Net zoals je ‘ethiek’ als uitgangspunt kunt nemen om je beleggingen te oriënteren, zou je ook ‘gebrek aan ethiek’ als een uitgangspunt kunnen nemen. Je gaat er dan van uit dat je geld wil verdienen door rendement te halen uit beleggingen die investeren in “foute producten”. In het Engels heeft men het dan over ‘Sin Stocks’. Een goede Nederlandse vertaling bestaat niet echt. Je zou kunnen spreken van “zondige aandelen”, maar daar hangt (net als in de Engelse term) een religieuze waas over. Misschien is ‘foute aandelen” een betere term.
Bad is Good and Good is Bad.
Maar net als bij ‘ethisch’ beleggen is het moeilijk om éénduidig te bepalen wat nu al dan niet “fout” is. De tijden veranderen. Wat vroeger als “zondig” omschreven werd, hoeft dit vandaag de dag niet meer te zijn. Wat vroeger niet als “zondig” omschreven werd, krijgt vandaag mogelijk wel deze stempel.
- Beleggen in pharmaceuticals die anticonceptiemiddelen produceren was vroeger door (katholieke) beleggers gecontesteerd.
- Maar in diezelfde periode werd wellicht investeren in bedrijven als BP en Shell gezien als vooruitstrevend wegens bijdrage aan de naoorlogse heropbouw van Europa.
Vandaag zijn de rollen omgekeerd. Investeren in fossiele brandstoffen wordt door ESG-beleggers gemeden als de pest. Terwijl pharmabedrijven die anticonceptiva produceren mogelijk goed scoren op basis van de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG 1, SDG 3, SDG 5, SDG 10).
Dus als hieronder enkele Sin Stocks-fondsen/ETF’s de revue passeren, vraag je dan zeker af of ze nog wel in het rijtje van ‘Sin Stocks’ passen. Ooit kregen ze die stempel op hun hoofd gedrukt, maar misschien verdienen zij een tweede kans.
- Zo werden erg lang ‘gaming’-aandelen op de zwarte lijst van ‘sin stocks’ geplaatst. En inderdaad casino’s en gokspelen hebben al grote ravages veroorzaakt in mensenlevens. Maar ondertussen is ‘e-gaming‘ centraal in de jongerencultuur gaan staan. Een beetje vergelijkbaar met de positie die de muziekcultuur in de jaren 60 & 70 van de vorige eeuw voor de toenmalige jongeren had.
- Ook worden vandaag de dag nog vaak ‘alcoholproducerende bedrijven’ in de hoek van de zondige aandelen geplaatst. En ook hier weer ‘drank maakt meer kapot dan je lief is’. Maar ondertussen behoort het ontegensprekelijk tot onze cultuur. Ook bij ‘brave’ burgers.
Zijn Sin Stocks recessiebestendig?
Van ‘Sin Stocks’ wordt wel eens beweerd dat ze recessiebestendig zijn. Oorlogen stoppen niet bij een recessie, wie verslaafd is aan tabak, alcohol, drugs, … heeft maar 1 behoefte: een volgende trek, geut of shot scoren. Het is dus interessant om te zien of dit soort aandelen het in de huidige recessie ook goed blijven doen. Zijn ze schokbestendig(er)?
We proberen dit uit te zoeken. We zochten op het wereldwijde internet (niet op het darknet weliswaar) naar enkele fondsen/ETF’s die in Sin Stocks beleggen. We behandelen er 7 in de hoop dat dit voldoende representatief is en ons inzicht geeft in de trends. We beschrijven telkens
- waarin ze beleggen,
- hoe “niet-duurzaam” ze door een rater bevonden worden en
- wat hun rendement deed.
USA Mutuals Vice Fund (ticker: VICAX)
Beleggingsuniversum
Op de website van dit fonds lees je dat er geïnvesteerd wordt in luchtvaart en defensie, in casino’s en gaming, in tabaksproducenten, brouwers en andere alcoholische drankenbedrijven.
Duurzaamheidsquotering
Bij MSCI ESG Fund Rating wordt dit fonds toch gerekend tot het betere gemiddelde. Op vlak van CO2-blootstelling scoort het ook gemiddeld. Op vlak van blootstelling aan controverses is de grote exposure aan tabak (24,3 %) en aan controversiële wapens (6,6 %) wél een issue.
Bij Morningstar scoort het laag op vlak van duurzaamheid (1 globe op totaal van maximum 5), hoewel het daar dan weer goed scoort op vlak van CO2-uitstoot.
Rendementen (*)
Op 10 jaar: gemiddeld 7,33 % / 5 jaar: gemiddeld 1,33 % / 3 jaar 0,85 % / 1 jaar: – 14 % YTD: -3,17 %
AdviserShares Vice ETF (ticker: VICE)
Beleggingsuniversum
Op de website van de ETF lees je dat er geïnvesteerd wordt zaken waarmee veel consumenten zich inlaten: roken, drinken, gokken, video gaming, fast food.
