Het is voor gelovigen erg confronterend als een atheïst plompweg verkondigt dat God niet bestaat. Meestal gaan dan de stekels opstaan en is er geen plaats meer voor een sereen debat over de kwestie.

Voor wie bij duurzaam beleggen zweert, is het even confronterend om te lezen dat hij zich in het midden van een gigantische bubbel onzin bevindt. Een  ESG-bubbel die zichzelf al een 50-tal jaar vormt.

We konden dit (onze titel, maar dan zonder ?) recent lezen in ValueWalk. Dit is een site die zich richt naar grote vermogensbeheerders, hedge funds en value investing. Waarde-beleggers (genre Warren Buffett) hebben het de laatste 10 jaar niet erg getroffen. Mede door de tech-ontwikkeling is er een tendens om meer op “groei-aandelen” en minder op “waarde-aandelen” in te zetten.

Omdat waarde-investeerders ook gaan voor de lange termijn, zijn er raakvlakken met duurzaam beleggen. Daarom leek het raadzaam om toch ook even hun visie te horen?

Welk klok horen we?

Het artikel is geschreven door Capitalist Exploits, volgens eigen omschrijving een team globetrotters, op zoek naar unieke, nog niet-ontdekte beleggingsopportuniteiten wereldwijd. In die zin is het logisch dat ze niet voor ESG pleiten. ESG is immers niet langer een niet-ontdekte beleggingsmogelijkheid. Integendeel, het wint steeds meer aan tractie. Het citaat waar deze bijdrage (en hun artikel) zijn titel aan verleend komt dan weer uit de koker van Eric Weinstein.

Weinstein beheert Thiel Capital, de investeringsmaatschappij van Peter Thiel. Thiel zelf is een excentrieke miljardair. Stond samen met Elon Musk aan de wieg bij PayPal, maar investeerde ook fors in Facebook. Zijn investeringen overspannen een breed spectrum (artificiële intelligentie, levensverlenging, permanente verblijfplaatsen op zee). Met die zee-gemeenschappen wou hij nieuwe ruimte geven aan menselijke vrijheid.  Maar als superrijke zag hij er wellicht ook een mogelijkheid in om zich te onttrekken aan de belastingplicht die op ieder van ons rust. In alle geval is hij een omstreden intellectueel met vaak extreme standpunten ( … I no longer believe that freedom and democracy are compatible…). De paragraaf die we aan hem gewijd hebben, is veel te kort om zijn figuur volledig te belichten.

Terug naar Eric Weinstein. samen met zijn broer Bret is deze ook bekend omdat hij de term Intellectual Dark Web bedacht. Een informele groep progressieven aan de linkerzijde, die de touwtjes in handen houden en bepalen hoe de ‘goegemeente’ moet denken (zij ijken wat ‘politiek correct’ is). Een beetje te vergelijken met hoe veel mensen ter linkerzijde denken dat er een rechtse groep kapitalisten de economie in handen heeft en daar de marsrichting bepaalt (denk: bilderbergconferentie). En hiermee zitten we dus volop in de wereld van het complotdenken. De goeden tegen de slechten. Them and Us.

Wie is aanhanger van ESG?

Het artikel beschrijft de beweging, die voor duurzaamheid gaat als volgt: ” het is een troep mensen, die hennepkleren en dreadlocks dragen, bomen knuffelen en als beroepsbezigheid boetseren ze de financiële marketing kant van Greta Thunberg.

ESG is dan de “oplossing” om het populaire gedachtengoed uitgedragen door handenwringende, tandenknarsende goeddoeners, die beweren dat ze de pijnpunten van de wereld kunnen genezen, zonder ooit maar iets te hebben geproduceerd, te kaderen. Om het met de woorden van Nassim Taleb samen te vatten ” Intellectuelen, maar toch idioten“.

De ESG-profeten willen wellicht een nieuwe generatie aanspreken. De veganisten. U hoeft daar niet over te discussiëren… het is zo. En zoals we wel weten veganisten zijn bleek, hebben een slechte adem en zijn zwak.”

Hé, Hé, dat lucht op. Lang genoeg beleefd geweest, denken we dan Jan DeWilde-gewijs.

What the f*ck is ESG?

Maar het gaat nog even door.

“Zwak is net een nauwkeurige beschrijving van het uitgangspunt dat achter veel van deze ‘ESG’fondsen, die het licht zien, zit. Het is een geweldige trechter waarmee waardeloze bedrijven (horseshit compagnies) aandelenkapitaal binnenhalen, wetend dat investeerders geen aandacht zullen schenken aan winstgevendheid op korte – of lange termijn. Veilig in het wetenschap dat hersenloze algo’s (algoritmes?) tegen elke prijs een aandelenvoorraad zal aankopen, gezien het (vandaag de dag) allemaal gaat om “allocation”  en “fundamentals” er niet meer toe doen. Was ik in staat een verdienstelijke anti-koeienscheten-, red-de-planeet-bedrijf op te zetten en kon ik dit binnenloodsen in gelijk welk van het stijgend aantal ESG-fondsen, dan was ik verzekerd van kapitaal injecties. Het zou zelf niet eens iets uitmaken als ik hierbij een slavenhandel dreef. Je denkt dat ik een grapje maak? Blijf lezen!”

