De inflatie is een sluipend gif, dat ons geld minder waard maakt. Je kon hierover lezen in ons blogbericht van 6/04/2022. Om die reden probeert men het oplopen daarvan te bestrijden. Een beetje inflatie echter wordt als goed beschouwd. Dit doet ons consumeren en houdt zo de economie op gang. Een teveel aan inflatie is diefstal van koopkracht. In dit artikel focussen we op een nieuwe vorm van inflatie: greenflation. Kleurt de inflatie momenteel groen?

 

Greenflation: koopkrachtverlies op weg naar CO2-neutraal leven.

Karl Otto Pöhl, voormalig president van de Bundesbank, stelde het ooit plastisch voor. Hij vergeleek inflatie met tandpasta. Eens die uit de tube is krijg je die er moeilijk terug in.

Eén van de redenen waarom de inflatie wellicht niet direct zal verdwijnen is het feit dat we in de transitieperiode zitten die de klimaatverandering moet counteren. De overstap naar minder CO2-uitstoot dwingt ons om maatregelen te nemen. Maatregelen die nu eenmaal geld kosten. Maar we mogen niet vergeten dat de klimaatverandering negeren nog veel meer geld zal kosten.

Die transitie heeft al een nieuw woord opgeleverd: “greenflation”. De Europese Green Deal zou deze specifieke vorm van inflatie aanjagen. En daarmee gelijktijdig het draagvlak voor de transitie aantasten. Het begrip wordt dan ook al overvloedig gebruikt door wie de transitie wil afremmen. Deze wijzen er op dat propaganda dat dit ‘eerlijk’ kan niet geloofwaardig is. ‘Leave nobody behind’ is een mooie slogan, maar zal dat in de praktijk wel lukken? We belichten greenflation vanuit de hoek van het bedrijfsleven, de particulier, de overheid en de belegger.

Greenflation in het bedrijfsleven: jezelf de das omdoen?

drama …

In de Financial Times van 2/08/2021 stond een alarmerend artikel over de tegenstelling tussen de noodzaak aan materialen nodig voor een nieuwe economie enerzijds en anderzijds de steeds nauwere regelgeving die het ontginnen, smelten, … van die materialen aan banden legt.

• Er werd in een historisch perspectief gesteld dat nieuwe energiebronnen in het verleden steeds een innovatieboost gaven aan oude energiebronnen. Ook nu zouden we in afwachting van de groene economie tijdens de transitieperiode eerst méér olie verbruiken. Maar door strengere regelgeving zouden olieproducenten hun productie juist verminderen. Onder meer omdat ze niet genoeg financiering vinden.
• Koper en aluminium, beiden erg belangrijk voor een groene elektrificatie, stuiten op protest van milieuactivisten. Dit omdat de ontginning/productie erg vervuilend is voor lokale gemeenschappen en visbestanden.
• China – in het verleden een grote verschaffer van grondstoffen (+/- 60 % van de aluminium komt uit die hoek)- had in het begin van de jaren 2000 een overschot aan ijzer en staal. Dat bood het aan dumpingprijzen op ontwikkelde markten aan. Maar China draaide deze insteek  terug omdat het zelf klimaatneutraler wil worden.

Kortom, volgens de Financial Times was het evenwicht zoek. Overheden (en groenen in het bijzonder) zorgden er voor dat de prijzen om een properder wereld te creëren de pan uitswongen, omdat ze de oude economie de hand te vlug omwrongen.

… of zegen.

Deze visie werd deels tegengesproken door Cleantechnica in het artikel Understandig Greenflation  (28/11/2021). Daar worden de hoger genoemde bekommernissen een korte termijnbezorgdheid genoemd. Hoewel de prijsstijging van onderliggende grondstoffen reëel is, gelooft men daar dat de kosten uiteindelijk toch zullen zakken door het groeien van de markt. Hierdoor zal financiering, de vergunningenlast, loonkost voor installaties, … dalen. Terwijl deze voor alles wat klimaatrisico’s veroorzaakt eerder zullen stijgen.

Greenflation voor de particulier: toch een impact.

