What’s in a name?

Als we onze geschiedenis kennen, dan is het historisch gezien mogelijk om heiliger te zijn dan de Paus. Wie ethisch wil beleggen, wordt geconfronteerd met een wildgroei aan termen en definities rond wat juist ethisch beleggen is. Ik waag mij daar niet aan. Feit is dat het begrip erg rekbaar is en vaak verbogen wordt tot het in het eigen kraam past.  Zijn wij 100 % ideologisch zuiver? Onmogelijk, gezien er -momenteel- nergens een commissie bestaat die waakt over misbruik van het begrip.

Zo was het voor mij een fluitje van een cent om de domeinnaam www.ethischbeleggen.com vast te leggen. Kwestie van eerst komt, eerst maalt. Ethischbeleggen.be zit al sinds jaar en dag in handen van Belfius vroeger: Dexia). Dus werd het “.com”. Zonder enige controle. Ik mag bij wijze van spreken een crimineel met achtergrond van oplichterij zijn, dan nog kon ik het terrein van ethischbeleggen.com bezetten.

We gebruiken diverse bronnen gebruiken ter afweging.

1. Sinds 2022 hebben we de fondsen die wij aanbieden grondig gewied. Alleen fondsen met een SFDR-label artikel 8 of 9 zijn in het aanbod gebleven. Artikel 8-fondsen houden in hun belegging rekening met 1 of meerdere ESG-aspecten. Artikel 9 -fondsen willen inzetten op een meetbare verbetering op vlak van ESG. de regelgeving is vrij nieuw (03/2021) en wordt nog niet consequent door overheden gecontroleerd.
2. Daarom volgen we ook de waardering van financiële informatieaanbieder Morningstar. Deze steunen zich op de studies welke Sustainalyticss publiceren. Sustainalitycs is een zogenaamde ‘duurzame rater’. Een analist die verder kijkt dan de onderste lijn in de boekhouding van een bedrijf. Een analist die ook kijkt hoe het bedrijf presteert op ESG-vlak.
3. Het is geweten dat dergelijke raters soms fel van elkaar verschillen in benaderingswijze. Zo kan het ene bedrijf bij rater A uitstekende punten halen, terwijl  rater B die ook een ESG-score toekent het naar de verdomhoek kan verwijzen. Dit omdat er geen eenvormigheid is rond de manier waarop ESG-criteria kunnen gemeten worden. Om die reden steunen we niet alleen op Morningstar/Systainalytics. We controleren ook wat een andere belangrijke rater MSCl aan ESG-fondsrating publiceert.
4. Omdat klimaatverandering 1 van de belangrijkste topics voor de komende decennia is, houden we ook rekening met wat CDP (Carbon Disclosure Project) via Climetrics over fondsen publiceert. Ze omschrijven zichzelf als ‘The Climate Rating for Funds’.
5. Ondertussen zijn er ook landelijke labels ontstaan rond duurzaamheid van fondsen. Een beetje te vergelijken met de labels op het stroomverbruik van elektrische apparaten of rond gezonde voeding. In Frankrijk volgen we door het Franse ministerie van Financiën gepatroneerde label Label ISR op. Ook de Luxemburgse screener LUXFLAG en de Duitse screener FNG staan op onze radar. In belgië heeft Febelfin zelf een label uit de grond gestampt. Dit onder de naam Towards Sustainability. Een groot pak van de fondsen die wij verdelen heeft daar ook een erkenning verkregen. We geven aan die erkenning momenteel nog geen gewicht. De norm om erkend te worden lijkt ons momenteel nog te weinig uitgeklaard. we rekenen er op dat binnen enkele jaren -een hopelijk voldoende strenge- Europese labelgever hun taken overneemt. Dit zou de eenduidigheid ten goede komen.

Beperkingen en oproep.

We beseffen dat onderzoeksinstanties niet onfeilbaar zijn. Zo zijn we niet vergeten dat ratingagentschappen als Moody’s, Standard & Poors of Fitch diverse banken een AA-rating toekenden. Terwijl die in de financiële crisis van 2008 plots toch op wankele benen bleken te staan. En waarbij bleek dat sommige van hun als veilig bestempelde financiële producten achteraf gezien meer op brandbommen geleken.

En soms zijn fondsen door de raters of labelaars nog niet opgemerkt of bestudeert. Dat kan omdat ze te klein in omvang zijn, omdat ze te nieuw in de markt zitten. Zelfs omdat ze liever geen jaarlijks lidgeld aan labelaars betalen om hun label te kunnen bekomen/behouden.

Dus onze poging tot ideologische zuiverheid, kan ondanks al onze checks and balances toch nog in gebreke blijven.

