“Only when the tide goes out do you discover who has been swimming naked” is een beruchte uitspraak van Warren Buffett. De meesterbelegger staat niet bekend als een voyeur. Enfin, we verwachten hem toch niet met een verrekijker in Bredene aan te treffen. Hij bedoelde met zijn uitspraak dat het niet zo moeilijk is om in aantrekkende markten goede beleggingsresultaten te bekomen. Maar dat het kaf van het koren gescheiden wordt eens de markten rake klappen krijgen. Wie zondigde tegen de beleggingsregel dat je steeds een voldoende financiële reserve moet aanhouden, beklaagt zich dit nu.

Wie slaagt er in kwade tijden in om zijn beleggingsportefeuille rendabel te houden? Maar ook wie houdt voldoende poeder droog en bleef koelbloedig genoeg om van de overblijvende opportuniteiten te kunnen profiteren. Niet voor niets is een andere uitspraak van hem dat je moet kopen wanneer het bloed door de straten vloeit.

De nieuwe  kleren van de (beleggings)keizer.

De quote heeft duidelijk aan dat je pas in tijden van crisis ziet wie voldoende reserve opgebouwd heeft. Reserve om een langere periode van gekelderde rendementen en gebrek aan inkomsten te kunnen overbruggen.

Ben je over-geïnvesteerd, dan kom je mogelijk in de problemen om al je verplichtingen (vb. kredieten) te blijven nakomen. Waardoor je zelfs streng afgestrafte investeringen moet verkopen en je dus zware verliezen moet incasseren.

Net voor de financiële crisis van 2007-2009 leken bijv. verschillende banken en verzekeraars sterk te staan, terwijl hun balansen volgepropt waren met subprime-leningen. Toen bleek dat de waarde daarvan niet correct (en zeker niet zo hoog als in de boeken ingeschreven stond) kon ingeschat worden, tuimelden ze 1 na 1 naar het statuut van pauper. Zonder overheidshulp gingen ze over de kop. Met overheidshulp was het nog vaak kantje boordje.

Een met krediet gedopeerde economie.

De huidig Coronacrisis met zijn lockdown én economische terugval herinnert ons terug aan de uitspraak van Buffett. Ze kan ons ook terug doen denken aan het advies én de levenswijze van vorig generaties: “eerst verdienen en dan spenderen“.

De voorbije jaren stoelde de economie op de steroïden van overmatig (goedkoop) krediet. Niet alleen de overheden met hun grote schuldenlasten. Ook veel ondernemingen en particulieren leefden in de overtuiging dat het verstandiger is om eerst te lenen en dan te verdienen. En ook dat alles wat verdiend wordt best ook dadelijk terug besteed wordt.

• De betaling voor die 1 grote vakantiereis en enkele citytrips per jaar werd desnoods (gedeeltelijk) gefinancierd met een persoonlijke lening.
• Met een eigen wagen maakt de autofinanciering het mogelijk om de buur te overklassen met een groter statussymbool.
• En uiteraard zo vlug als mogelijk een hypotheek om de baksteen in onze maag te bedaren.

Zichzelf iets ontzeggen, downscalen, eerst een financiële reserve opbouwen vooraleer risico te nemen? Dat leek zo oldskool.

Vrij veel beleggers lijken in ditzelfde bedje ziek. Een spaarreserve aanhouden op een slapende rekening, terwijl de financiële markten je de kans geven om slapend rijk te worden? No way, Jose! De keuze is vlug gemaakt. Alleen nog beslissen aan welk vermenigvuldigingswonder je je centen besteed: cryptomunten, ETF’s, aandelen biotech, … . Dat omstandigheden kunnen kantelen?  En dat een voldoende financiële reserve aanhouden een beleggingsregel is wil je rustig en veilig door het leven kunnen gaan? Een kniesoor die daar om maalt.

Het paard terug voor de kar spannen.

Er werd in het verleden regelmatig verwittigd om het wat rustiger aan te doen. Zo had de NBB in het voorbije najaar ingegrepen en de toekenning van woonkredieten strenger gemaakt. Maar globaal gezien bleef de gemoedsgesteltenis voor een groot deel van de bevolking “het kan niet op“. Let the good times roll!

Maar inmiddels is bewezen dat het wel op kan. En nog vlug én onverwacht ook.

De regering kwam al van bij het begin met noodmaatregelen voor newbie werklozen en zelfstandigen geconfronteerd met een plotse sluiting. Ze beseft blijkbaar dat velen op het einde van hun geld een stukje maand over hebben.

Wellicht was dit een zeer terechte inschatting. Maar het bewijst alvast ook dat velen nu aangespoeld zijn op het naaktstrand. En dat anderen er wellicht straks op liggen. Eens de zee zich nog iets verder terugtrekt.

We zullen met velen zijn, die nu beseffen dat ons financieel beleid net zo min afgetraind is als ons lichaam. Dat het tomeloos consumeren niet zaligmakend is, maar grote risico’s inhoudt.

Het is een tijd waarin parabels als die van Mattheüs 6, 19-34 ‘Kijk eens naar de bloemen in het veld … /Kijk eens naar de vogels in de hemel …’  beter niet te veel verteld worden. Wat niet wegneemt dat fauna en flora bewonderen en koesteren zinvol is.

Misschien is het niet nodig om over te gaan naar Genesis vers 19. Het volstaat de gekende fabel van de la Fontaine over de Krekel en de Mier van onder het stof te halen. Maar laat dan de boodschap zijn dat plannen en vooruitkijken nodig zijn. En niet dat kunstenaars niets bijbrengen in onze maatschappij.

En de hand aan de ploeg.

Op een naaktstrand zijn natuurlijk niet veel werktuigen aanwezig. Maar als iedereen zijn handen gebruikt om bij te dragen -eerder dan om zijn eigen schaamte te verbergen-, dan moet het mogelijk zijn om opnieuw beschutting en veiligheid op te bouwen. Winston Churchill indachtig: “Never waste a good crisis!”

Zolang we de zandhoop maar niet afgraven om onze naaktheid opnieuw door het water aan het zicht te onttrekken. Want dan hebben we niets geleerd.