Enkele maanden vroeger (25/03/2021) kon je in Forbes lezen dat de financiële markten greenflation moesten leren naar waarde schatten. Daar werd er op gewezen dat een beetje inflatie in feite goed is en dat de komende jaren rekening zal moeten gehouden worden met de gevolgen hiervan. ESG-bekommernissen zullen prijzen doen stijgen.

• Uw huis isoleren heeft een kost, elektrische auto’s zijn prijziger dan hun fossiele soortgenoten, … .
• Als we in de strijd om CO2-uitstoot te verminderen de globalisering terugdraaien en kiezen voor plaatselijke productie, zal een pak over- en weer gerij/gevaar/gevlieg en haar vervuilend effect verminderen, maar dreigen de productieprijzen de hoogte in te gaan. Productie uit lageloonlanden gaat immers op de schop als we deglobaliseren.
• Verder zullen verzekeraars door stijging van het catastrofenrisico nav. klimaatverandering hun premies optrekken.
• …

Alles wijst er op dat particulieren dit ook in hun portemonnee zullen gaan voelen.  Terwijl bij de eerste voorbeelden in feite kan gesproken worden van initiële kosten, die op termijn tot minder uitgaven leiden (een soort voorfinanciering dus), zijn de volgende voorbeelden eerder structureel blijvende kosten.

gevolgen voor overheden en beleggers.

Ook beleggers en overheden zullen met Greenflation rekening moeten houden.

overheden

Waar overheden dachten dat ze de nodige investeringen konden betalen via verdere deficit spending, wordt dit mogelijk tricky als de inflatie plots de hoogte inschiet. Dan moeten de schulden immers aan hogere intresten gefinancierd worden. Iets wat de draagkracht van armlastige landen onder druk kan zetten. Het zou wel eens kunnen dat hierdoor de populaire MMT (Modern Monetary Theory/moderne geldtheorie)  vroeger dan verwacht op haar juistheid getest wordt. Die theorie houdt ons voor dat een overheid in feite onbeperkt schulden mag maken.

beleggers

Beleggers hebben zich de voorbije 30 jaar in feite niet met inflatierisico moeten bezighouden. Maar de vraag blijft of het tij niet gekeerd is. Waar vroeger bescherming gezocht werd door te investeren in grondstoffen, aan inflatie gelinkte obligaties, …, zijn er nu misschien ook bijkomende mogelijkheden. Ik som er 2 op:

• ESG-Leiders: bedrijven die het voortouw nemen in de race naar zero-netto uitstoot zullen wellicht in de komende jaren flink groeien. Je kan hierbij denken aan producenten (van onderdelen) van elektrische voertuigen, isolatiematerialen, niet-fossiele verwarmingsbronnen (als warmtepompen, zonneboilers, .. ), …
• bedrijven met een concurrentievoordeel/competitief voordeel: Economic Moat is een begrip dat gepopulariseerd werd door Warren Buffet. Het zijn als het ware bezitters van een grote slotgracht rond hun producten. Zaken dus die anderen niet gemakkelijk kunnen kopiëren. Het kan dan gaan over in het bezit zijn van een ‘sterk merk’, quasi monopolie door licenties en patenten, producten met hoge overstapkosten, technologische voorsprong, kostenvoordeel (door volume), netwerkeffect (gebruik van producten die anderen ook gebruiken en waarvan je weet dat je compatibel blijft), …

Greenflation verliest haar kleur. De gewone inflatie overklast ze

pandemie en oorlog

Tijdens de COVID-pandemie was de inflatie al aan het oplopen. De aanvoer van voldoende wisselstukken werd her en der onderbroken door wegens de pandemie stilgelegde fabrieken. En er was een tanker die wekenlang de doorvaart van het Suez-kanaal blokkeerde. Na de herneming van de economische activiteit bleek dat de energieprijzen door de gestegen vraag plots de hoogte inschoten.

Met “de speciale operatie” die Poetin voor Oekraïne in petto had, is de energieprijs nog verder gestegen. Ook lijken we af te stevenen op  tekorten aan graan, nikkel, aluminium, koper, … .

Wie momenteel een huis bouwt of verbouwt zal het geweten hebben. Annnemers lachen offertes van1 jaar oud weg. Ze vervangen ze door nieuwe offertes met prijzen die vaak tientallen procenten hoger liggen. De prijs van elektriciteit steeg voor wie met een elektrische auto rijdt, maar de prijs aan de pomp voor fossiele brandstoffen steeg nog meer.