Duurzaamheidsquotering
Bij MSCI ESG Fund rating zit deze ETF net in het midden op vlak van duurzaamheid. Ook de CO2-uitstoot is gemiddeld. Op vlak van controverses wordt alleen de blootstelling aan tabak (9,2 %) opgelijst.
Bij Morningstar krijgt de ETF 2 globes op vlak van duurzaamheid. De CO2-uitstoot is er niet gequoteerd.
Rendementen
Het is een relatief jong fonds. Daarom kunnen we alleen cijfers geven voor 3 jaar : gemiddeld 3,17 % / 1 jaar: -23,60 % / YTD: -20,59 %
B.A.D. ETF (ticker: BAD)
Beleggingsuniversum
Op de website van de ETF lezen we dat ze inzetten op gokken (Betting), Alcohol en Drugs (o.m. Cannabis). Denk er aan dat het woord ‘drugs’ in de VS minder negatief klinkt dan hier. Het staat er voor allerlei medicijnen. Een apotheek noemen ze daar een ‘drugstore’.
Duurzaamheidsquotering
Bij MSCI ESG Fund rating liggen we ook hier in de middenmoot op vlak van duurzaamheid en op vlak van CO2-uitstoot. Echter deze ETF kent volgens deze rater géén blootstelling aan controverses.
Morningstar kent aan B.A.D. ETF zelfs 3 globes toe. De CO2-uitstoot is er niet gequoteerd
Rendementen
Zeer recent opgestart: YTD: -16,46 %
ETFMG Alternative Harvest ETF
Beleggingsuniversum
Op de website van deze ETF lees je dat ze vooral in het cannabis ecosysteem investeren. In Canada en in sommige Staten in de VS is het legaal om cannabis te gebruiken. In redelijk veel landen in Zuid-Amerika, in Australië en in delen van Europa is het medisch gebruik van cannabis toegestaan.
Duurzaamheidsquotering
Bij MSCI ESG Fund rating verzeilen we ook hier in de middenmoot op vlak van duurzaamheid en op vlak van CO2-uitstoot. Op vlak van betrokkenheid bij controverses springt de blootstelling aan tabak (19,1 %) er uit. Er is lichte blootstelling (0,1 %) aan inbreuken op de UN Global Compact principes en op allerlei andere verdragen (mensenrechte, arbeidsrechten, …).
Morningstar gunt de ETF slechts 1 globe wat duurzaamheid betreft. De CO2-uitstoot is niet gequoteerd.
Rendementen
Slechts enkele jaren oud: 5 jaar: gemiddeld -20,19 % / 3 jaar: gemiddeld -36,72 % / 1 jaar: -61,99 % / YTD: -31,02 %
iShares MSCI EAFE ETF
Beleggingsuniversum
Op de website van de ETF staat het beleggingsuniversum niet gedetailleerd omschreven. Wel kan je uitvogelen dat er voor 0,48% in atoomwapens, voor 0,38 % in vuurwapens, voor 1,03 % in tabaksproducten, voor 3,12 % in UN Global Compact-schenders en voor 0,11 % in kolen geïnvesteerd wordt.
Duurzaamheidsquotering
Bij MSCI ESG Fund rating wordt dit fonds toch tot de top van de duurzame fondsen gerekend. Met een gemiddelde CO2-uitstoot en met blootstelling van 3,0 % aan inbreuken op UN Global Compound en allerlei andere verdragen en voor 0,9 % aan tabak.
Bij Morningstar krijgt het fonds een gemiddelde duurzaamheidswaardering (3 globes) met een CO-2-risico van 8,26 % en een betrokkenheid bij fossiele brandstoffen van 9,57 %.
Rendementen
Op 10 jaar: gemiddeld 6.43 %, / 5 jaar: gemiddeld 3,46 % / 3 jaar: 3,98 % / 1 jaar: -13,26 % / YTD: -15,27 %
SPDR S&P Aerospace & Defense ETF (ticker: XAR)
Beleggingsuniversum
Op de website van de ETF wordt alleen in algemene woorden gesteld dat men in de luchtvaart- en defensiesector investeert.
Duurzaamheidsquotering
Op de MSCI ESG Fund rating wordt deze ETF als redelijk duurzaam beschouwd en met een lage CO2-uitstoot. Wel zijn ze voor 3,7 % blootgesteld aan inbreuken op allerlei verdragen en zijn ze voor 18 % betrokken bij controversiële wapens.
Bij Morningstar bengelt deze ETF onderaan op vlak van duurzaamheid (1 globe) en is de CO2-uitstoot niet gequoteerd.
