ESG is hot. Het letterwoord staat voor Environmental, Social en Governance. Zeg maar: aandacht voor milieu- en sociale kwesties en op bestuurlijk vlak correct (geen belastingontduiking, geen buitensporige verloning van bestuurders, aandacht voor gendergelijkwaardigheid, …). Het kon dan ook niet uitblijven dat er eerlang een soort BEL ESG het licht zou zien. En inderdaad … momenteel is het zover.

De Belgische BEL20 is niet breed genoeg is om voldoende bedrijven te vinden die met recht en reden kunnen bogen op uitmuntendheid op ESG-vlak. Daarom wordt voor de samenstelling van dit nieuwe lijstje ook geput uit bedrijven die tot de BEL MID behoren. Daardoor kan men in totaal kiezen uit een aanbod van 57 bedrijven. Met andere woorden ongeveer 35 % van de bedrijven uit Bel 20 en Bel MID zullen deel uitmaken van de BEL-ESG20. Dat laat vermoeden dat de selectiecriteria niet al te scherp kunnen zijn. Dat heb je natuurlijk als je een soep wil koken met een beperkt aantal groenten.

Waarom is het dan nodig om een dergelijke BEL ESG-index uit te werken?

1. ESG is een hype/trend (afhankelijk van je eigen inschatting). Dat maakt het logisch dat die uiteindelijk in elke streek landt. Euronext Brussel, de uitbater van, de beurs van Brussel, kon niet achter blijven. Euronext is een beursbedrijf met veel tentakels. En nadat ze eerder al een algemene Europese ESG index vorm gaf, zijn nu de lokale varianten aan de beurt. Frankrijk, Italië, Noorwegen en Nederland kregen vroeger reeds hun eigen ESG-index.
2. Business blijft business natuurlijk. Eens er een index gecreëerd is, kan de commercie toeslaan. Dit in de vorm van de creatie en verkoop van BEL ESG-fondsen of ETF’s. Zelfs bestaande fondsen die met ESG pronken kunnen voortaan de index gebruiken als benchmark (maatstaf) of als legitimeringsmiddel voor hun keuzes.

Is het zinvol om een BEL ESG-index te hebben?

Ja !

1. Er kan gesteld worden dat door de creatie van een BEL ESG een extra focus gelegd wordt op duurzaam beleggen. Voor beleggers kan een dergelijke index inspireren. Ze kunnen er hun beleggingskeuzes op enten. Voor beursgenoteerde bedrijven kan opname in dergelijke index een incentive zijn om op de goede weg te blijven. Voor bedrijven met ambitie kan het een reden zijn om een tandje bij te steken. Zodat ze eerlang alsnog opgenomen worden in deze index. Tekenend is alvast dat alle CEO’s van de uitgeselecteerde bedrijven volgens de financiële pers aanwezig waren bij de lancering van de index. Het was een marketingopportuniteit die ze niet aan zich voorbij lieten gaan.
2. Het volgen van Belgische bedrijven is voor beleggers alvast makkelijker dan die uit heel wat landen waar de informatie in vreemde talen en/of in vreemde jurisdictie tot stand komt. Tevens is er iets voor te zeggen dat je door te investeren in Belgische bedrijven de eigen toekomst (en deze van je kinderen) ondersteunt. Een extra België-index helpt dit in de verf zetten.

Of toch niet?

Toch mag je gerust ook kritisch kijken naar de huidige creatie.

1. Zoals hierboven reeds vermeld zijn het aantal bedrijven waaruit men selecteert eerder beperkt. Derhalve kan de lat wat ESG-gehalte betreft niet superhoog liggen. Anders komt men niet aan het vereiste aantal. Dat er uitsluitingsgronden gedefinieerd zijn, dat Euronext samenwerkte met Sustainalytics  en dat de BEL ESG-index volledig compatibel is met de normen van het Towards Sustainability doet niets af van onze veronderstelling.
   
2. België is een kleine geografische entiteit. Beleggen in Belgische beursgenoteerde bedrijven is daardoor per definitie reeds beleggen in een klein universum. Als dit universum dan nog eens op inhoudelijke gronden (ESG/niet-ESG) opgesplitst wordt is dit universum niet echt groter geworden. Hoe zinvol is het zijn beleggingen hierop af te stemmen? En ben je dan voldoende gespreid bezig? Volgens Chat GPT (data tot 09/2021) zijn er alleen al in Europa meer dan 1.000 ETF’s en meer dan 34.000 beleggingsfondsen beschikbaar. Voegt een belegging conform de BEL ESG hier wel iets fundamenteels aan toe? In een blog van 22/02/2021 bij LYNX beginnen ze zo “De Bel20 index is de belangrijkste beurs van België, maar om eerlijk te zijn is deze niet zo belangrijk voor Europa. …“

Welke bedrijven maken deel uit van de BEL ESG-index?