Kleurt de inflatie groen? De feiten hierboven lijken aanwijzingen dat ze eerder kleurloos is.

niet verduurzamen kost ook geld

Deze algemene stijgingen maken de stijging die de verduurzaming van onze leef- en woongewoontes veroorzaakt niet ongedaan. Ze helpt wel om tegenstanders van de zero-netkoers de wind uit de zeilen te halen. Alles wordt duurder, zelf (en niet in het minst) de niet-duurzame gewoontes die wij er op nahouden. Zoals leven in een niet goed geïsoleerd huis, ons verwarmen en verplaatsen met fossiele brandstoffen, … .

Fossiele brandstoffen zijn uit gemakzucht en uit consumptiegedreven mentaliteit (het kan niet op, zuinigheid is lastig, …) bij quasi iedereen verankerd. Terwijl weinigen ook beseffen hoezeer onze subsidieruiven deze ook sponsoren. Het besef dat onze afhankelijkheid van autocratische regimes ons in feite medeplichtig maakt aan het in stand houden ervan, kan de steekvlam zijn. De switch die we met zijn allen moeten maken, wordt er misschien makkelijker verteerbaar door.

Toch zal het pijn doen.

Dit alles neemt niet weg dat overheden, bedrijven en particulieren hun geld slechts 1 keer kunnen uitgeven. Ook al vergeten ze dit soms. Dat betekent dan ook dat iedereen zijn prioriteiten zal moeten herschikken.

• Overheden zullen hun fiscale cadeautjes moeten afschaffen (of op zijn minst anders oriënteren) en toch in hun overbodige uitgaven gaan wieden.
• Bedrijven zullen op langere termijn moeten denken. Investeren in hun infrastructuur en daarom minder uitkeren aan hun aandeelhouders, hun productie- en verkoopprocessen tegen het licht houden.
• Particulieren zullen mogelijk de luxe van veelvuldige vakanties moeten inruilen ten voordele van investeren in hun patrimonium.

Wie al op het tandvlees zit zal het nog moeilijker krijgen of het nu armlastige overheden met grote staatsschuld zijn, bedrijven die met flinterdunne winstmarges of zelfs verlies werken, particulieren die geen financiële reserve ter beschikking hebben.

Greenflation: de kleur van de pasta is minder belangrijk dan het geknijp in de tube.

De laatste maanden bewijzen het: de doodgewaande inflatie is terug. Ze in de huidige omstandigheden toeschrijven aan de versnelde noodzaak naar vergroening én drastisch verminderen van de CO2-uitstoot lijkt echter eerder wishfull thinking van sommige personen/organisaties. Zij die er een agenda op nahouden waarbij op de rem gestaan wordt voor verduurzaming. Je zou dus kunnen zeggen dat deze aan greenwashing doen. Greenwashing gebruikt men meestal in de betekenis van “een product/dienst duurzame eigenschappen toeschrijven die het niet heeft”. Een vorm van oplichting om op een goed blaadje te staan bij de steeds grotere groep mensen die duurzaamheid belangrijk vindt.

Vandaag doemberichten de wereld insturen over de hoge kostprijs – en de gevolgen op ons budget van verduurzaming, verlagen van CO2-uitstoot, …   kan je ook zien als een vorm van ‘greenwash’. Je vernauwt een algemeen om zich heen grijpend fenomeen om ideologische/politieke/economische doeleinden.  En je herleidt dit verkeerdelijk tot het gevolg van een evolutie in een richting die je zelf niet wilt. Of op zijn minst wil afremmen.

In de tandpasta-beeldspraak uit het begin van dit artikel uitgedrukt: het maakt niet uit of tandpasta bestaat uit een eenzijdige witte sliert, een mengsel van wit met blauwe of rode strepen of uit  saai groen. Wanneer je te hard op de tube kneep, is groene pasta even onmogelijk terug in de tube te duwen dan andere mengsels. Het komt er op aan de tube zachtjes in te drukken. Zodat er niet plots een kwak uit de opening spuit. Kleurt de inflatie groen? Voorlopig lijkt dit nog zeker niet het geval.