Voor de 2e maal sinds onze werking opgestart is, worden we geconfronteerd met een zware val in de bekomen rendementen. De eerste keer was in het laatste trimester van 2018. Het fondsenaanbod dat we toen hadden was een pak kleiner dan dit wat we nu aanbieden. Wegens invoering van de MiFID II-regelgeving, hadden verschillende verzekeraars hun aanbod toen tijdelijk fors ingekrompen.
De koersval die de 102 fondsen die we opvolgen de voorbije weken maakten, is nog een stuk erger dan in 2018.
We trekken 10 voorlopige beleggingslessen uit de Coronacrisis. Dit op basis van onze data per 31/03/2020.
Pas echter op, dit zijn geen wetenschappelijk onderbouwde beweringen. Misschien worden we teveel gedreven door onze eigen cognitieve biassen.
1. ESG-beleggingen doen het in crisistijden beter dan niet-ESG-beleggingen.
Dit lijkt te kloppen. Zowel in 2018 als de eerste 3 maanden van 2020 is dit het geval. Althans voor de referentie-indexen die ik bijhoud.
Voor Europa :
- Dow Jones Sustainability Europe Index (DJSEUR) -> YTD 2018 : -10,18% / YTD 2020: -20,21 %
- Euro Stoxx50 -> YTD 2018: -14,77 % / YTD 2020: -25,59 %
Wereldwijd :
- Dow Jones Sustainability World (W1SGI) -> – 11,35% / YTD 2020: – 18,57 %
- MSCI All Countries World (MSCI ACWI) -> -11,76 % / YTD 2020: – 21,74 %
Onze bevinding komt +/- overeen met wat Morningstar hierover reeds publiceerde. Na publicatie van dit bericht heeft MSCI per 20/04/2020 ook op basis van hun gegevens bevestiging van onze gegevens gepubliceerd.
2. ETF’s (Exchange-Traded Funds) zijn niet crisisbestendig.
Hoewel mijn standpunt op een erg bescheiden steekproef gebaseerd is, lijkt bovenstaande uitspraak niet te kloppen. In mijn blogberichten van 09/09/2019 en 19/09/2019 werd er op gewezen dat dit relatief nieuw fenomeen (indextrackers met weinig beheerskosten) een groeiend succes is, dat evenwel nog geen grote crisis meegemaakt had. 1 van de vragen was of ze wel crisisbestendig zouden zijn. Het moet verder onderzocht worden of hun houders niet bovenmatig gepanikeerd – (en verkocht) hebben. Maar de terugval in rendement die de 4 ETF’s welke ik opvolg gemaakt hebben, is niet bovengemiddeld (tussen -16,56 % & -20,78 %).
3. Actief beheerde fondsen doen het in crisisperiode beter dan ETF’s.
Dit is niet algemeen geldig. Sommige actieve fondsen hebben het in 2020 tot heden beduidend beter gedaan dan de ETF’s die ik volg. Bij de actief beheerde aandelenfondsen zijn er die minder verlies maken dan de hierboven vermelde -16,56 %. Maar er zijn er ook genoeg die het slechter doen dan de -20,78 %.
4. Obligatiefondsen delen het minst in de klappen.
Voor zover ze niet risicovol zijn, klopt deze bewering. Zowel in 2018 als tot heden in 2020 houdt een fonds als Triodos Euro Bond Impact Fund het verlies binnen de perken (in 2018: – 0,43 % / in 2020: – 0,53 %).
Wie binnen de obligatiecategorie toch risico’s zocht in de hoop om zijn rendement op te drijven, loopt vandaag tegen de lamp. Het M&G (L) Global High Yield ESG Bond Fund viel bvb. met -14,90 % terug. Het presteert daarmee slechter dan sommige aandelenfondsen.
Disclaimer: mijn steekproef is slechts op 3 dergelijke fondsen gebaseerd.
5. Gemengde fondsen beperken het verlies tijdens een crisisperiode.
Uit de steekproef met 18 fondsen blijkt dit globaal gezien te kloppen. Hoewel er 1 zwaar negatieve uitschieter is (HMG Rendement D staat op een verlies van – 27,64 %) hangen de meeste gemengde duurzame fondsen ergens tussen een verlies van – 9 tot – 13 %. Met een verlies van -5,44 % scoort Nordea N – Stable Return Fund BP het best. Nochtans is dit een neutraal-, en niet een defensief gemengd fonds.
6. Vastgoedfondsen, noch infrastructuurfondsen maken hun naam van veilige haven waar.
Van elk van hen volg ik 2 specifieke duurzame fondsen op. Hun verlies is gemiddeld tot bovenmatig in vergelijking met andere aandelenfondsen. Infrastructuurfondsen, zie ook mijn blogbericht van 05/06/2019, zijn 1 van de hypes van de voorbije jaren. De 2 duurzame fondsen die ik opvolg verloren sinds het jaarbegin rond de 22 % in waarde. Wellicht wordt er gevreesd dat overheden hun geld in algemene ondersteuning van de economie zullen moeten steken, waardoor er voor (soms dringende) infrastructuurwerken op de financieringsrem zal worden gestaan.
