x) dan wel kapitaalgroei kan realiseren om bv. een spaarreserve voor pensioen op te bouwen.

Onze selectie voor 2022 toegelicht.

Door onze manier van analyseren, drijven de fondsen boven die én rendement (geen absolute zekerheid) én een grote mate van duurzaamheid en ethiek combineren.

Regionale verdeling.

Europa

De herneming in productie en diensten na de grote coronagolf zorgde er voor dat ook in Europa de bedrijfswinsten in vergelijking tot 2020 hoog opliepen. Toch is de Europese markt in het verleden stelselmatig achtergebleven op de groei in bv. de VS. We denken nog steeds dat er een inhaalbeweging kan komen eens de redelijk eenzijdige blik op tech-aandelen (de beurslievelingen van de voorbije jaren) verdwijnt. We mikken met onze portefeuilles op een exposure op Europa rond de 40 %.

VS

De belangrijkste groei-aandelen bevinden zich over de oceaan. De digitalisering die door deze bedrijven verder vooruit gebrand wordt neemt niet af. Hoewel niet uit te sluiten is dat antitrust- en/of rechtvaardiger taxatiemaatregelen in de toekomst een afremmend effect hebben. Ook heeft de FED het einde van de tapering aangekondigd en hangen er renteverhogingen in het verschiet. Voorlopig ziet het er naar uit dat er geen bruuske landing moet verwacht worden. We denken dat de groei er doorgaat. Weliswaar in een gezapiger tempo.

We mikken met onze portefeuilles niet specifiek op de VS. Maar in veel fondsen die wereldwijd beleggen is de VS toch redelijk dominant. Daarom zullen we in onze portefeuilles hier iets meer restricties aanbrengen dan in het verleden.

China (en Emerging Markets)

China was de (onaangename) verrassing van 2021. Diverse bedrijven (Alibaba, Tencent, Pinduoduo,...) werden er in hun ambities gekortwiekt door de overheid. Het Chinese regime liet duidelijk aanvoelen dat het meer wil inzetten op betere verdeling van de welvaart dan op ongebreidelde winstmaximalisatie van private bedrijven. Ook werd opgetreden tegen gameverslaving en mochten privé-onderwijsinitiatieven geen winst meer maken. Dit ging gepaard met spierballengerol van Xi Ping en zijn 100-jarige CP.

De aandelen van de betrokken bedrijven verloren pakken van hun waarde. En sleurden daarbij indexen op China gericht mee in hun val. Verder is er de vrees dat de bouwgigant Everglade zijn hand serieus overspeeld heeft en kan omvallen. Wie daarbij in de brokken zou delen blijft afhankelijk van de houding van de Chinese machthebbers.

Redenen om China en EM niet links te laten liggen.

We denken echter dat er redenen zijn om een beperkte exposure op China  (en bij uitbreiding emerging markets) te blijven hebben:

• de regelgeving is stringent en plots opgelegd, maar speelt in op problematieken die ook in het westen aandacht (kunnen) krijgen.
• het beleid is slagkrachtig (cfr. aanpak corona) en het land stevent af op economische hegemonie tegen 2030. Hegemonie trekt sowieso beleggers aan.
• de Chinese staatsschuld is vele malen kleiner dan in de meeste Westerse landen (incl. VS), waardoor het land bij economische schokken toch nog zelf kan bijsturen.

EM is gezien de huidige onzekerheid toch minder vertegenwoordigd in onze modelportefeuilles.

Thematisch.

Ook dit jaar wordt er een groot gewicht toegekend aan ecologie. Hoewel de COP26-vergadering in Glasgow eerder als een mislukking ervaren werd, is de aandacht van de beleggingswereld meer op milieu- en klimaatproblematiek gericht dan ooit. De SFDR-regulering die in 2020 binnen Europa ingevoerd werd deed veel beleggingsfondsen verder opschuiven in de richting van duurzaamheid. In deze verschuiving krijgt momenteel vooral de “E” van ESG aandacht. Het zal zeker nog een paar jaar duren vooraleer de aandacht evenredig naar de “S” zal gaan. Jammer, maar helaas.

Specifieke ecologiefondsen zijn matig vertegenwoordigd in onze gebalanceerde portefeuilles. Ze nemen een prominentere plaats in bij de dynamische portefeuilles.

Kans op een beurscrash?

Als we de kortstondige (zware) uitschuiver nav. het uitbreken van de coronacrisis in maart 2020 niet meerekenen (het ontstane verlies werd zo goed als dadelijk terug goedgemaakt), dan is een echte zware daling al geleden van 2011 (Eurocrisis). In de periode eind 2007- voorjaar 2009 was er zelf sprake van een echte crash. Diverse beleggingsfondsen halveerden toen in waarde.