Beleggingsinstellingen, die het niet te nauw nemen met het ethisch gehalte van hun producten en toch er ronkende namen als “duurzaam“, “ethisch“, “SRI“, “MVI” “sustainable” op kleven, worden in de literatuur beschuldigd van GREENWASHEN. Dit begrip wordt gebruikt naar analogie met het befaamde witwassen van misdaadgeld. Met een niet correcte sticker wordt het product toch verkocht aan niets vermoedende beleggers met het hart op de juiste plaats. Uiteraard is het niet de bedoeling dat je dergelijke fondsen hier aantreft. Het is de bedoeling van de Europese regelgeving rond EU-taxonomie (*), om greenwash zou goed als onmogelijk te maken.

Vaak zijn het ook activistische groepen, die greenwash proberen te ontmaskeren. Deze hebben de -terechte- aandrang om hun visie steeds scherper te omlijnen.

Ik ben zelf géén financieel analist en heb ook niet de middelen om alles tot op de bodem uit te spitten.  Daarom deze oproep:

Weet je als lezer dat 1 -of meerdere-  van de fondsen die ik aanbied, toch erg veel boter op het hoofd heeft, wil dit dan zeker (& graag met bewijzen hiervan) mededelen. Dit laat me toe om het fonds zo nodig uit het aanbod te halen.

Heb je daarentegen weet van fondsen die interessant zijn én niet in het aanbod zitten, meld dit dan ook. Ik zeg er op voorhand bij dat ik als verzekeringsmakelaar bij sommige aanbieders van financiële producten niet terecht kan. Dus het zal niet steeds lukken om jouw tip mee in mijn aanbod op te nemen.

Al bij al denk ik dat mijn aanbod -hoewel zeker niet perfect- ruim genoeg is om er met gerust gemoed keuzes uit te maken. Vergelijk het met de partnerkeuze:  we allemaal weten dat als je wacht tot de perfecte vrouw/man komt opdagen, je allicht alleen achterblijft.  En je diverse goede matches aan je voorbij hebt laten gaan.

Beter beleggen in producten die op de goede weg zijn, dan aan de kant blijven staan en niet tot actie komen.

Hoewel steeds meer mensen niet-financiële criteria, zoals aandacht voor milieu, mensenrechten,… meenemen in hun beleggingsbeslissingen, zijn er ook nog tal van mensen die daar geen aandacht aan geven. “Money the world goes round”. Jammer dus dat ze aan de gevolgen van hun eigen keuzes voor anderen/toekomstige generaties voorbij gaan. Het is een beetje zoals met autorijden. Je weet dat de uitstoot van je wagen mee instaat voor opwarming van de aarde en voor verspreiding van kankerverwekkend fijnstof, … . Je kan dat negeren en vrolijk blijven rondrijden. Of je kan je mobiliteitsgedrag aanpassen: minder rijden, je wagen kiezen op basis van ecologische – en niet op basis van snelheidscriteria, …  .

Voor anderen is hun drang naar ideologische zuiverheid dan weer zo groot dat ze zelfs in ons aanbod hun gading niet vinden. Want dan hebben ze gezien dat bedrijf X waar ze tegen zijn toch voor  bvb. 1,20 % in het voorgestelde fonds zit. Schande! Dan houden ze hun geld nog liever op een spaarrekening, waar ze helemaal niet weten wat er mee gebeurt. Perfectie is zelden van deze wereld. Wees kritisch, maar onbuigzaamheid is niet altijd de beste opstelling. Soepelheid (zonder dat je een dweil in je opvattingen moet worden) kan veel meer in beweging zetten. Voor hetzelfde geld verdwijnt het gehate bedrijf enkele weken na je beslissing om aan de kant te blijven staan uit de belegging. Erger zelf, wat eens voor jou een voorbeeldbedrijf was waar je maar al te graag wou in investeren, kan volgend jaar zelf het middelpunt van een controverse zijn.

En tot slot. Vergeet ook niet dat de screening mbt. ethisch aspecten van de beleggingsfondsen niets zegt over het rendement dat ze genereren. Het is niet zo dat het beste fonds op ethisch gebied ook automatisch de hoogste financiële opbrengst biedt. 

(*) Het Europees Actieplan rond financiëren van duurzame groei  (2018) heeft onder meer tot doel om éénduidige normen en labels op te leggen voor wie duurzaam wil investeren. Of deze labeling correct en bestand tegen toekomstige ontwikkelingen zal zijn valt af te wachten. Er is alvast veel kans dat financiële instellingen in de aanloop tot de reglementering hun lobbyisten inzetten om het laken zoveel mogelijk naar hun kant te trekken.

(red. 18/02/2022)