De 2 vastgoedfondsen doen het momenteel nog slechter. Het fonds dat wereldwijd investeert zakte met 23,10 % en het Europese fonds ging 28,73 % achteruit. Speelt hier de leegstandverwachting? De overtuiging dat erg veel bedrijven en winkels hun panden na de crisis zullen verlaten nav. faling of inkrimping om faling te voorkomen.
7. Sectoriële aandelenfondsen zijn risicovoller dan algemene aandelenfondsen.
Zowel in 2018 (toen met 5 opgevolgde fondsen) als nu (met 15 opgevolgde fondsen) is deze conclusie niet uit de cijfers af te leiden. De beste algemene aandelenfondsen presteren lichtjes beter dan de beste sectoriële – (in 2018: – 8,94 % / nu: – 11,70 % /telkens fondsen die het thema Water bespelen). Maar de slechtste sectoriële fondsen (in 2018: -16,86 % / nu: – 23,80 % / telkens Quest For Cleantech) doen het nog een pak beter dan de slechtste algemene aandelenfondsen.
8. Emerging Markets moet je niet ontwijken.
Uiteraard is het rendement in groeilanden wisselvallig. Maar steeds meer zijn ze onderdeel van ons economisch- en financieel systeem. Het is dan ook niet aan te raden om ze links te laten liggen. In 2018 volgde ik 3 dergelijke fondsen op. Nu zijn dit er 7. In 2018 scoorden zij gemiddeld in vergelijking met de algemene aandelenfondsen. Het beste EM-fonds scoorde onder het beste algemeen aandelenfonds.Terwijl het slechtste EM-fonds toch minder verlies optekende dan het slechtste algemeen aandelenfonds. In 2020 valt hetzelfde op te merken. Dit met verliezen tussen de 17,73 % en 25, 77 %.
9. Wereldwijd beleggen spreidt het risico.
Spreiden blijft een basisregel bij beleggen. De 3 fondsen die op specifieke landen focussen (2 x Frankrijk (- 23, 05 % en – 28,30 %, 1 x België (- 29,30 %) bengelen onderaan. De specifieke samenstelling van hun beursgenoteerde bedrijven maken dergelijke fondsen risicovoller.
Regionale spreiding (zie hieronder) vlakt het risico al verder af.
De 25 duurzame aandelenfondsen die wereldwijd beleggen staan natuurlijk ook op verlies. Zij lijken de beste buffer te bieden. Het slechtst presterende fonds gleed 23,85 % achteruit. Het beste beperkte de schade tot – 9,06 %.
10. Regio’s: VS boven, Europa onder.
We hebben slechts 2 aandelenfondsen die voluit in VS-bedrijven investeren. Het ene staat op – 7,44 %, het andere op -15,21 %.
24 fondsen zetten in op Europa. De Large Caps-fondsen scoren gemiddeld (tussen – 12,62 % en – 28,30 %). De uitersten zitten bij de Mid Caps of flexibele fondsen (- 9,24 % tot – 33 %).
VS-fondsen deden het in de opgaande markt ook beter dan Euro-fondsen. Of dit blijft gelden in afkalvende markten is niet definitief bewezen. De bronnen voor de cijfers voor VS-fondsen zijn schaars. Mogelijk speelt ook de gevatte reactie van de FED en het feit dat het Coronavirus eerst in Europa toesloeg en pas nu ten volle in de VS ontploft ook nog een rol in de cijfers. Als dit zo is, zullen de verschillen nog uitgevlakt worden.
Zijn die lessen nuttig?
Lessen trekken uit onvoorziene omstandigheden? Dit is nuttig om in de toekomst niet dezelfde fouten te maken.
Maar de toekomst is niet noodzakelijkerwijs een herhaling van het verleden. De huidige crisis is niet te vergelijken met de financiële crisis van 2007-2009, of de dotcom-crisis rond het millenium. De ene zwarte zwaan is niet de andere zwarte zwaan.
Misschien is het wel tijd voor de overheden om ook eens de al te stringente houding rond beleggingsprofielen onder de loupe te nemen? Sommige van onze vaststellingen (5, 6, 7, 8, 10) lijken toch een beetje haaks te staan op wat de klassieke voorzichtigheidsleer ons voorhoudt.
De effecten van de Coronacrisis op de keuzes in je later 
beleggingsbeleid kunnen derhalve beter verder uitgezocht worden. Laat dit een aanzet zijn. Economen en financiële specialisten zullen dit ongetwijfeld gaan doen. En mogelijk spreken hun resultaten mij op diverse vlakken tegen.
De samenhang die ik hierboven uit de cijfers haal spreken voor zich. Maar het is algemeen geweten dat een correlatie nog geen causaliteit is.