Net als bomen groeien koersen niet tot in de hemel. Het verleden kende geregeld zware koersvallen. Zal het ditmaal anders zijn? Niemand die het weet.

• Enerzijds is er meer en meer geld in de markt (geldcreatie door overheden/ spaargeld dat op zoek is naar rendement/…). Dat ondersteunt de koersen.
• Anderzijds zijn er ook meer kunstmatige ingrepen (beleid nationale banken) en ontstaan er nieuwe gebruiken (sociale media die hele bevolkingsgroepen meesleuren, denk Robinhood, denk crypto, …) én nieuwe markten (terug crypto, maar de voorbije jaren ook ETF, … ).

Ooit wel. Maar in 2022?

Als het ergens ontspoort, kan het vertrouwen vlug omslaan in wantrouwen. Maar waar en wanneer dit zal zijn? Niemand heeft een glazen bol. Wel weten we dat dit meestal met een klap gebeurt. In beeldende taal: de ballon klapt. Hij loopt niet langzaam leeg.

Dus: ja. Een beurscrash staat altijd voor de deur. Alleen is het niet zeker dat die ook op die deur klopt. Dit is de onzekerheid waarin we moeten leven. Het is als een acrobaat wandelend op een gespannen touw met in zijn hand een balanceerstok. Houdt het besef dat erg veel koersen nu toch wel redelijk hoog staan én het besef dat redelijk hoog niet automatisch ook té hoog betekent hem (m/v/x) in evenwicht? Dan kan hij veilig de overkant bereiken.

Dreigt het toch fout gaan, zullen de organisatoren van het evenement (beurzen, vermogenbeheerders, centrale banken, …) dan tijdig en voldoende ingrijpen? In voorkomend geval wordt de schade wellicht beperkt.

Wat verwachten analisten?

De signalen die we opvangen zijn eerder gematigd. 2022 wordt géén superjaar. Maar toch een jaar waar beurs- en fondsbeleggingen het nog steeds beter zullen doen dan vastrentende beleggingen. Met te verwachten opbrengsten tussen grosso modo 5 à 9 %. Wel zou er meer volatiliteit kunnen optreden.

Onze modelportefeuilles 2022 in cijfers.

T	€	P	R	#	G 10	G 5	G 3	2021	YTD 2022 (datum: 31/12)	SRM (max. = 5) (datum: 31/12)	OSEB (max. = 100) (datum: 31/12)	SFDR (max. = 9) (datum: 31/12)
M	100	V	5	4	7.94	10.10	17.75	17.61	-17.71	4.51	63.38	8.28
M	100	B	5	5	9.74	11.75	20.56	21.25	-17.51	4.43	63.81	8.40
M	100	D	5	5	10.09	13.15	23.21	24.64	-17.88	4.40	64.07	8.38
M	500	V	5	4	7.94	10.10	17.75	17.61	-17.71	4.51	63.38	8.28
M	500	B	5	5	9.74	11.75	20.56	21.25	-17.51	4.43	63.81	8.40
M	500	D	5	5	10.09	13.15	23.21	24.64	-17.88	4.40	64.07	8.38
E	3000	V	5	4	7.94	10.10	17.53	17.61	-17.71	4.51	63.38	8.28
E	3000	B	5	5	9.74	11.75	20.56	21.25	-17.51	4.43	63.81	8.40
E	3000	D	5	5	10.09	13.15	23.21	24.64	-17.88	4.40	64.07	8.38
E	6000	V	5	4	7.94	10.10	17.75	17.61	-17.71	4.51	63.38	8.28
E	6000	B	5	5	9.74	11.75	20.56	21.25	-17.51	4.43	63.81	8.40
E	6000	D	5	5	10.09	13.15	23.21	24.64	-17.88	4.40	64.07	8.38
E	10000	V	5	6	7.39	9.09	13.92	13.12	-17.60	4.59	68.53	8.66
E	10000	B	5	6	8.71	10.92	17.85	15.13	-19.92	4.43	67.80	8.63
E	10000	D	5	6	10.07	14.21	23.82	20.65	-20.56	4.18	67.25	8.75
E	15000	V	5	7	9.55	12.07	19.11	18.21	-19.72	4.62	65.12	8.30
E	15000	B	5	8	9.17	13.05	21.23	20.29	-19.75	4.48	67.24	8.48
E	15000	D	5	7	9.94	15.40	24.95	23.81	-21.39	4.36	69.06	8.63
E	30000	V	5	6	10.22	10.74	17.27	18.11	-17.89	4.36	69.40	8.36
E	30000	B	5	7	11.17	13.06	19.39	21.65	-18.57	4.46	69.24	8.33
E	30000	D	5	7	12.88	14.56	24.11	25.99	-18.89	4.36	63.88	8.21
E	60000	V	5	9	9.80	11.68	18.77	18.35	-18.79	4.45	71.37	8.33
E	60000	B	5	11	9.98	13.56	22.38	21.91	-19.55	4.41	68.02	8.46
E	60000	D	5	10	10.81	15.22	25.16	25.14	-19.93	4.36	69.34	8.61

