In alle commotie die de voorbije paar jaar ontstond rond het begrip ESG en ‘duurzaam beleggen’ was er toch 1 deelsector die dwars tegen de trend leek in te gaan. Als een opschietende distel in arme grond.

We hebben het dan over de “groenste” vorm van duurzaam beleggen. Het zogenaamde ‘impactbeleggen‘. Dit is een vorm van beleggen, die minder vrijblijvend is.

Ze beoogt positieve, meetbare effecten te hebben. Niet van ” we willen geen schade berokkenen” of “we willen een positieve bijdrage leveren“, maar ” we willen x % minder CO2-uittoot” of “we willen  y % meer meisjes onderwijskansen geven” … . Iets waar men de belegging later kan op afrekenen met ander woorden.

Interesse groeit, maar aanbod daalt.

Maar ondanks (of juist door) die controleerbare insteek, is de wereld van het impactbeleggen nog in volle evolutie.

Zo is de regelgeving in Europa strenger geworden. Impactbeleggingen hebben normaal gezien een erkenning onder de SFDR-regelgeving als artikel 9 -fondsen. De voorwaarden om onder dit artikel te vallen werden de voorbije 2 jaar strenger. Dat leidde ertoe dat tal van beleggingsfondsen de lat niet meer haalden en zich lieten afzakken naar de aan minder voorwaarden verbonden artikel 8 -indeling.

In het aanbod dat Ethisch Beleggen volgt (+ 110 fondsen) waren er op 01/01/2023 nog 48 fondsen die zich in de markt gezet hadden als ‘impactbeleggingsfonds’. Per 01/01/2024 was dit aantal gedaald tot 24.

Voor wie de meetbaarheid van de resultaten van de investering op milieu, mens of maatschappij belangrijk is, is dus nu  het kaf beter van het koren gescheiden.

Hoe vindt je kwaliteit?

Maar echt kwalitatieve evaluaties van dergelijke fondsen blijft een huzarenstuk. Waarbij veel afhangt van de de eigen evaluatiecriteria. Waar wil je als belegger zelf je accenten leggen? Op welke vlakken wil je juist meetbare invloed hebben met je geld.

Een voorbeeld uit de VS (waar SFDR niet uitgerold is).

Je kan bijvoorbeeld bij het Amerikaanse ETHOSESG een rangorde vinden op basis van 49 diverse invalshoeken (zowel SDG-doelen als religieuze waarden). Waarbij ook een algehele top (op basis  van alle invalshoeken) beschikbaar is. Helaas bevat dit initiatief slechts een beperkt aantal beleggingsfondsen, waarbij er vele ook specifiek op de Amerikaanse markt gericht zijn.

3 onderdelen van onze eigen portefeuille ontvangen er een quotering. Het fonds Pictet Water staat er op plaats 363 (met een puntentotaal van 78 rangschikt het zich in de B -categorie), het Triodos Global Impact -fonds staat net in de top 10 (met een puntentotaal van 95,8 zit dit in de A-categorie), het Pictet Quest Europe Sustainable Equities-fonds staat zelfs in de top 3 (eveneens A-categorie en dit met 96 punten). Op te merken valt dat dit laatste fonds niet eens beschikt over SFDR-artikel 9-erkenning, maar ingeschreven staat onder artikel 8.

Maar hoe dan ook vergelijk je soms appelen met citroenen. Het waterfonds van Pictet mikt bijv. erg duidelijk op 1 deelsegment (waterproblematiek), terwijl de 2 andere vermelde fondsen veel breder beleggen? Maar ook bij hen is er duidelijk verschil. Het Triodosfonds heeft een wereldwijd beleggingsuniversum, terwijl het Pictet Quest-fonds slechts in 1 regio belegt.

Europese voorbeelden

Weet dat de Europese labels voor duurzame beleggingen momenteel nog een lappendeken zijn. Er zijn diverse labels en hun waarderingsmethodes zijn nog niet gestandaardiseerd. Sommigen worden door de overheid gestuurd, anderen zijn privé-organisaties. Andere accenten, eventueel pas labeling na (jaarlijkse) financiële bijdragen , … dit zorgt er allemaal voor dat het tricky blijft om op af te gaan op labeling om er zeker van te zijn dat uw belegging echt doet wat je denkt dat ze doet.

Het Febelfinlabel Towards Sustainablity laat je  bvb.toe om de daar haar erkende impactfondsen te selecteren (via SFDR-artikel 9). Daarbij kan je door aankruisen van verdere voor jou belangrijke aspecten je voorkeuren verfijnen.

Wat met het rendement?

Het beleggingsuniversum van impactbeleggen is kleiner is dan dit van ESG-beleggen (SDFR-artikel 8). Immers je kan alleen in aandelen en obligaties beleggen met een meetbare invloed. In een artikel 8-fonds is de intentie daartoe al min of meer voldoende. Betekent dit ook dat je meer risico loopt en eventueel ook inboet op rendement?

Hoe kleiner het aanbod waaruit gekozen kan worden, hoe groter het risico? Niet noodzakelijk, maar je hebt wel meer kans op afwijkende rendementen (zowel in + of -). Voldoende spreiden is nu eenmaal een basisregel binnen de beleggingstheorie. Dit werkt nivellerend, maar verhoogt de zekerheid. Lees: minder kans op uitschuivers.

Moet je daarom bij impactbeleggen ook inboeten aan rendement? Mijn eigen gegevens zijn alvast te beperkt om als statistisch relevant te kunnen doorgaan. Ze zijn dus louter als een indicatie te beschouwen. Wat blijkt er uit?

Bevindingen 2023

In 2023 hadden slechts 3 van de meer dan 110 fondsen (artikel SFDR 8 of 9) die wij opvolgen een negatief rendement. 2 ervan waren impactfondsen. Het zwaarste verlies was – 5,79 %.

Globaal gezien was 2023 een goed beleggingsjaar. Ons beste artikel 9 -fonds haalde een rendement van 24,54 %. Het beste ESG-fonds haalde evenwel + 45,79 %. Let wel, dit laatste was een fonds vooral op technologie gefocust. De grote invloed van de AI-hype was daar doorslaggevend.

Bevindingen 1e kwartaal 2024

Na het eerste trimester van 2024 bleken er nog 7 fondsen met een negatief  YTD-rendement te zitten. 4 ervan zijn impactfondsen. Het grootste verlies bedraagt daar – 4,44 %.

De beursevolutie was globaal gezien ook erg positief. Het beste impactfonds ging vooruit met 12,18 %. Het beste ESG-fonds haalde echter + 16,61 %.

Conclusie onder voorbehoud

Mogelijk ligt een impactbelegger er niet van wakker dat hij (m/v/x) zelf iets aan rendement inboet. Als dit maar gecompenseerd wordt door de zekerheid dat zijn belegging effectief meehelpt om het milieu of de  maatschappij beter te maken.

In dit geval moet wellicht minstens duidelijk zijn dat de impact, die de belegging genereert, voldoende groot is om het verschil in rendement te compenseren. En lijkt het wenselijk dat de belegger hier ook over geïnformeerd wordt.

Zo door wetenschappelijk onderzoek bevestigd wordt dat impactbeleggen effectief minder rendeert, zou de overheid in compensatie kunnen voorzien. Door hier minder taksen op te heffen of in een fiscaal voordeel te voorzien. Immers als ze wil dat de belegger zijn geld heroriënteert naar een duurzame aanwending, hanteert ze best de stok én de wortel.