Al maanden leven ganse bevolkingsgroepen er naartoe en eindelijk is het zover: de Wereldbeker Voetbal. Met ditmaal ook “onze jongens” in een glansrol.

Ecologische – en economische crisis? Begrotingen van vele Westers landen die met spuug en speeksel aan elkaar hangen? Armoede? Ongelijkheid? Oorlog? …. Het wordt allemaal on hold gezet. Als we supporteren, dan vergeten we de rest. Escapisme, waarbij we focussen op een detail. Zodat we het kunnen opblazen tot het van wereldbelang lijkt.

Nu ben ik niet te beroerd om iedereen zijn plezier te gunnen . En het weze Vincent Kompany en consoorten gegund om een glansprestatie neer te zetten. Maar al dat brood en spelen geeft toch ook aanleiding tot Moral Hazard (en dat is niet de broer van Eden Hazard :-)). We amuse ourself to death.  Of voor de grunge-generation “Here we are now, entertain us” .

Wekenlang staan de kranten vol met trivia en als het voorbij is … is het al opnieuw begonnen (Vive le vélo).

Bon, ik ben geen azijnpisser en vind mijn eigen interesses niet noodzakelijk superieur aan die van mijn medemens. Maar de amusementsindustrie (die toch een reëel stuk van de economie vertegenwoordigt) trivialiseert toch vaak tot in het absurde.

Die gedachte kwam bij me op, toen ik voor de zoveelste keer beelden zag van een joelende massa ingesmeerd met rode schmink, in rode outfit, gewapend met drietand en voorzien van horens.

toch ook vindt in de godsdienst, die ze belijdt. Als Moslima bidt zij dagelijks.(Omdat het voor haar moeilijk is om zich met mijn eigen opstelling als atheïst te verzoenen, bidt zij voor alle zekerheid daarom ook voor mijn zielenheil.)

Voor haar zijn duivels nog ongeveer wat ze in onze katholieke godsdienst zowat 50 jaar geleden waren: gevallen engelen, die niet alleen ideëel, maar ook erg reëel in uw leven kunnen ingrijpen.

Wij daarentegen … drinken Duvel en supporteren voor Rode Duivels,….

Hoe komt het toch dat we de inhoudelijke betekenis van deze woorden losgelaten hebben? Dat begrippen hun positieve -of negatieve oorsprong verliezen? Is het de ontkerstening die dit veroorzaakte?

Natuurlijk is ons wereldbeeld sinds die desecularisering niet meer zo eenduidig dat we steeds automatisch en duidelijk weten wat  “goed’ en ‘kwaad’ is. Maar zijn we hier van de weeromstuit niet te waardenvrij, te los in geworden? We hebben nu de vrijheid om ons eigen gedacht te doen. Maar dit zou ons toch geen vrijgeleide mogen geven om niet meer na te denken en keuzes te maken?

Ik neem het risico om als moraalridder gestigmatiseerd te worden door te stellen dat we daar toch eens zouden mogen bij stilstaan. Want wie geen principes heeft, heeft ook niets te verdedigen of weet niet welke richting hij/zij wil inslaan. Het Engels heeft daar een prachtige uitdrukking voor : If you don’t stand for something, you’ll fall for anything.

Het lijkt wel of we ons met zijn allen liever pragmatisch– opportunistisch opstellen en ons het recht voorbehouden om in alle flexibiliteit te draaien met de wind. Dat we de stelling huldigen, die  de grote filosoof Mark Eyskens ons voorhoudt:  Principes zijn als winden. De kunst is ze ongemerkt los te laten.

Het is in feite toch een beetje vreemd dat Rode Duivels bij +/- iedereen sympathie opwekken én dat bedrijven -momenteel- over elkaar struikelen om ze te sponsoren, terwijl het begrip origineel toch staat voor “Het Kwaad”, voor agressiviteit (elkaar de duvel aandoen), …

Ik weet het ‘voetbal is altijd een beetje oorlog’ sinds Rinus Michiels.

Maar rolmodellen, zoals enkele spelers van onze Belgische nationale voetbalploeg al bestempeld worden, zouden die niet beter een andere naam dragen?

Waarom niet ‘de Rode Engelen’?. Die kunnen toch ook hun vleugels uitslaan op een Mondial. Ze kunnen ons bij winst in de zevende hemel brengen en als ze hoog opveren om de bal in de winkelhaak te koppen, dan lijkt het toch -zeker in slow motion bij de herhaling-  dat ze kunnen zweven.

Omdat taal gestalte heeft aan wat we denken en dromen, is ze belangrijk. Niet voor niets begint 1 van de evangelies uit het Nieuwe Testament (bij Johannes )  met “In den beginnen was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God” .

Her-talen van ons begrippen zou in feite ook her-ijken van ons denken zijn. Het zou op diverse vlakken tal van nieuwe perspectieven openen.

In mijn vakgebied zou bijv. “beleggen” terug een neutrale of zelfs positieve connotatie kunnen krijgen. En zou het in de volksmond of via haar spreekbuizen in de politiek niet meer automatisch kaltgesteld worden met “speculeren én uitbuiten”.

“Sparen” zou terug een beweging worden gericht op een bepaald doel. En niet langer een containerbegrip om maar niet te moeten nadenken wat je met je geld (talenten) doet. Wellicht komen we dan ook veel vlugger toe aan ‘langetermijndenken’ en verdwijnt de kortzichtige après nous le déluge -mentaliteit.

Of hallucineer ik nu na een teveel aan Braziliaanse Caipirinha ?