Legende:

T (=Type): soort betaling: M = Maandelijkse storting / E = Eenmalige storting €: te investeren bedrag exclusief kosten
P (=Profiel): V = V oorzichtige belegger, B = ge B alanceerde belegger, D = D ynamische belegger
R (=Risk): Uit de essentiële beleggersinformatie per fonds haalden we het risicoprofiel en verrekenden we dit procentueel tot een totaal cijfer per modelportefeuille.
#: het aantal verschillende fondsen dat deel uitmaakt van de modelportefeuille
G (=Geannualiseerd rendement): rendement van de modelportefeuille gedurende de voorbije 10 , 5 en 3 jaar, exclusief kosten. Opgepast: Rendementen uit een verleden zeggen niets over de toekomst. Relativeer de bekomen rendementen. Deze kwamen immers tot stand in een periode zonder grote financiële crisissen.
YTD (=Year To Date): rendement sinds jaarbegin. De cijfers worden 1 x / maand aangepast, telkens na verlopen maand.
SRM (= Sustainability Rating Morningstar): Hoe duurzaam is de voorgestelde modelportefeuille? We verrekenen de duurzaamheidsrating die Morningstar aan de individuele beleggingsfondsen geeft op de totale modelportefeuille.
OSEB (=Objectiveringsscore Ethisch Beleggen): we houden niet alleen met duurzaamheid rekening. Want wat ben je met een investering in een duurzaam fonds als dat doorlopend slechte rendementen oplevert? Onze objectiveringsscore probeert de structurele winnaars naar boven te halen.
SFDR (= Sustainable Finance Disclusure Regulation): Europese regelgeving die  beleggingsfondsen verplicht zich in te delen in 1 van 3 categorieën:

• Art. 6 – niet inspelend op ESG of duurzaamheid
• Art. 8 – belegging met aandacht voor 1 of meerdere ESG-aspecten
• Art. 9. – belegging met uitdrukkelijke bedoeling 1 of meerdere ESG-aspecten te bevorderen (impact). Alleen art. 9 -beleggingen mogen zich nog profileren als ‘duurzaam’.

Het cijfer dat wij weergeven is het gewogen cijfer van alle onderliggende fondsen in de modelportefeuille. Dit volgens het gewicht dat ze in de portefeuille innemen.

Opmerkingen:

1 : Voor de modelportefeuilles met periodieke premies, zijn de weergegeven rendementen in ons overzicht vertekend. Onze cijfers gaan er van uit dat u de volledige inleg per 01/01 deed.
2 : Beleggen (zelfs zonder dat je daarbij duurzame – of ethische aspecten in rekening neemt) is iets wat je voor een (middel)lange tijd doet. Zich fixeren op recente rendementen en daar je beleggingsbeslissing op bouwen, heeft meer weg van speculeren.
3: de rendementen uit de modelportefeuilles zijn rendementen, die we reconstrueren op basis van de informatie uit financiële websites als Morningstar. De lopende kosten zitten daar reeds in verrekend. Maar de cijfers houden nog geen rekening met de beheerskosten die de verzekeraar aanrekent. Ook de eenmalige instapkost en de verzekeringstaks (2 % voor natuurlijke personen / 4,4 % voor rechtspersonen) waar u bij intekening aan onderhevig bent, zijn hier niet inbegrepen. Reden te meer om zeker opmerking 2 ter harte te nemen

Bij uitwerking voorstel klant bleek per 18/02 dat in de gebalanceerde portefeuille met inleg van € 15.000 gegevens van 1 fonds verkeerd weergegeven werd. Door correctie hiervan zijn in die portefeuille sommige cijfers aangepast. 

NN heeft per 14/07/2022 enkele van haar fondsen wat betreft SFDR-indeling opnieuw ingeschaald. Dit door ze uit art. 9 te halen en voortaan toe te wijzen onder art. 8. Hierdoor zijn voor diverse modelportefeuilles de OSEB- en SFDR-score aangepast in vergelijking met de eerder gepubliceerde cijfers. 

(update: 11/07/2022)

—————————————————————————————-

(*) Ethisch Beleggen houdt het niet alleen bij theoretische portefeuilles. Sinds enkele jaren publiceert de auteur van deze site ook zijn eigen reële portefeuille. Maandelijks wordt hier kort aandacht aan besteed in de blogsectie op deze site. Wil je die portefeuille en haar evolutie volgen, dan kan je ook op deze pagina terecht.