iShares ESG MSCI USA ETF

“Bovenstaande ETF pronkt met het begrip ESG in zijn naam. Dit fonds is er in geslaagd om inmiddels 7miljard $ in beheer te hebben. Ik zeg u dat omdat het allemaal onzin is. De aandelen waarin dit fonds belegd hebben niets te maken met het verbeteren van de wereld. Ze dragen in niets bij om deze een humane, gezondere en veiliger plek te maken. Het is eerder een mechanisme dat lijkt op (verhandelen van) koolstofkredieten en het besturen van een Tesla. Een dom idee zonder enig effect, dat alleen voor de schone schijn iets teweeg brengt.

Dit is een ETF, die is ontworpen voor de massa die op sociale media hun deugdzaamheid willen etaleren en voor ruggengraatloze vermogensbeheerders (yes you Blackrock), die een rusteloze menigte wil behagen.

Gelukkig voor iShares, de onderschrijver, dat niemand de samenstelling van dit ding belangrijk vindt. Niemand is immer geïnteresseerd in de feiten, ze hollen alleen maar een dogma achterna.

Bekijk die ETF eens grondig. 1 van de grootste participaties? AMAZON. Het is vandaag de dag moeilijk om een groot bedrijf te vinden dat zijn personeel nog meer als slaven behandeld dan Amazon.”

De top 5 participaties in de ETF.

In die ding zijn de 5 belangrijkste participaties: Apple , Microsoft, Amazon, Facebook en Alphabet (nvdr. bedrijf boven Google).

Kijk ter vergelijking eens naar de top deelnames aan de Nasdaq: Microsoft, Apple, Amazon, Facebook en Alphabet. Yip, juist dezelfde bedrijven! Proficiat beleggers, jullie hebben juist 7 miljard $ in een ETF geïnvesteerd dat in essentie hetzelfde doet als investeren in de Nasdaq!

Het verschil is natuurlijk dat investeren in de Nasdaq niet gepaard gaat met het verdienen van aflaten voor de duurzaamheidsreligie. Ik breng dit aan omdat investeren in deze ETF de meest onevenwichtige samenstelling van harde activa die ik ooit gezien heb, gewoon verergert.

De wereld is gekkenhuis geworden, waar zwakke mannen elkaar proberen te overtreffen in het toezeggen van hun steun aan wat ook de laatste slogan en oproep tot actie is van een hysterisch aanwassende godsdienst (klimaatverandering, gendergelijkheid, black lives matters). Dit terwijl er belangrijke problemen aan het broeden zijn, waar niemand zich momenteel druk om maakt. Maar dat zal veranderen.”

Onvermogen om dingen in perspectief te plaatsen.

De lockdown zal gevolgen hebben …

De rest van het artikel wijst op de situatie van de laatste maanden: een wereld in lockdown, waarbij de gevolgen alvast in de VS en Europa zijn dat talrijke bedrijven in faling zullen gaan. Iets waarbij de werkloosheid (meer dan 30 miljoen in de VS) onrustbarend stijgt. Volgens de auteurs zijn er straks niet alleen boze mensen, maar hongerige boze mensen. Ze verwachten niet dat de overheid dit probleem goed zal aanpakken. Maar geloven wel dat de markt daar beter geschikt voor is. Via die markt mogen mensen denken, produceren en handel drijven om voor zichzelf een betere toekomst te verwerven.

… Honger zal weer toeslaan

Maar dit is precies wat niet zal gebeuren. We naderen een tijd waarin alle zaken die we nu als vanzelfsprekend beschouwen (de industrie, de goederen en diensten) onder druk komen. De auteurs vrezen dat Joe Sixpack (de gemiddelde Amerikaan) zal ervaren dat zijn avocado op toast niet langer gegarandeerd is. Terwijl hij achteloos op zijn iPhone tikt vanuit zijn lederen zetel (allebei geïmporteerd uit China) beseft hij niet dat dit alles via complexe toeleveringsketens (zwaar onder druk) en vrijhandelsovereenkomsten (zwaar onder druk) tot bij hem komt. Net zo min als hij beseft dat kapitaal investeren voor zaken als landbouw niet langer evident zijn. Straks zal hij wel vaststellen dat zijn rijst met groentenschotel bij zijn Chinese take away 2 x zo duur geworden is.

… en dan lopen beleggers wel weer achter een andere vlag.

Dan zal het ESG-jargon bij dezelfde vermogensbeheerders weer ingeruild worden voor de allocatie van de dag. Van de hongeren helpen (morgen) zal het verhaal worden ‘de voedselcrisis oplossen’. Dan komt de massa in beweging en plaatsen ze hun investeringen terug in het snoepje van de dag. Sectoren waar nu niemand om geeft, worden dan de nieuwe pleisterplaatsen. De gigantische bubbel van onzin zal dan langzaam leeglopen. De plaatsen waar je je kapitaal moet in investeren zijn beslist niet deze waarin the talk of the town je willen laten geloven. Denk voor jezelf en laat je niet leiden door wat vandaag populair is.