Rendementen
10 jaar: gemiddeld 15,51 % / 5 jaar: gemiddeld 10,34 % / 3 jaar: gemiddeld 3.25 % /1 jaar: -14,55 % / YTD (sinds 01/01/2022): -10,35 %
Emles Federal Contractors ETF (ticker: FEDX)
Beleggingsuniversum
Op de website van de EF wordt in algemene bewoordingen aangegeven dat hier geïnvesteerd wordt in bedrijven die een grote orders bij de
Amerikaanse overheid binnenhalen. Je vindt er namen als Northrop Grumman, Lockheed Martin, …
Duurzaamheidsquotering
Bij MSCI ESG Fund rating wordt de ETF nog als duurzaam beschouwd en gezien als een fonds dat een lage CO2-last draagt. Hier is een blootstelling aan controversiële wapens van 26,4 % gekend. Inbreuken op UN Global Compound en allerlei andere verdragen wordt op 2,6 % ingeschat.
Bij Morningstar krijgt de ETF 2 globes (eerder niet duurzaam) en wordt de CO2-uitstoot op 16,4 % afgeklopt.
Rendementen
Ook pas redelijk recent op de markt gekomen. 1 jaar: -1,22 % / YTD: 2,23 %.
Conclusie:
Sin stocks zijn geen zinvol alternatief op ESG-beleggingen als het om rendement gaat.
Beleggen in “sin stocks’ is zeker de laatste tijd niet echt interessanter geweest dan meer gewetensvol beleggen. ESG-beleggingen doen het in 2022 niet goed, maar waren de voorbije jaren toch consistenter in rendement dan beleggingen in Sin Stocks. Dus: je hoeft je ziel niet te verkopen om rendement te krijgen. Ook als terugvalsbasis in een recessie zijn ze niet echt een goed idee.
Toch vallen in positieve zijde de cijfers op bij het eerste fonds en de laatste ETF. Bij dit eerste fonds heb je op 10 jaar nog een behoorlijk rendement. Dit is echter vooral te wijten aan de goede cijfers in de eerste 5 jaar, want de rest van de cijfers is niet goed. Met uitzondering van de cijfers over 2022. Het verlies dat hier opgelopen is is merkelijk minder groot dan bij gemiddelde (ook ESG-)fondsen.
Infrastructuur lijkt momenteel een beter beleggingsuniversum te zijn.
De laatste ETF slaagt er zelfs in nog positief te renderen. Op mijn fondsenbestand van ethische fondsen (meer dan 110) waren er per 30/04 ll. slechts 7 die niet in het rood gingen. Gezien mei tot heden vooral verlies laat optekenen zal dit aantal ondertussen nog verminderd zijn. We moeten ons wel de vraag stellen of er bij die laatste ETF niet een andere verklaring is dan de aanwezigheid van sin stocks.
Gezien de ETF zeer recent werd opgericht is het niet onmogelijk dat ze specifiek als doel heeft in te spelen op de investeringspolitiek die huidige president Joe Biden wil uitrollen: opkrikken van de Amerikaanse infrastructuur. Als deze veronderstelling juist is, dan zijn het niet de bestellingen in bvb. defensie die hier het rendement veroorzaken, maar eerder deze in wegen- en bruggenbouw, internet- en wifi-infrastructuur, … . Dit zou matchen met het per 30/04 ll. hoogste rendement uit de ethische fondsen die ik opvolg. Dit zat bij M&G (Lux) Global Listed Infrastructure Fund wat toen een YTD-rendement had van 6,06 % (per 19/05 bleef daar nog 4,21 % van over).
Bij oorlog denken wij natuurlijk vlug aan extra bewapening, maar het is evident dat Rusland momenteel geen afnemer is van Amerikaans wapentuig. Ook Oekraïne is niet kapitaalkrachtig genoeg om vlug vlug grote budgetten richting VS te sturen om daar wapens aan te kopen.
Relativiteit van duurzame ratings.
Het is opnieuw opvallend dat raters er tegenstrijdige meningen op na houden. Zo wordt bijv. VICAX en XAR door MSCI als redelijk duurzaam gezien, terwijl Morningstar hier hun laagste quotering geven.
Maar ook Morningstar is soms relatief mild. Gezien zowel de B.A.D. -ETF als de iShares MSCI EAFE ETF daar nog een score halen die deze als ‘gemiddeld’ bestempelen op vlak van duurzaamheid.
Je kan daar m.i. maar 2 dingen uit concluderen:
- Je mag niet blind varen op wat duurzame raters schrijven in je keuze voor fondsen. (Dit is ook een spiegel die we onszelf moeten voorhouden, gezien onze objectiveringsscore daar toch wel een zeker gewicht aan hecht.)
- ‘Sin Stocks’ kan je niet langer, zoals vroeger wel eens het geval was, zomaar over dezelfde kam scheren. De opvattingen over wat zondig is en wat niet zijn aan het schuiven. Misschien kunnen we sommige aandelen beter gaan omschrijven als ‘AVGASS’: Naar analogie met wijlen Prince, die zichzelf een tijdje TAFKAP (ofte The Artist Formerly Known as Prince) staat dit dan voor ‘Aandelen vroeger gekend als Sin Stocks’.
(*) bron: Morningstar.com dd 19/05/2022