Sommige maatschappelijke geledingen (vakbonden, drukkingsgroepen, extremistische politieke partijen,…) laten ons geloven dat er nog steeds massa’s geld is, dat het daglicht niet kan verdragen. Als we bepaalde persdossiers (Panama Papers,…) lezen, dan hebben deze nog gelijk ook.
Nochtans wordt de regelgeving rond financiële verrichtingen steeds strenger. Het verbod op cashverrichtingen hoger dan € 3.000 is daar al een voorbeeld van.
Personen die in het economisch leven actief zijn rond opzetten van vennootschappen, organiseren van geldstromen, …. worden door de wetgever steeds meer gezien als potentiële sluizen waarlangs geld mogelijk “witgewassen” wordt. Ook de omgekeerde beweging witte gelden laten doorstromen naar organisaties/individuen met terroristische doeleinden komt meer en meer in het vizier.
Dat dergelijke handelingen ook bij bankiers en verzekeringsmakelaars mogelijk zijn, is dan ook de wetgever niet ontgaan.
Deze groepen zijn sinds enkele jaren gehouden om per vestigingsplaats een AMLCO te hebben . Dit letterwoord staat voor Anti-Money Laundering Compliance Officer. Lees: een anti-witwasverantwoordelijke. Deze is niet alleen het aanspreekpunt van het kantoor om verdachte verrichtingen te detecteren.
Hij (m/v) moet ook instaan voor het doorspelen van de verdachte verrichtingen aan de CFI: De Cel voor Financiële Informatieverwerking.
Vanuit diverse hoeken (onder meer ook de verzekeringswereld) was er de voorbije jaren erg weinig melding van onfrisse praktijken aan de CFI. Tevens is gebleken dat alvast België een draaischijf(je) was voor financiering van internationaal terrorisme.
Redenen genoeg dus om de wetgeving te actualiseren. En om na actualiseren -om er voor te zorgen dat de wet geen dode letter bleef- ook de betrokken tussenpersonen op hun plichten te wijzen.
Zo dienden o.m. verzekeringsmakelaars tegen 30/06/2018 een eigen risicobeoordeling neergeschreven hebben (welke zijn de risicofactoren gezien de aard van mijn kantoor? Welke ervan zijn standaard?, Welke zijn hoog?, …). Doel van deze oefening? Het bewustzijn ontwikkelen dat witwassen en financiering van terrorisme niet automatisch aan de eigen deur voorbijgaan. De wetgever verwacht dat de risicobeoordeling geen dode materie is, maar een evoluerend iets is. Dus ze wil dat de alertheid hoog blijft. Een uitgeschreven document dat stof ligt te vergaren in een lade gaat aan die functie voorbij.
Ook dienden o.m. alle verzekeringskantoren tegen 15/10/2018 een ingevulde vragenlijst (AML Survey for Insurance Intermediaries – 31/12/2017) aan hun controledienst FSMA bezorgen. Hierin werd het profiel van hun kantoor vastgelegd (geografische activiteit, welke levensverzekeringsactiviteit men uitoefent, welke klantentype men bedient, hoe de verrichtingen georganiseerd worden, of men beschikt over een algemene risicobeoordeling, welke procedures men heeft om witwassen/financiering van terrorisme tegen te gaan).
Ook het invoeren van een UBO-register kadert o.m. in deze wetgeving. Als je niet weet wie de uiteindelijke begunstigde is bij een vennootschap, weet je ook niet naar wie het geld bij uitkering uiteindelijk naartoe gaat.
Uiteindelijk worden personen actief in o.m. de financiële sector gedwongen om veel concreter dan vroeger (door invoeren van de risicogebaseerde benadering) verrichtingen op te volgen. En door de informatie die men uit de vragenlijst kan destilleren komt er voor ieder kantoor nu een soort nulmeting ter beschikking. Op die manier zal het voor de contolerende overheid gemakkelijker worden om de opvolging te organiseren.
De sector is dus opnieuw eens met de neus op de feiten gedrukt. Wat niet wegneemt dat er in de sector geen malafide praktijken meer zullen gebeuren. Als zelfs grote bankinstellingen als ING of Danske Bank niet over een sluitend controlesysteem beschikken, kan je dit dan van veel kleinere entiteiten wel verwachten?
Ook in onze werking rond ethisch beleggen wordt een blijvende aandacht rond deze problematiek verwacht. Verrichtingen met bewoners uit risicolanden of met PEP’s (politiek prominente personen) zijn niet onze dagelijkse praktijk.
Maar iedere klant moet tegen het licht gehouden worden. Gelukkig zijn de vragenlijsten van de verzekeraars waar we mee werken ook aangepast aan de betrokken wetgeving, zodat we bij de les gehouden worden. Know Your Customer is er inmiddels gemeengoed geworden.
Alleen moet er nog eens creatief nagedacht worden hoe er in de looptijd van het contract omgegaan wordt met deze vereiste. Bij investeringen op lange termijn-wat beleggingen in feite zijn- is het immers niet denkbeeldig dat er zich tussentijds bij de klant belangrijke wijzigingen voordoen (in relatiestatus, in beroepsmatige functies, in politieke overtuiging -radicalisering-, ….). Deze op een niet storende wijze kunnen capteren voor de uitbetaling van een verrichting, zal nog enig creatief denkwerk vragen. Maar dit is finaal ook een deel van de opdracht. Zuivere bedoelingen moeten er immers zijn van bij het begin van de verrichting tot aan het einde ervan.
Tot slot: persoonlijk bevreemd het mij dat FSMA alleen de “levensverzekeringen” lijkt te viseren. Je moet niet echt veel fantasie hebben om ook in de sector van brandverzekering/autoverzekering (omnium) constructies op te zetten, die gevaarbelletjes zouden kunnen doen rinkelen. En van misdaad is het geweten dat deze zich verlegt. Als 1 poortje gesloten wordt, gaat er elders vaak een ander open.