Onvermogen om dingen in perspectief te plaatsen (bis).

Hoewel het artikel terecht de vraag durft stellen of ESG wel meer is dan een trendy letterwoord en ook oproept om niet klakkeloos af te gaan op de naam van een fonds zonder de inhoud nader te bekijken, is het artikel ook ongemeen eenzijdig.

1e karikatuur:  de duurzame belegger

Het artikel beschrijft de huidige duurzame investeerders alsof ze allen te herleiden zijn tot lanterfanters, die niets positief produceren in hun leven. Bleekscheten met een slechte adem. Kortom zwakkelingen, die een trend nalopen zonder er zich in te verdiepen. Uiteraard bestaan er dergelijke mensen. Maar de wereld van de duurzame investeerder is natuurlijk veel meer dan dit. Ze telt minstens evenveel deelnemers, die wel skin in the game hebben. Institutionele beleggers als vakbonden, universiteiten, kerken, …. proberen hun gelden al jaren consistent met hun eigen opvattingen te investeren. Ondertussen volgen pensioenfondsen steeds meer deze richting (CalPERS, AFP, Noors Staatsfonds,  …). Dat particulieren nu volgen lijkt de bezegeling van een trend te zijn. En inderdaad onder die particulieren zit wel eens een rare snuiter. Maar om die dan dadelijk tot mascotte van de duurzame beleggers te promoveren? Het zegt mogelijks meer  over het mens- en wereldbeeld van de schrijver dan over de beschrevenen.

2e karikatuur : het duurzaam beleggingsfonds

Net zoals het artikel de duurzame belegger reduceert tot een karikatuur, doet hij hetzelfde met ‘het duurzame beleggingsfonds’. Hij kiest er 1 uit, een ETF, die door zijn eigenheid sowieso een index volgt. Terwijl er naast ETF’en duizenden actieve fondsen zijn, die wel aan stock picking doen of die zich op welbepaalde duurzame niches richten. 1 rotte appel (let wel, er zijn zeker nog fondsen die meer voor de schijn dan voor het zijn de duurzaamheidsvlag bovenhalen) is blijkbaar genoeg om een ganse, groeiende, sector de grond in te boren.

3e karikatuur: de schrijver zelf

De schrijver van het artikel lijkt ESG-bekommernis alleen maar gewauwel te vinden. Als we de achtergrond van de schrijver duiden, kunnen we dit wel begrijpen. Maar met een grof geschut iets neerhalen, betekent nog niet dat men gelijk heeft. Nergens is sprake van genuanceerdheid. Waar staat hij zelf voor? Staat hij op zijn volle vrijheid en vindt hij investeren in bedrijven die de wereld manifest om zeep helpen (vervuiling, wapenhandel, …) dan OK? Verwerpt hij de wetenschappelijke consensus over klimaatverandering? Mag (/moet) er geen moraal zijn bij beleggingsoverwegingen? Leve de SIN Stocks dan maar?  We weten het niet. We kunnen alleen afleiden dat hij waardebeleggingen belangrijk vindt.

Een bubbel onzin?

Uit dit alles lijkt de conclusie toch te zijn dat het met de grond gelijkmaken  van ESG-beleggingen eerder een persoonlijke vendetta is. De site waarop die vendetta gepubliceerd werd, lijkt alvast genuanceerder dan poster van de bijdrage. 3 dagen later verscheen daar immers reeds een bijdrage onder de titel: Going Beyond Green: The Evolution of Sustainability Post Covid-19. Tenzij het ValueWalk natuurlijk alleen te doen zou zijn om clickbait.

Maar dat mag ons niet blind maken voor de uitwassen, die er ontegensprekelijk zijn. Hieronder vindt u er 2:

• Opportunisme bij financiële instellingen: de aanwas van fondsen die ESG in hun vaandel dragen is inderdaad opvallend groot. En we zien regelmatig dat verdelers kiezen voor fondsen die op vlak van rendement of consistente samenstelling nog maar weinig bewezen hebben.
• ESG is door de popularisering een woord geworden dat de lading van erg verschillende beleggingen overspant. Wie alleen op ESG filtert loopt dan ook een reëel gevaar om een onevenwichtige portefeuille samen te stellen. Al is het maar dat hij (m/v) aan zijn eigen beleggingsprofiel voorbijloopt.

Maar in een wereld waar voortschrijdend inzicht grenzen sloopt en nieuwe opricht, is het niet onmogelijk dat we sommige geijkte ESG-begrippen uiteindelijk toch bij het groot huisvuil zullen moeten zetten of moeten inruilen voor andere. Want “cut the crap!” geldt ook voor duurzaam beleggen. Kleine bubbeltjes onzin mogen dus zeker geloosd worden.