13 leden BEL20 zijn op het appel

Het gaat om ABInbev, Ackermans & van Haaren, Aedifica, Aperam, Cofinimmo, Elia Group, GBL, KBC Group, Proximus, Sofina, Solvay, UCB en WDP. De BEL ESG-index bestaat dus voornamelijk uit 2/3 van de huidige BEL20. (update: 10/03/2023: bij herziening van de BEL20-index komt  ook BARCO terug in de BEL20)

Op 25/11/2021 was er reeds sprake van de creatie van dergelijke index. Toen werden er 7 Bel20 leden gezien als kandidaten voor opname in de BEL ESG-index. Te weten Solvay, Umicore, Cofinimmo, UCB, AB Inbev, WDP en Proximus. De in het vet gedrukte bedrijven lagen in lijn met de objectieven van de klimaatakkoorden van Parijs (maximum 2 °C stijging). Ab Inbev en Cofinimmo legden hun lat zelf op maximale stijging van 1,5 °C, terwijl Proximus  klimaatneutraal wou worden tegen 2030. Dit alles onderschreven via het Science Based Targets initiative (SBTi) . Van WDP werd beweert dat deze reeds frequent als onderdeel van ESGfondsen deel uitmaakte. Het vastgoedbedrijf investeert immers meer en meer in duurzame opslagruimtes. Solvay en Umicore stonden toen op het punt om hun engagement op basis van SBTi te ondertekenen.

Met uitzondering van Umicore werden al deze bedrijven opgenomen. Ook 7 anderen konden zich aan boord hijsen.

Andere selecties verdedigbaar?

Wie zijn we om de selectie van Sustainalytics in twijfel te trekken?  De criteria ertoe werden onder meer in dit artikel van Trends toegelicht. Maar toch moeten we er op wijzen dat selectiecriteria voor ESG-waarderingen niet gestandardiseerd zijn. Andere raters komen vaak tot tegengestelde resultaten en dit op basis van hun eigen criteria. Dan kon bvb. Umicore met kop en schouders op 1 gestaan hebben in de selectie. Want Umicore, dat is toch de duurzaamste onderneming ter wereld?

Veel beleggers zullen er wellicht ook van uitgegaan zijn dat de Colruyt Group de selectie haalde. Het bedrijf profileert zich immers al jaren als een groene speler. Colruyt (en Korys -de investeringsmaatschappij van de familie Colruyt-) zijn sinds mensenheugnis bezig met beheersing van afvalstromen, energiebesparing, … in hun warenhuizen. En zijn 1 van de belangrijkste spelers in de offshore-windparken voor onze Belgische kust via Virya Energy.

7 leden uit de BEL MID

De andere bedrijven (1/3) haalde Euronext uit onze middenmoters-index: Barco, Bekaert, Bpost, Fagron, Lotus Bakeries, Shurgard en Telenet. (Update 10/03/2023: door herziening van samenstelling BEL20 verdwijnt Barco uit de BEL MID en duikt dit aandeel weer op in de BEL20).

Barco werd vroeger regelmatig aan de paal genageld wegens belangen in de defensie-industrie. Sinds het bedrijf de betrokken tak verkocht drijft het regelmatig boven in duurzame selectielijstjes (zie bvb. het Impact Report van ASNBank).

Ook hier kon je als belegger spontaan aan andere kandidaten gedacht hebben. Zo is de Deme Group een kroon in de groep Ackermans & van Haaren (wel geselecteerd) én is het een belangrijke speler in de energietransitie (offshore windenergie, …). En wat te denken van Euronav? Een rederij met 1 van de minst vervuilende vloten ter wereld. Akkoord ze vervoeren olie, maar men voer (voorzichtigheidshalve spreken we ons niet definitief uit, gezien de machtsstrijd tussen de familie Saverys en Frontline-eigenaar Frederiksen nog niet definitief beslecht lijkt) duidelijk richting vergroening.

En natuurlijk ook zeer opvallend in dit lijstje: het overaanbod gevallen – of aspirant BEL20-leden: Bekaert (tot 2018), Bpost (tot 2019), Barco (tot 2021) en Telenet (tot 2022). Terwijl Lotus Bakeries op het nippertje de opname in de BEL20 vanaf 2023 rateerde.

Conclusie:

Euronext heeft met de BEL ESG ingespeeld op een vraag. Heeft ze echter een goed antwoord geformuleerd?

Ze motiveert haar keuzes door te verwijzen naar gehanteerde uitsluitingscriteria, door een weging van de opgenomen bedrijven door een gekende duurzaamheidsrater  (Sustainalytics) en door conformiteit met de normen van het Febelfin-label Towards Sustainability.

En natuurlijk ook door verhandelbaarheid als norm te hanteren. Hierdoor put ze bvb. niet uit de BEL SMALL index. Noch uit bedrijven die wel op de Brusselse Beurs genoteerd zijn, maar in geen enkele index opgenomen zijn. In dit geval kon er gekozen worden uit 140 bedrijven. Dan diende slechts +/- 14 % van de bedrijven de selectie overleven. En kon er strenger geselecteerd worden. In de huidige index moet men +/- 35 % van de onderzochten aan boord houden.

Om een index te bouwen die commercieel kan functioneren heeft Euronext de juiste keuze gemaakt. Maar om de beleggers dieper in het ESG-verhaal te betrekken heeft het o.i. een kans gemist. Dan hadden wellicht bedrijven met wervende verhalen als Umicore of de waas-verstrekker Ekopak een prominente plaats moeten krijgen in hun index.

Wie de nieuwe index voldoende relevant vindt kan de evolutie ervan hier volgen.